Του Γιάννου Χαραλαμπίδη
Η επανέναρξη των συνομιλιών χωρίς δίκτυ ασφαλείας
Πώς να υπάρξει λύση, όταν οι Τούρκοι αναμένουν νέα δώρα και είναι ταμπουρωμένοι σε λύση στη βάση του σχεδίου Ανάν;
ΓΙΑΤΙ και πώς η πολυπεριφερειακή μπορεί να είναι ίδια ή χειρότερη της διζωνικής
Οι Τούρκοι επί μακρόν ξεκαθαρίζουν τη θέση τους: Η λύση του Κυπριακού θα είναι στη βάση του σχεδίου Ανάν! Και προσθέτουν ότι για να υπάρξει λύση, θα πρέπει να γίνουν ανοίγματα από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Αυτά ελέχθησαν παλαιότερα από τον κ. Μπαγίς, αυτά ελέχθησαν και την περασμένη Πέμπτη στο πλαίσιο της Μεικτής Διακοινοβουλευτικής Επιτροπής Τουρκίας - ΕΕ, από τον Τούρκο Αντιπρόσωπο στην ΕΕ Σελίμ Γενέλ.
Και ενώ αυτές είναι οι απόψεις των Τούρκων, που μιλούν από θέση ισχύος, η Λευκωσία διαβεβαιώνει ότι το σχέδιο Ανάν δεν θα αποτελεί τη λύση. Εάν θεωρήσουμε ότι και οι δυο πλευρές λένε αλήθεια, τότε με ποια βάση συζήτησης θα αρχίσουν οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού τον προσεχή Οκτώβριο; Εφόσον δεν υπάρχει κοινή βάση, τότε, είτε θα καταλήξουν οι συνομιλίες σε αδιέξοδο, είτε τελικώς θα υποκύψει ή μια από τις δυο πλευρές. Και το ευκολότερο είναι να υποκύψει η πιο ευάλωτη. Δηλαδή η ελληνοκυπριακή.
Πολυπεριφερειακή, διζωνική και Ανάν
Υπάρχει, βεβαίως, βάση συνομιλιών, όπως λένε και τα Ην. Έθνη, καθώς και η Λευκωσία: Αυτή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Δηλαδή του σχεδίου Ανάν. Διότι, στο σχέδιο Ανάν ήταν η πρώτη φορά που κωδικοποιήθηκε συνταγματικώς η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία στη λογική των δυο συνιστώντων κρατών. Και αληθές είναι ότι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία συνιστά τον τουρκικό και βρετανικό στόχο από το 1956, ο οποίος έλαβε σάρκα και οστά με την εισβολή του 1974 και τον γεωγραφικό, πληθυσμιακό και διοικητικό διαχωρισμό της Κύπρου.
Δυστυχώς, στις συνομιλίες Χριστόφια και τουρκοκυπριακής πλευράς, η βάση ήταν η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία όπως είχε συμφωνηθεί στο σχέδιο Ανάν, τουλάχιστον ως προς τη φιλοσοφία της και ως προς τις βασικές της διατάξεις. Ακόμη και αν διαγώνια διαβάσει κάποιος τις συγκλίσεις του εγγράφου Ντάουνερ, διαπιστώνει ότι ολόκληρες παράγραφοι προέρχονται από το σχέδιο Ανάν, του οποίου υπέρμαχοι είναι ακόμη οι κατοικούντες στο Προεδρικό.
Άλλωστε, το σύνολο του εγγράφου Ντάουνερ είναι στην ίδια φιλοσοφία: Δηλαδή αυτήν της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, η οποία δεν διαφέρει στην περίπτωση της Κύπρου από άλλες ομοσπονδίες, όπως αυτή που ενδεχομένως η Συμμαχία Πολιτών υποστηρίζει, δηλαδή της πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας. Που θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι αποτελεί μιαν από τις παραλλαγές της «καλής» ομοσπονδίας. Άλλωστε, στην περίπτωση κατά την οποία οι έξι ζώνες - περιφέρειες - κρατίδια της πολυπεριφερειακής κατανεμηθούν, όπως εισηγείτο ο Γιώργος Λιλλήκας προεκλογικά, στην αναλογία 2 (τουρκικές) προς 4 (ελληνικές), υπάρχει το εξής ενδεχόμενο:
Εάν εφάπτονται εδαφικά οι δυο περιφέρειες, τις οποίες θα ελέγχουν οι Τούρκοι, τότε η εξαζωνική ομοσπονδία θα μετατραπεί αμέσως σε διζωνική! Προσέξετε: Η ουσία και η φιλοσοφία μιας πολυπεριφερειακής δεν είναι διαφορετική από εκείνην του σχεδίου Ανάν. Γιατί; Διότι, ούτως ή άλλως, η υφιστάμενη Κυπριακή Δημοκρατία είναι ενιαίο και όχι σύνθετο κράτος. Αποτελείται από μία και όχι πέραν της μίας πολιτείες. Συνεπώς, στη δική μας περίπτωση, με τη διζωνική ή την πολυζωνική ομοσπονδία θα υπάρξει ο κατατεμαχισμός της μίας και ενιαίας κυριαρχίας μεταξύ των πολιτειών της ομοσπονδίας στη λογική της κατανομής των εξουσιών, όπως συμβαίνει σήμερα στις συνομιλίες.
