Φουντώνει ο μουσουλμανικός "εμφύλιος" στη Μέση Ανατολή

imerisia.grΤου Γιώργου Παυλόπουλου

Πολεμικό κλίμα επικρατεί εδώ και μερικά 24ωρα ανάμεσα στις δύο μεγάλες μουσουλμανικές δυνάμεις του Περσικού Κόλπου και της Μέσης Ανατολής, δημιουργώντας εύλογες ανησυχίες για μια γενικότερη ανάφλεξη, καθώς τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και το Ιράν έχουν πολλούς και ισχυρούς συμμάχους. Με αφορμή την εκτέλεση από το καθεστώς του Ριάντ, το περασμένο Σάββατο, του κληρικού Νιμρ αλ-Νιμρ, ο οποίος θεωρούνταν η ηγετική φυσιογνωμία της Σιϊτικής μειονότητας του βασιλείου (αντιπροσωπεύει το 10%-15% του πληθυσμού), το κουβάρι των τεράστιων και περίπλοκων γεωπολιτικών, οικονομικών και θρησκευτικών αντιθέσεων στην περιοχή άρχισε να ξετυλίγεται απότομα και επικίνδυνα.Ο θρησκευτικός ηγέτης και ο πιο ισχυρός «παίκτης» στο Ιράν, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, επιτέθηκε σφοδρά στη Σαουδική Αραβία και την απείλησε ότι θα δεχθεί «την οργή του θεού», παρά την προσπάθεια του θεωρούμενου ως μετριοπαθούς προέδρου, Χασάν Ρουχανί, να τηρήσει χαμηλούς τόνους, φοβούμενος ότι διακυβεύεται η συμφωνία που επετεύχθη πρόσφατα με τη Δύση για το πυρηνικό πρόγραμμα και τη σταδιακή άρση των κυρώσεων. Έτσι, ήταν απολύτως αναμενόμενο αυτό που ακολούθησε την Κυριακή, όταν οργισμένα πλήθη εισέβαλαν στην πρεσβεία της χώρας στην Τεχεράνη. Η απάντηση της άλλης πλευρά ήρθε με την ανακοίνωση της διακοπής των διπλωματικών σχέσεων και την απέλαση εντός 48 ωρών όλων των Ιρανών διπλωματών, αλλά και με μια σειρά οικονομικών μέτρων, όπως το «πάγωμα» των κάθε είδους εμπορικών συναλλαγών και η μη πραγματοποίηση πτήσεων ανάμεσα στις δύο χώρες.

Η συνέχεια, όμως, είναι ακόμη πιο ανησυχητική, καθώς στο παιχνίδι μπήκαν από χθες και οι σύμμαχοι των δύο «μονομάχων» στην ευρύτερη περιοχή, που είναι και πολλοί και ισχυροί.
Έτσι, η μία μετά την άλλη, αρκετές αραβικές χώρες -όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, αλλά και το Σουδάν- έσπευσαν να διακόψουν και αυτές τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Ιράν. Ειδικής μνείας χρήζει, βεβαίως, η περίπτωση του μικροσκοπικού Μπαχρέιν (έδρας του Πέμπτου Αμερικανικού Στόλου...), όπου οι δυνάμεις ασφαλείας κατέστειλαν με τη βία τις διαδηλώσεις των Σιϊτών, οι οποίοι και αποτελούν την πλειοψηφία του 1,33 εκατ. κατοίκων.
Την ίδια στιγμή, στο Ιράκ, όπου επίσης οι Σιΐτες αντιπροσωπεύουν το 60% του πληθυσμού και κυριαρχούν στην κυβέρνηση «εθνικής ενότητας», δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους της Βαγδάτης, της Βασόρας και άλλων πόλεων και ζήτησαν εκδίκηση, απειλώντας να τινάξουν στον αέρα την εξαιρετικά εύθραυστη και πρακτικά επιφανειακή ισορροπία που επικρατεί σε μια χώρα, η οποία είναι de facto διαμελισμένη ανάμεσα σε ζώνες επιρροής.
Αλλά και στην Υεμένη, το Άντεν κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης μετά τις σφοδρές συγκρούσεις που ξέσπασαν ανάμεσα στα κυβερνητικά στρατεύματα (που στηρίζει το Ριάντ) και τις δυνάμεις των ανταρτών Χούτι (που εξοπλίζονται από την Τεχεράνη).

Ευρώπη - ΗΠΑ - Ρωσία
«Αυτοσυγκράτηση» και «διαμεσολάβηση»
Με δηλώσεις περί αυτοσυγκράτησης και ανάγκης πολιτικού διαλόγου αντέδρασαν η Ουάσιγκτον και οι κυβερνήσεις Γαλλίας και Γερμανίας στις εξελίξεις, ενώ το Βερολίνο απέκλεισε το ενδεχόμενο κυρώσεων κατά του Ριάντ για την εκτέλεση του κληρικού. Όσο για τη Ρωσία, της στενότερης συμμάχου του Ιράν, προσφέρθηκε να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή, καταδικάζοντας παράλληλα την εισβολή στην πρεσβεία της Σ. Αραβίας.

Απρόβλεπτη η αγορά πετρελαίου
Μεγάλες διακυμάνσεις χθες, λόγω της κρίσης στον Περσικό, αλλά και της συνεχιζόμενης υπερπροσφοράςΈντονες διακυμάνσεις και νευρικότητα ήταν τα χαρακτηριστικά που κυριάρχησαν κατά τη χθεσινή συνεδρίαση στις αγορές πετρελαίου. Αρχικά, καταγράφηκε σημαντική πτώση, μέχρι και κατά 3%, εξαιτίας της κρίσης και του πολεμικού κλίματος ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες δυνάμεις του Περσικού Κόλπου -τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν. Γρήγορα, ωστόσο, οι τιμές άρχισαν να κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, καθώς έδειξε να επικρατεί το κλίμα που δημιουργεί εδώ και μήνες η υπερπροσφορά αργού (της τάξης των 2 εκατ. βαρελιών ημερησίως) και ο «πόλεμος» ανάμεσα στον OPEC και τις άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες.

Έτσι, το απόγευμα υπήρχε σημαντική υποχώρηση στην τιμή τόσο του Brent (κατά 0,50%) όσο και του αμερικανικού WTI (γύρω στο 1,50%). Έτσι, ουσιαστικά, οι ειδικοί αδυνατούν να κάνουν οποιαδήποτε σχετικά ασφαλή πρόβλεψη για την πορεία των τιμών του πετρελαίου κατά το νέο έτος, μετά την υποχώρησή τους κατά σχεδόν 35% στη διάρκεια του 2015, με αποτέλεσμα να συνεχιστεί η εντυπωσιακή «βουτιά» που έχει ξεκινήσει από τον Ιούνιο του 2014, όταν οι τιμές κινούνταν σαφώς πάνω από τα 100 δολάρια. Σημειώνεται, πάντως, ότι ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην πτωτική πορεία είναι η αναμενόμενη επιστροφή του Ιράν στις αγορές μετά την άρση των δυτικών κυρώσεων -η οποία, πλέον, τίθεται αντικειμενικά υπό επανεξέταση...