09 Φεβρουαρίου 2013

"Η βακουφική περιουσία"

«Η νήσος Κύπρος παραχωρήθηκε στους Άγγλους με ενοικιαστήριο που υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη στις 1/7/1878 μεταξύ του εκεί πρέσβη της Αγγλίας Ηenry Layard και του πρωθυπουργού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Σαφέτ Πασά. Την εποχή εκείνη στο νησί υπήρχαν πέραν των 150 βακουφικών περιουσιών, με εκατομμύρια στρέμματα περιβολιών, αμπελιών, αγροκτημάτων, πηγαδιών, χανιών, χαμάμ που ανήκαν σε ιδιώτες και στον αυτοκράτορα. Μόλις πριν 132 χρόνια η περιουσία αυτή κάλυπτε το 95% του συνόλου της νήσου.

Διάφορα διατάγματα της αποικιοκρατικής κυβέρνησης και διοικητικών πράξεων του κυβερνήτη και κατά παράβαση των προνοιών του ενοικιαστηρίου που υπεγράφη με το οθωμανικό κράτος, άναψαν το πράσινο φως για να λεηλατηθεί από τους Ε/κ η περιουσία που ανήκε κυρίως στον αυτοκράτορα αλλά και αποτελούσε βακουφική περιουσία. Ειδικά μετά το 1913 εκατομμύρια στρέμματα που ανήκαν στον αυτοκράτορα και στο ΕΒΚΑΦ πέρασαν στο έλεγχο των Ε/κ και με τη Συνθήκη της Λωζάνης της 23ης Ιουλίου 1923 η λεηλασία αυτή νομιμοποιήθηκε. Όση τουρκική περιουσία διασώθηκε τότε, λεηλατήθηκε από τους Ε/κ μετά τις ε/κ επιθέσεις της 21ης Δεκεμβρίου 1963. Έτσι οι Τ/κ, εκτός από τη γενοκτονία, υπέστησαν και οικονομική κατάρρευση. Μετά την 20ή Ιουλίου 1974 οι Τ/κ άρχισαν να εκμεταλλεύονται την περιουσία που ανήκε στους Τούρκους, ενώ αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν στο νότο πέραν των 450.000 στρεμμάτων. Με την «ειρηνευτική επιχείρηση» (εννοεί την εισβολή), οι Τ/κ που προσφυγοποιήθηκαν από το νότο εγκαταστάθηκαν σε ε/κ περιουσίες τις οποίες και αξιοποίησαν με ανέγερση οικιών, καταστημάτων, ενώ με τον περί κηδεμόνα τ/κ περιουσιών νόμο 139/91 που ψήφισε η ε/κ Βουλή, πέτυχε όπως οι τ/κ περιουσίες παραμείνουν ανεκμετάλλευτες προκειμένου με την πάροδο του χρόνου να καταρρεύσουν και να χάσουν την αξία τους. 

Στόχος των Ε/κ είναι όπως σε δεδομένη επίλυση του προβλήματος και ανταλλαγή περιουσιών, οι τ/κ περιουσίες εκτιμηθούν με χαμηλή αξία έναντι των ε/κ στο βορρά. Το ότι το βακουφικό ίδρυμα Μπαρουτσουζαντέ Αχμέτ Βασίφ Εφέντη προσέφυγε στο Επαρχιακό Δικαστήριο της Λευκωσίας για την περιουσία του στο νότιο τμήμα της νήσου, αποτελεί μια σοβαρή εξέλιξη από απόψεως βακουφικής περιουσίας. Εκτός από την περιουσία Μπαρουτσουζαντέ, στον νότο υπάρχει μεγάλη βακουφική περιουσία που ανήκει σε οθωμανικά βακούφια και ιδιώτες. Η βακουφική περιουσία του Λαλά Μουσταφά Πασά, του Αμπντουλάχ Πασά, περιλαμβάνουν την πόλη των Βαρωσίων και εκτείνονται μέχρι τη Λάρνακα μέσω Κοκκινοχωρίων. Οι περιουσίες αυτές λεηλατήθηκαν από τους Ε/κ με κομπίνες μέσω του Κτηματολογίου. Με απόφαση του Δικαστηρίου της Αμμοχώστου του 2000, επιβεβαιώθηκε ότι οι περιουσίες αυτές ανήκουν στα βακούφια των προαναφερθέντων πασάδων».