Πόλεις κράτη
Το ζήτημα δεν είναι μόνο οι ζώνες, αλλά κυρίως το πολιτειακό σύστημα της ομοσπονδίας, το οποίο επινοήθηκε αρχικά από τους Βρετανούς και τους Τούρκους για να ματαιώσει την Ένωση και εν συνεχεία για να διχοτομήσει μέσω μιας διζωνικής, ή ακόμη χειρότερα να κατατεμαχίσει την Κύπρο και την κυριαρχία της, μέσω μιας πολυζωνικής ή πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας τεσσάρων, πέντε ή έξι συνιστώντων κρατών! Κάθε χωριό και πόλις, κάθε πόλις και κράτος!
Και άντε να λειτουργήσει η πολυπεριφερειακή, όταν οι ίδιοι που την προτείνουν, ορθά διαπιστώνουν ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει η διζωνική ομοσπονδία! Άρα, η οποιαδήποτε ομοσπονδία δεν είναι εναλλακτική πολιτειακή απάντηση στη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι εξαίρεση αποτελεί εκείνη η ομοσπονδία την οποία κατά καιρούς υποστηρίζει η ΕΔΕΚ, ακόμη και ο Γ. Λιλλήκας, δηλαδή των ΗΠΑ ή της Γερμανίας.
Όμως, οι ομοσπονδίες αυτές δεν είναι διεθνικές, όπως η περίπτωση της Κύπρου. Το έθνος εκεί είναι ένα και ενιαίο. Και οι πολιτείες δεν διαχωρίζονται επί τη βάσει εθνικών ή φυλετικών κριτηρίων. Ούτε εναλλάσσονται μαύροι και λευκοί στην Προεδρία. Εάν υιοθετηθεί μια τέτοια ομοσπονδία στην Κύπρο και αποκατασταθεί η παραβιασθείσα από την Τουρκία συνταγματική τάξη -που είναι το ζητούμενο - τότε θα έχουμε στην περίπτωση της διζωνική δικοινοτικής ομοσπονδίας «δυο ελληνικά συνιστώντα κράτη». Και αυτό θα συμβεί εφόσον θα επιστρέψουν οι πρόσφυγες και εφόσον δεν θα ισχύσουν αποκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο.
Ερώτημα: Καλά, οι Τούρκοι έκαναν εισβολή το ΄74, για να δημιουργήσουν «κράτος» και να διχοτομήσουν την Κύπρο, και τώρα αυτό το παράνομο κράτος που δημιούργησαν και αναμένεται να νομιμοποιηθεί στο πλαίσιο της διζωνικής, θα το παραδώσουν στους Ελληνοκυπρίους για να έχουμε δυο ελληνικά συνιστώντα κράτη, υπό την έννοια ότι θα υπάρχει, όπως προ του ΄74 και στον Βορρά και στον Νότο ελληνική πλειοψηφία; Από την άλλη, εάν δεν συντρέξουν αυτές οι μεταβλητές, και αν ισχύσουν οι χωριστές πλειοψηφίες, τότε δεν θα έχουμε ομοσπονδία των ΗΠΑ ή της Γερμανίας. Ανάλογα ισχύουν και στην περίπτωση που θα είναι η λύση πολυπεριφερειακή.
Συνεπώς, υπό αυτές τις συνθήκες, εάν εφαρμοστεί η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία στη λογική της αρχής ένας άνθρωπος μία ψήφος και της πλήρους εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου και των δημοκρατικών αρχών και αξιών, η εξέλιξη αυτή θα αποτελεί τη μέγιστη νίκη των Ελλήνων χωρίς τουφεκιά στην ιστορία τους και αντίστοιχη ήττα των Τούρκων! Ταυτοχρόνως, μια δικοινοτική πολυπεριφερειακή -δηλαδή με δυο ελεγχόμενες από τους Τούρκους ζώνες- θα οδηγούσε εκεί όπου περίπου οι Τούρκοι ήθελαν. Δηλαδή σε μια μορφή πολυτεμαχισμού του ενιαίου κράτους και της κυριαρχίας του.
Είτε οι λύσεις αυτές είναι ρεαλιστικές είτε όχι, η πολυπεριφερειακή - πολυζωνική ομοσπονδία θα είναι στο πλαίσιο της «καλής ομοσπονδίας» χειρότερη από εκείνην της διζωνικής! Στην περίπτωση της διζωνικής θα έχουμε δυο ελληνικά κρατίδια, ενώ στην άλλη εκ των προτέρων θα έχουμε δυο ζώνες ελεγχόμενες από τους Τούρκους, οι οποίες, εάν στη βάση των εδαφικών και πληθυσμιακών αναπροσαρμογών και μετακινήσεων, θα εφάπτονται γεωγραφικά, το σύστημα θα καταστεί αυτομάτως από εξαζωνική σε διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία της κακιάς ώρας!
Ενιαίο κράτος και δημοκρατικά ελλείμματα
ΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ερωτήματα που εγείρονται προτού μπούμε σε συνομιλίες έχουν ως εξής: Τι λύση θέλουμε; Θέλουμε τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας ή όχι; Εάν ναι, τότε λογικό είναι να απορρίπτεται η ομοσπονδία, εκτός και αν θεωρηθεί ως εφικτή η διζωνική των δυο ελληνικών κρατών. Αληθές, όμως, είναι ότι η διζωνική δεν επινοήθηκε για να έχουμε δυο ελληνικά κρατίδια, αλλά για τη διχοτόμηση. Για να έχουμε ένα ελληνικό και ένα τουρκικό.
Εάν το ζητούμενο είναι η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή, σημαίνει ότι ο στόχος είναι το ενιαίο κράτος. Και το ερώτημα δεν είναι εάν ο στόχος είναι ή όχι εφικτός, άλλωστε δεν υπάρχουν εφικτοί και ανέφικτοι στόχοι, αλλά στόχοι ενταγμένοι σε συγκροτημένη στρατηγική για υλοποίηση. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι εάν υπάρχει ή όχι στρατηγική και μέσα υλοποίησης για να φτάσεις στον στόχο, καθώς και κάτι άλλο:
Εάν η πολιτική ηγεσία και ο κόσμος πιστεύουν στον στόχο. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Γιατί; Διότι σε όλες τις δημοσκοπήσεις, οι Κύπριοι είναι πρόδηλο ότι δεν πιστεύουν στη λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, προφανώς σε καμιά ομοσπονδία. Εάν πιστεύουν σε κάποια ομοσπονδία, αυτοί που πιστεύουν, είναι πολύ λιγότεροι από εκείνους που πιστεύουν και θέλουν το ενιαίο κράτος. Είναι δε, εκπληκτικό ότι ακόμη και στα κατεχόμενα, όταν πραγματοποιούνται δημοσκοπήσεις, το 15% ώς και 20% των Τουρκοκυπρίων υποστηρίζουν το ενιαίο κράτος.
Συνεπώς, η πολιτειακή επιλογή του ενιαίου κράτους στηρίζεται από την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων και από την πλειοψηφία του κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Γι΄ αυτό έχουμε τα εξής δημοκρατικά ελλείμματα: 1. Μεταξύ της ελληνοκυπριακής κοινής γνώμης και της πολιτικής της ηγεσίας. 2. Μεταξύ της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και της θέλησης του συνόλου του κυπριακού λαού. Εάν δεν είναι τα πράγματα έτσι και είναι αλλιώς, ας πάμε σε δημοψήφισμα. Ειδικώς, οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να διεξαγάγουν το δημοψήφισμα για να τελειώσει η ιστορία της μορφής της λύσης. Οι πολίτες χόρτασαν τη σοφία των επί σειρά ετών δήθεν ρεαλιστών και της δήθεν ρεαλιστικής λύσης. Εάν η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ήταν τόσο ρεαλιστική, το Κυπριακό δεν θα ήταν άλυτο αλλά λυμένο.
Εναλλακτική επιλογή, στρατηγική και μέσα
ΕΦΟΣΟΝ, λοιπόν, η ομοσπονδία είναι τουρκοβρετανική λύση και εφόσον δεν έχει πολιτική νομιμοποίηση και εφόσον για να γίνει βιώσιμη θα πρέπει να δεχθούμε συνθηκολόγηση, χρειαζόμαστε την εναλλακτική πρόταση και στρατηγική: Και ο στόχος είναι η διατήρηση του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας, που υπάρχει ως τέτοια και στον ΟΗΕ και την ΕΕ. Το λογικό είναι να την επανενώσουμε και όχι να τη διαλύσουμε μέσω της διζωνικής ομοσπονδίας ή να την πολυτεμαχίσουμε με την πολυζωνική-πολυπεριφερειακή. Και τα μέσα προς επίτευξη του στρατηγικού στόχου υπάρχουν ή μπορεί να δημιουργηθούν. Και αφορούν:
Πρώτο, στην αντιδήλωση της ΕΕ της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, για την ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία η Άγκυρα οφείλει να αναγνωρίσει, εάν θέλει να ενταχθεί στην ΕΕ. Η ΕΕ δεν ζητά από την Τουρκία να αναγνωρίσει το ομόσπονδο κράτος που θα προκύψει από τη λύση, αλλά το ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο εντάχθηκε με βάση το πρωτόκολλο 10 ολόκληρο στην ΕΕ.
Συνεπώς, η βάση των συνομιλιών είναι αυτή του κοινοτικού κεκτημένου και η οικοδόμηση της λύσης πρέπει να στηριχθεί στη μεθοδολογία «bottom up» (από κάτω προς τα πάνω) και όχι «top down» (από πάνω προς τα κάτω). Οι δημοκρατικές αρχές θα καθορίσουν τη λύση και τον χαρακτήρα της στο πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας, και όχι οι αποκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο να δημιουργήσουν συνθήκες για μια ομοσπονδία με γενεσιουργό αιτία την εισβολή, και πυλώνα βιωσιμότητας την απώλεια της εθνικής μας ταυτότητας.
Στην παρούσα φάση, οι συνομιλίες θα αποτελούν άλλοθι για την τουρκική πλευρά, ώστε αυτή να μην εφαρμόζει το πρωτόκολλο και να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ, ταυτοχρόνως, καμιά αμφιβολία δεν υπάρχει ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής. Ο Τούρκος πρέσβης Σελίμ Γενέλ ήταν σαφής την περασμένη Πέμπτη: Με τη λύση του Κυπριακού θα επιλυθεί το θέμα της αναγνώρισης και τα προβλήματα που προκύπτουν από το πρωτόκολλο θα είναι παρελθόν.
Δεύτερο, στη γεωστρατηγική διάσταση του Κυπριακού, που είναι συνδεδεμένη με τα ζητήματα της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων και του τερματισμού των επεμβατικών δικαιωμάτων, των ξένων εγγυήσεων, καθώς και του γεωστρατηγικού ελέγχου μας από την Τουρκία. Η φόρμουλα λύσης στα ζητήματα της ασφάλειας μπορεί να προκύψει μέσω της ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Η Κύπρος είναι ήδη ΝΑΤΟ, ήταν ανέκαθεν ΝΑΤΟ, πλην του επίσημου κράτους.
Η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ -με την οποία το αμυντικό σύστημα της ΕΕ είναι συνδεδεμένο- εξουδετερώνει όλα τα τουρκικά επιχειρήματα για την ασφάλεια και δημιουργεί συγκυρία για win - win situation. Αληθές είναι ότι εκτός της τουρκικής αδιαλλαξίας, το πρόβλημά μας εντοπίζεται στα αριστερόστροφα υστερικά ταμπού εναντίον του ΝΑΤΟ, που σκοτώνουν τον ορθολογισμό και εξυπηρετούν τα τουρκικά και βρετανικά συμφέροντα που μας θέλουν εκτός ΝΑΤΟ, για να αλωνίζουν οι Τουρκοβρετανοί μόνοι στην περιοχή μας.
Τρίτο, στο φυσικό αέριο. Εάν το φυσικό αέριο δεν ιδωθεί μέσα από στρατηγικό σχεδιασμό και ως εργαλείο ισχύος για αλλαγή των ισοζυγίων δυνάμεων, που σημαίνει συμμαχία με Ισραήλ και Ελλάδα σε όλα τα επίπεδα, τότε θα συμβεί ό,τι κινδυνεύουμε να πάθουμε με την ΕΕ: Να εξουδετερώσουμε τα όπλα που μας παρέχει. Η Κύπρος είτε θα γίνει ως Κυπριακή Δημοκρατία τμήμα μιας τριμερούς περιφερειακής δύναμης από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή, ή θα καταδικαστεί σε λαθροβίωση και έλεγχο του πλούτου της, είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο, από τους ξένους.
Τα οράματα και οι εφιάλτες...
ΕΦΟΣΟΝ δεν υπάρχει όραμα και στόχοι και μέσα υλοποίησης, τότε τα οράματα γίνονται εφιάλτες, όπως είναι σαφής ο κίνδυνος που διατρέχουμε με την επανέναρξη των συνομιλιών και με τους συντελεστές ισχύος μας να είναι διαλυμένοι. Και οι πιθανότητες για το χειρότερο σενάριο αυξάνονται, εάν λάβει κάποιος υπόψη ότι ο στόχος -και αυτό είναι το τραγικό- αποτυπώνεται και ακροβατεί επί διαφόρων τύπων (διζωνική, πολυπεριφερειακή, κακή, καλή ομοσπονδία) της τουρκικής πολιτειακής λύσης της ομοσπονδίας! Κι εκ των πραγμάτων, οι πολιτικοί μας εξελίσσονται κάθε φορά που πάνε σε συνομιλίες σε ακροβάτες της ομοσπονδίας. Και μάλιστα χωρίς εναλλακτική πρόταση, δηλαδή, χωρίς δίκτυ ασφαλείας.
Πώς να υπάρξει λύση, όταν οι Τούρκοι αναμένουν νέα δώρα και είναι ταμπουρωμένοι σε λύση στη βάση του σχεδίου Ανάν;
ΓΙΑΤΙ και πώς η πολυπεριφερειακή μπορεί να είναι ίδια ή χειρότερη της διζωνικής
Οι Τούρκοι επί μακρόν ξεκαθαρίζουν τη θέση τους: Η λύση του Κυπριακού θα είναι στη βάση του σχεδίου Ανάν! Και προσθέτουν ότι για να υπάρξει λύση, θα πρέπει να γίνουν ανοίγματα από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Αυτά ελέχθησαν παλαιότερα από τον κ. Μπαγίς, αυτά ελέχθησαν και την περασμένη Πέμπτη στο πλαίσιο της Μεικτής Διακοινοβουλευτικής Επιτροπής Τουρκίας - ΕΕ, από τον Τούρκο Αντιπρόσωπο στην ΕΕ Σελίμ Γενέλ.
Και ενώ αυτές είναι οι απόψεις των Τούρκων, που μιλούν από θέση ισχύος, η Λευκωσία διαβεβαιώνει ότι το σχέδιο Ανάν δεν θα αποτελεί τη λύση. Εάν θεωρήσουμε ότι και οι δυο πλευρές λένε αλήθεια, τότε με ποια βάση συζήτησης θα αρχίσουν οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού τον προσεχή Οκτώβριο; Εφόσον δεν υπάρχει κοινή βάση, τότε, είτε θα καταλήξουν οι συνομιλίες σε αδιέξοδο, είτε τελικώς θα υποκύψει ή μια από τις δυο πλευρές. Και το ευκολότερο είναι να υποκύψει η πιο ευάλωτη. Δηλαδή η ελληνοκυπριακή.
Πολυπεριφερειακή, διζωνική και Ανάν
Υπάρχει, βεβαίως, βάση συνομιλιών, όπως λένε και τα Ην. Έθνη, καθώς και η Λευκωσία: Αυτή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Δηλαδή του σχεδίου Ανάν. Διότι, στο σχέδιο Ανάν ήταν η πρώτη φορά που κωδικοποιήθηκε συνταγματικώς η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία στη λογική των δυο συνιστώντων κρατών. Και αληθές είναι ότι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία συνιστά τον τουρκικό και βρετανικό στόχο από το 1956, ο οποίος έλαβε σάρκα και οστά με την εισβολή του 1974 και τον γεωγραφικό, πληθυσμιακό και διοικητικό διαχωρισμό της Κύπρου.
Δυστυχώς, στις συνομιλίες Χριστόφια και τουρκοκυπριακής πλευράς, η βάση ήταν η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία όπως είχε συμφωνηθεί στο σχέδιο Ανάν, τουλάχιστον ως προς τη φιλοσοφία της και ως προς τις βασικές της διατάξεις. Ακόμη και αν διαγώνια διαβάσει κάποιος τις συγκλίσεις του εγγράφου Ντάουνερ, διαπιστώνει ότι ολόκληρες παράγραφοι προέρχονται από το σχέδιο Ανάν, του οποίου υπέρμαχοι είναι ακόμη οι κατοικούντες στο Προεδρικό.
Άλλωστε, το σύνολο του εγγράφου Ντάουνερ είναι στην ίδια φιλοσοφία: Δηλαδή αυτήν της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, η οποία δεν διαφέρει στην περίπτωση της Κύπρου από άλλες ομοσπονδίες, όπως αυτή που ενδεχομένως η Συμμαχία Πολιτών υποστηρίζει, δηλαδή της πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας. Που θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι αποτελεί μιαν από τις παραλλαγές της «καλής» ομοσπονδίας. Άλλωστε, στην περίπτωση κατά την οποία οι έξι ζώνες - περιφέρειες - κρατίδια της πολυπεριφερειακής κατανεμηθούν, όπως εισηγείτο ο Γιώργος Λιλλήκας προεκλογικά, στην αναλογία 2 (τουρκικές) προς 4 (ελληνικές), υπάρχει το εξής ενδεχόμενο:
Εάν εφάπτονται εδαφικά οι δυο περιφέρειες, τις οποίες θα ελέγχουν οι Τούρκοι, τότε η εξαζωνική ομοσπονδία θα μετατραπεί αμέσως σε διζωνική! Προσέξετε: Η ουσία και η φιλοσοφία μιας πολυπεριφερειακής δεν είναι διαφορετική από εκείνην του σχεδίου Ανάν. Γιατί; Διότι, ούτως ή άλλως, η υφιστάμενη Κυπριακή Δημοκρατία είναι ενιαίο και όχι σύνθετο κράτος. Αποτελείται από μία και όχι πέραν της μίας πολιτείες. Συνεπώς, στη δική μας περίπτωση, με τη διζωνική ή την πολυζωνική ομοσπονδία θα υπάρξει ο κατατεμαχισμός της μίας και ενιαίας κυριαρχίας μεταξύ των πολιτειών της ομοσπονδίας στη λογική της κατανομής των εξουσιών, όπως συμβαίνει σήμερα στις συνομιλίες.
Πόλεις κράτη
Το ζήτημα δεν είναι μόνο οι ζώνες, αλλά κυρίως το πολιτειακό σύστημα της ομοσπονδίας, το οποίο επινοήθηκε αρχικά από τους Βρετανούς και τους Τούρκους για να ματαιώσει την Ένωση και εν συνεχεία για να διχοτομήσει μέσω μιας διζωνικής, ή ακόμη χειρότερα να κατατεμαχίσει την Κύπρο και την κυριαρχία της, μέσω μιας πολυζωνικής ή πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας τεσσάρων, πέντε ή έξι συνιστώντων κρατών! Κάθε χωριό και πόλις, κάθε πόλις και κράτος!
Και άντε να λειτουργήσει η πολυπεριφερειακή, όταν οι ίδιοι που την προτείνουν, ορθά διαπιστώνουν ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει η διζωνική ομοσπονδία! Άρα, η οποιαδήποτε ομοσπονδία δεν είναι εναλλακτική πολιτειακή απάντηση στη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι εξαίρεση αποτελεί εκείνη η ομοσπονδία την οποία κατά καιρούς υποστηρίζει η ΕΔΕΚ, ακόμη και ο Γ. Λιλλήκας, δηλαδή των ΗΠΑ ή της Γερμανίας.
Όμως, οι ομοσπονδίες αυτές δεν είναι διεθνικές, όπως η περίπτωση της Κύπρου. Το έθνος εκεί είναι ένα και ενιαίο. Και οι πολιτείες δεν διαχωρίζονται επί τη βάσει εθνικών ή φυλετικών κριτηρίων. Ούτε εναλλάσσονται μαύροι και λευκοί στην Προεδρία. Εάν υιοθετηθεί μια τέτοια ομοσπονδία στην Κύπρο και αποκατασταθεί η παραβιασθείσα από την Τουρκία συνταγματική τάξη -που είναι το ζητούμενο - τότε θα έχουμε στην περίπτωση της διζωνική δικοινοτικής ομοσπονδίας «δυο ελληνικά συνιστώντα κράτη». Και αυτό θα συμβεί εφόσον θα επιστρέψουν οι πρόσφυγες και εφόσον δεν θα ισχύσουν αποκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο.
Ερώτημα: Καλά, οι Τούρκοι έκαναν εισβολή το ΄74, για να δημιουργήσουν «κράτος» και να διχοτομήσουν την Κύπρο, και τώρα αυτό το παράνομο κράτος που δημιούργησαν και αναμένεται να νομιμοποιηθεί στο πλαίσιο της διζωνικής, θα το παραδώσουν στους Ελληνοκυπρίους για να έχουμε δυο ελληνικά συνιστώντα κράτη, υπό την έννοια ότι θα υπάρχει, όπως προ του ΄74 και στον Βορρά και στον Νότο ελληνική πλειοψηφία; Από την άλλη, εάν δεν συντρέξουν αυτές οι μεταβλητές, και αν ισχύσουν οι χωριστές πλειοψηφίες, τότε δεν θα έχουμε ομοσπονδία των ΗΠΑ ή της Γερμανίας. Ανάλογα ισχύουν και στην περίπτωση που θα είναι η λύση πολυπεριφερειακή.
Συνεπώς, υπό αυτές τις συνθήκες, εάν εφαρμοστεί η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία στη λογική της αρχής ένας άνθρωπος μία ψήφος και της πλήρους εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου και των δημοκρατικών αρχών και αξιών, η εξέλιξη αυτή θα αποτελεί τη μέγιστη νίκη των Ελλήνων χωρίς τουφεκιά στην ιστορία τους και αντίστοιχη ήττα των Τούρκων! Ταυτοχρόνως, μια δικοινοτική πολυπεριφερειακή -δηλαδή με δυο ελεγχόμενες από τους Τούρκους ζώνες- θα οδηγούσε εκεί όπου περίπου οι Τούρκοι ήθελαν. Δηλαδή σε μια μορφή πολυτεμαχισμού του ενιαίου κράτους και της κυριαρχίας του.
Είτε οι λύσεις αυτές είναι ρεαλιστικές είτε όχι, η πολυπεριφερειακή - πολυζωνική ομοσπονδία θα είναι στο πλαίσιο της «καλής ομοσπονδίας» χειρότερη από εκείνην της διζωνικής! Στην περίπτωση της διζωνικής θα έχουμε δυο ελληνικά κρατίδια, ενώ στην άλλη εκ των προτέρων θα έχουμε δυο ζώνες ελεγχόμενες από τους Τούρκους, οι οποίες, εάν στη βάση των εδαφικών και πληθυσμιακών αναπροσαρμογών και μετακινήσεων, θα εφάπτονται γεωγραφικά, το σύστημα θα καταστεί αυτομάτως από εξαζωνική σε διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία της κακιάς ώρας!
Ενιαίο κράτος και δημοκρατικά ελλείμματα
ΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ερωτήματα που εγείρονται προτού μπούμε σε συνομιλίες έχουν ως εξής: Τι λύση θέλουμε; Θέλουμε τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας ή όχι; Εάν ναι, τότε λογικό είναι να απορρίπτεται η ομοσπονδία, εκτός και αν θεωρηθεί ως εφικτή η διζωνική των δυο ελληνικών κρατών. Αληθές, όμως, είναι ότι η διζωνική δεν επινοήθηκε για να έχουμε δυο ελληνικά κρατίδια, αλλά για τη διχοτόμηση. Για να έχουμε ένα ελληνικό και ένα τουρκικό.
Εάν το ζητούμενο είναι η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή, σημαίνει ότι ο στόχος είναι το ενιαίο κράτος. Και το ερώτημα δεν είναι εάν ο στόχος είναι ή όχι εφικτός, άλλωστε δεν υπάρχουν εφικτοί και ανέφικτοι στόχοι, αλλά στόχοι ενταγμένοι σε συγκροτημένη στρατηγική για υλοποίηση. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι εάν υπάρχει ή όχι στρατηγική και μέσα υλοποίησης για να φτάσεις στον στόχο, καθώς και κάτι άλλο:
Εάν η πολιτική ηγεσία και ο κόσμος πιστεύουν στον στόχο. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Γιατί; Διότι σε όλες τις δημοσκοπήσεις, οι Κύπριοι είναι πρόδηλο ότι δεν πιστεύουν στη λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, προφανώς σε καμιά ομοσπονδία. Εάν πιστεύουν σε κάποια ομοσπονδία, αυτοί που πιστεύουν, είναι πολύ λιγότεροι από εκείνους που πιστεύουν και θέλουν το ενιαίο κράτος. Είναι δε, εκπληκτικό ότι ακόμη και στα κατεχόμενα, όταν πραγματοποιούνται δημοσκοπήσεις, το 15% ώς και 20% των Τουρκοκυπρίων υποστηρίζουν το ενιαίο κράτος.
Συνεπώς, η πολιτειακή επιλογή του ενιαίου κράτους στηρίζεται από την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων και από την πλειοψηφία του κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Γι΄ αυτό έχουμε τα εξής δημοκρατικά ελλείμματα: 1. Μεταξύ της ελληνοκυπριακής κοινής γνώμης και της πολιτικής της ηγεσίας. 2. Μεταξύ της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και της θέλησης του συνόλου του κυπριακού λαού. Εάν δεν είναι τα πράγματα έτσι και είναι αλλιώς, ας πάμε σε δημοψήφισμα. Ειδικώς, οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να διεξαγάγουν το δημοψήφισμα για να τελειώσει η ιστορία της μορφής της λύσης. Οι πολίτες χόρτασαν τη σοφία των επί σειρά ετών δήθεν ρεαλιστών και της δήθεν ρεαλιστικής λύσης. Εάν η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ήταν τόσο ρεαλιστική, το Κυπριακό δεν θα ήταν άλυτο αλλά λυμένο.
Εναλλακτική επιλογή, στρατηγική και μέσα
ΕΦΟΣΟΝ, λοιπόν, η ομοσπονδία είναι τουρκοβρετανική λύση και εφόσον δεν έχει πολιτική νομιμοποίηση και εφόσον για να γίνει βιώσιμη θα πρέπει να δεχθούμε συνθηκολόγηση, χρειαζόμαστε την εναλλακτική πρόταση και στρατηγική: Και ο στόχος είναι η διατήρηση του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας, που υπάρχει ως τέτοια και στον ΟΗΕ και την ΕΕ. Το λογικό είναι να την επανενώσουμε και όχι να τη διαλύσουμε μέσω της διζωνικής ομοσπονδίας ή να την πολυτεμαχίσουμε με την πολυζωνική-πολυπεριφερειακή. Και τα μέσα προς επίτευξη του στρατηγικού στόχου υπάρχουν ή μπορεί να δημιουργηθούν. Και αφορούν:
Πρώτο, στην αντιδήλωση της ΕΕ της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, για την ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία η Άγκυρα οφείλει να αναγνωρίσει, εάν θέλει να ενταχθεί στην ΕΕ. Η ΕΕ δεν ζητά από την Τουρκία να αναγνωρίσει το ομόσπονδο κράτος που θα προκύψει από τη λύση, αλλά το ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο εντάχθηκε με βάση το πρωτόκολλο 10 ολόκληρο στην ΕΕ.
Συνεπώς, η βάση των συνομιλιών είναι αυτή του κοινοτικού κεκτημένου και η οικοδόμηση της λύσης πρέπει να στηριχθεί στη μεθοδολογία «bottom up» (από κάτω προς τα πάνω) και όχι «top down» (από πάνω προς τα κάτω). Οι δημοκρατικές αρχές θα καθορίσουν τη λύση και τον χαρακτήρα της στο πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας, και όχι οι αποκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο να δημιουργήσουν συνθήκες για μια ομοσπονδία με γενεσιουργό αιτία την εισβολή, και πυλώνα βιωσιμότητας την απώλεια της εθνικής μας ταυτότητας.
Στην παρούσα φάση, οι συνομιλίες θα αποτελούν άλλοθι για την τουρκική πλευρά, ώστε αυτή να μην εφαρμόζει το πρωτόκολλο και να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ, ταυτοχρόνως, καμιά αμφιβολία δεν υπάρχει ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής. Ο Τούρκος πρέσβης Σελίμ Γενέλ ήταν σαφής την περασμένη Πέμπτη: Με τη λύση του Κυπριακού θα επιλυθεί το θέμα της αναγνώρισης και τα προβλήματα που προκύπτουν από το πρωτόκολλο θα είναι παρελθόν.
Δεύτερο, στη γεωστρατηγική διάσταση του Κυπριακού, που είναι συνδεδεμένη με τα ζητήματα της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων και του τερματισμού των επεμβατικών δικαιωμάτων, των ξένων εγγυήσεων, καθώς και του γεωστρατηγικού ελέγχου μας από την Τουρκία. Η φόρμουλα λύσης στα ζητήματα της ασφάλειας μπορεί να προκύψει μέσω της ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Η Κύπρος είναι ήδη ΝΑΤΟ, ήταν ανέκαθεν ΝΑΤΟ, πλην του επίσημου κράτους.
Η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ -με την οποία το αμυντικό σύστημα της ΕΕ είναι συνδεδεμένο- εξουδετερώνει όλα τα τουρκικά επιχειρήματα για την ασφάλεια και δημιουργεί συγκυρία για win - win situation. Αληθές είναι ότι εκτός της τουρκικής αδιαλλαξίας, το πρόβλημά μας εντοπίζεται στα αριστερόστροφα υστερικά ταμπού εναντίον του ΝΑΤΟ, που σκοτώνουν τον ορθολογισμό και εξυπηρετούν τα τουρκικά και βρετανικά συμφέροντα που μας θέλουν εκτός ΝΑΤΟ, για να αλωνίζουν οι Τουρκοβρετανοί μόνοι στην περιοχή μας.
Τρίτο, στο φυσικό αέριο. Εάν το φυσικό αέριο δεν ιδωθεί μέσα από στρατηγικό σχεδιασμό και ως εργαλείο ισχύος για αλλαγή των ισοζυγίων δυνάμεων, που σημαίνει συμμαχία με Ισραήλ και Ελλάδα σε όλα τα επίπεδα, τότε θα συμβεί ό,τι κινδυνεύουμε να πάθουμε με την ΕΕ: Να εξουδετερώσουμε τα όπλα που μας παρέχει. Η Κύπρος είτε θα γίνει ως Κυπριακή Δημοκρατία τμήμα μιας τριμερούς περιφερειακής δύναμης από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή, ή θα καταδικαστεί σε λαθροβίωση και έλεγχο του πλούτου της, είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο, από τους ξένους.
Τα οράματα και οι εφιάλτες...
ΕΦΟΣΟΝ δεν υπάρχει όραμα και στόχοι και μέσα υλοποίησης, τότε τα οράματα γίνονται εφιάλτες, όπως είναι σαφής ο κίνδυνος που διατρέχουμε με την επανέναρξη των συνομιλιών και με τους συντελεστές ισχύος μας να είναι διαλυμένοι. Και οι πιθανότητες για το χειρότερο σενάριο αυξάνονται, εάν λάβει κάποιος υπόψη ότι ο στόχος -και αυτό είναι το τραγικό- αποτυπώνεται και ακροβατεί επί διαφόρων τύπων (διζωνική, πολυπεριφερειακή, κακή, καλή ομοσπονδία) της τουρκικής πολιτειακής λύσης της ομοσπονδίας! Κι εκ των πραγμάτων, οι πολιτικοί μας εξελίσσονται κάθε φορά που πάνε σε συνομιλίες σε ακροβάτες της ομοσπονδίας. Και μάλιστα χωρίς εναλλακτική πρόταση, δηλαδή, χωρίς δίκτυ ασφαλείας.
