13 Σεπτεμβρίου 2013

Η Συρία έχει γίνει το Βιετνάμ του Ιράν

Σαν να μην ήταν ήδη αρκετά δύσκολο το ζήτημα των πυρηνικών του Ιράν, έγινε ακόμη πιο περίπλοκο όταν ο Bashar al-Assad εξαπέλυσε χημικά όπλα στα προάστια της Δαμασκού τον προηγούμενο μήνα. Ξαφνικά, το ζήτημα της Συρίας επισκιάζει όλους τους άλλους παράγοντες αναφορικά με το Ιράν.Η κυβέρνηση του Barack Obama δικαιολογεί όλο και περισσότερο την απόφασή της να απαντήσει στρατιωτικά στη χρήση χημικών όπλων από τον Assad. Τιμωρώντας τον Assad για το ότι διέσχισε την κόκκινη γραμμή του Obama για τα χημικά όπλα, θα καταστήσει λιγότερο πιθανό να περάσει και το Ιράν την κόκκινη γραμμή του Obama σε ό,τι αφορά την παραγωγή πυρηνικών όπλων.

Η αμερικανική αποτροπή εναντίον όπλων μαζικής καταστροφής θα έχει ενισχυθεί παγκοσμίως. Η Βόρεια Κορέα για παράδειγμα, η οποία έχει ακόμη περισσότερα χημικά όπλα από τη Συρία, θα λάβει την προειδοποίηση να μην το σκεφτεί καν να τα χρησιμοποιήσει σε οποιαδήποτε πρόκληση κατά της Νότιας Κορέας ή σε οποιαδήποτε διαμάχη θα μπορούσε να προκύψει ως αποτέλεσμα μιας πρόκλησης.

Οι επιθέσεις ως αντίποινα εναντίον του Assad θα ενισχύσουν επίσης την εμπιστοσύνη των συμμάχων ότι οι ΗΠΑ έχουν την στήριξή τους.  Αποφασίζοντας το περασμένο έτος να μην διατάξει μια μονομερή επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu πείστηκε ότι ο Obama δεν θα επέτρεπε στο Ιράν να είναι πυρηνικά εξοπλισμένο. Η πίστη του Netanyahu στην εν λόγω διαβεβαίωση θα είναι ισχυρότερη εάν ο Obama αποδείξει ότι είναι τόσο πρόθυμος όσο και ικανός να επιδείξει στρατιωτική ισχύ εναντίον της Συρίας.

Δεν είναι τόσο η προσωπική αξιοπιστία του Obama όσο η στρατηγική αξιοπιστία των ΗΠΑ που διακυβεύεται. Αφήνοντας τον Assad ατιμώρητο θα μπορούσε να είναι η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι και θα καταστρέψει την εμπιστοσύνη του Netanyahu στις ΗΠΑ, οδηγώντας σε μια πρόωρη και αντιπαραγωγική επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν που θα φέρει στη συνέχεια τις ΗΠΑ σε έναν ανεπιθύμητο πόλεμο.

Από την άλλη πλευρά, ενδεχόμενες αμερικανικές επιθέσεις εναντίον της Συρίας θα μπορούσαν να περιορίσουν τις προοπτικές για μια ειρηνική επίλυση του ζητήματος των πυρηνικών του Ιράν. Μια πραγματική λύση στο πρόβλημα είναι πιθανώς αδύνατη, δεδομένου του βάθους των διαφορών μεταξύ των πρωταγωνιστών: το Ιράν θέλει να έχει πυρηνικά όπλα και οι αντίπαλοί του δεν θέλουν.

Βραχυπρόθεσμα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης ίσως είναι πιθανά τώρα που ο Hassan Rouhani ανέλαβε την προεδρία του Ιράν, αλλά ακόμη και τέτοια προσωρινά βήματα θα απαιτήσουν το Ιράν να αποδεχθεί όρια, όπως το κλείσιμο των εγκαταστάσεων στο εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Fordow, κάτι που μέχρι στιγμής δεν συζητά καν η Τεχεράνη. Ο Rouhani θα πιεστεί σκληρά στην καλύτερη των περιπτώσεων, για να πείσει τους σκληροπυρηνικούς να αποδεχτούν τέτοιους όρους. Εάν οι Σύριοι σύντροφοί τους δεχθούν επίθεση από τις ΗΠΑ, οι σκληροπυρηνικοί θα ζητάνε εκδίκηση, και όχι συμφιλίωση.

Η διάθεση των σκληροπυρηνικών θα είναι εξαιρετική σκοτεινή εάν οι «σύμβουλοι» της Ιρανικής Επαναστατικής Φρουράς (IRGC) υποστούν απώλειες στους βομβαρδισμούς. Δεδομένης της εκτεταμένης στρατιωτικής υποστήριξης που έχει παράσχει το Ιράν στον Assad, κάποιες δυνάμεις του IRGC είναι πιθανό να βρεθούν στο στόχαστρο. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια ασύμμετρη αντίδραση.

Υπάρχουν ήδη δημοσιεύματα ότι ο IRGC έχει αναθέσει πληρεξούσια πολιτοφυλακή στο Ιράκ για να επιτεθούν σε αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή ως αντίποινα σε ενδεχόμενες αμερικανικές επιθέσεις στη Συρία. Το Ιράν δεν θα θέλει να συρθεί σε ένα πόλεμο με τις ΗΠΑ εξαιτίας της Συρίας, αλλά μια ακούσια κλιμάκωση θα μπορούσε να προκύψει έτσι και αλλιώς.

Όσο πολύ και αν ο Rouhani θα αντιταχθεί σε ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαμάχη με τις ΗΠΑ, δεν ελέγχει την IRGC. Τουλάχιστον, θα εντείνει τις προμήθειες όπλων στις δυνάμεις του Assad, χρησιμοποιώντας τον εναέριο χώρο του Ιράκ και τους αυτοκινητόδρομους, ως οδούς διαμετακόμισης.

Οι πιθανές επιπτώσεις στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι ένας λόγος για να είναι περιορισμένες οι αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις, οι οποίες σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι αντίστοιχες του εγκλήματος του Assad. Ο Rouhani πιθανώς θα έχει ακούσει από τον πρώην αμερικανό διπλωμάτη Jeff Feltman, τωρινό γραμματέα πολιτικών υποθέσεων του ΟΗΕ, ο οποίος επισκέφθηκε την Τεχεράνη την προηγούμενη εβδομάδα, τότε οι περιορισμένες αμερικανικές επιθέσεις δεν θα στραφούν ενάντια στα συμφέροντα του Ιράν.

Αυτό το μήνυμα θα πρέπει να επαναλαμβάνεται και να τιμηθεί. Η οπτική του Ιράν δεν δικαιολογεί το να μην τιμωρηθεί ο Assad, αλλά είναι μεταξύ των λόγων για να αποφευχθεί η διεύρυνση της αποστολής.

Εν τω μεταξύ, είναι το Ιράν και όχι οι ΗΠΑ που κινδυνεύει να χάσει περισσότερα από τη διαμάχη της Συρίας. Η υποστήριξη της Τεχεράνης στην βιαιότητα του Assad, την τοποθετεί σε έναν ρόλο κακοποιού στον αραβικό δρόμο σε όλο τον σουνιτικό κόσμο. Οι φιλοδοξίες του Ιράν ότι η δική της ισλαμική επανάσταση το 1979 ήταν ένας πρόδρομος της Αραβικής Άνοιξης, έχει αποδειχθεί ότι είναι προδήλως υποκριτική.

Και τώρα η σφαγή γυναικόπαιδων από τα χημικά όπλα του Assad έχει επιδεινώσει τις διαιρέσεις μέσα στο ίδιο το Ιράν, με τον πρώην πρόεδρο Akbar Hashemi Rafsanjani να κατηγορεί την συριακή κυβέρνηση. Οι ιρανοί γνωρίζουν ότι οι εξοπλισμοί και η οικονομική στήριξη που το Ιράν παρέχει στον Assad, απορροφά τα έσοδα που είναι περισσότερο πολύτιμα με κάθε νέα επιβολή κυρώσεων που αντιμετωπίζει το Ιράν. Με πολλές τρόπους, η Συρία έχει γίνει το Βιετνάμ του Ιράν: ένα τέλμα από το οποίο δεν υπάρχει προφανής διαφυγή.

Η δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται το Ιράν για τη Συρία, δίνει στις ΗΠΑ νέα μόχλευση. Η καλύτερη επιλογή για το Ιράν είναι να δανείσει το βάρος του σε μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων για τη Συρία. Θεωρώντας τον εαυτό του ως τη μεγάλη δύναμη στην περιοχή, το Ιράν πάντοτε ήθελε να είναι μέρος οποιωνδήποτε ειρηνευτικών συνομιλιών για τη Συρία. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, θέλει απεγνωσμένα να συμμετέχει στις συζητήσεις της Geneva-II ως διέξοδο από τη δύσκολη θέση.

Ανεξάρτητα από το εάν ο Obama μπορεί να φέρει την εριστική συριακή αντιπολίτευση σε ειρηνευτικές συνομιλίες ή όχι, έχει τη δύναμη να πει ναι ή όχι σε μια συμμετοχή του Ιράν. Μέχρι σήμερα, τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την μη πρόσκληση του Ιράν, φαίνεται να κερδίζουν: έχει υπάρξει μέρος του προβλήματος. Αλλά οι Ιρανοί μπορούν επίσης να αποτελέσουν μέρος της λύσης, κυρίως λόγω της μόχλευσής τους στον Assad.

Η επιθυμία του Ιράν να είναι στις συνομιλίες της Geneva-II εξηγεί γιατί οι αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις εναντίον της Συρίας δεν χρειάζεται να αναβάλλουν για πολύ τις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά. Ο Obama θα πρέπει να παίξει το χαρτί της Συρίας για να εμπλέξει αποτελεσματικά το Ιράν στα ζητήματα που έχουν μεγάλη σημασία και για τους δύο.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε αρχικά στο IPS New Service


Πηγή:www.capital.gr
Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες , ,