Το «μυστήριο» του Su24

Στη διπλωματική κοινότητα της Άγκυρας ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει αυτή η υπόθεση. Δεν έχει δηλαδή αξιόπιστα απαντηθεί το ερώτημα ως προς το αν η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού ήταν στρατηγική κίνηση του Ερντογάν ή το αποτέλεσμα των κανόνων εμπλοκής, χωρίς να είχαν προηγουμένως υπολογιστεί οι επιπτώσεις των ενεργειών αυτών.Αν καταρρίφθηκε το αεροσκάφος δίχως να προσμετρηθεί η αντίδραση της Μόσχας, τότε οι πάντες συμφωνούν ότι πρόκειται για ανεξήγητο φαινόμενο που δεν συνάδει με το στρατιωτικό και διπλωματικό δόγμα της Άγκυρας σε ό,τι αφορά τη Ρωσία. 

Θα ήταν παιδαριώδες σφάλμα. Αν όμως είχε προσμετρηθεί και άρα υιοθετηθεί η επιλογή της κλιμάκωσης με τη Ρωσία, τότε έχουμε να κάνουμε με «το πλήρες ανεξήγητο» και άρα για τους ειδικούς αναλυτές της Τουρκίας για κάτι το εντελώς απαράδεκτο και πρωτοφανές για τις ρωσοτουρκικές σχέσεις. 

Οι ίδιοι αναλυτές αποκλείουν η ηγεσία του στρατού να αποφάσισε την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους που παραβίασε για 17 δευτερόλεπτα τον εναέριο χώρο και μάλιστα τη στιγμή της εξόδου του από αυτόν, την ώρα που το δεύτερο ρωσικό Σουχόι είχε ήδη εισέλθει στη Συρία. 

Οι Τούρκοι ειδικοί θυμίζουν με νόημα πως στην εξωτερική πολιτική δυο πράγματα είναι ασυγχώρητα: η άγνοια και οι επικίνδυνες περιπέτειες. «Η Τουρκία του Ερντογάν φαίνεται να υποπίπτει και στα δύο λάθη. Δηλαδή οδήγησε τη χώρα σε επικίνδυνη περιπέτεια με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, το Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία και τώρα με τη Ρωσία. Κυνηγά άπιαστα όνειρα, αναμιγνύεται στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χώρων, χώνει τη μύτη του (ο Ερντογάν) παντού, όπως ακριβώς ενεργούσε ο περίφημος Εμβέρ Πασά πριν από έναν αιώνα, σύροντας την Αυτοκρατορία στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με συνέπεια τη διάλυσή της» προσθέτουν.

Στρατηγική ή συνωμοσία;

 Ο Αμπντουλκαντίρ Σελβί, ένας δημοσιογράφος που κινείται στον πολύ στενό κύκλο του Ερντογάν, ούτε λίγο ούτε πολύ υποστηρίζει πως η κατάρριψη του αεροσκάφους ήταν μια «καλοστημένη παγίδα» με στόχο τον Πούτιν αλλά και τον Ταγίπ Ερντογάν. Ο Σελβί αποκαλύπτει λοιπόν πως η κατάρριψη συνέβη λίγο πριν από την έναρξη της μεγάλης επιχείρησης που είχε σχεδιάσει η Τουρκία. Η επιχείρηση θα εκτεινόταν σε μήκος 98 χλμ. και βάθος 61 χλμ. στο έδαφος της Συρίας, δυτικά του Ευφράτη, στα εδάφη που ελέγχει το Ισλαμικό Κράτος. Στη συνέχεια τα εδάφη αυτά θα ελέγχονταν από κοινού με τις ΗΠΑ.

«Η κατάρριψη δεν ανταποκρινόταν σε βούληση της κυβέρνησης. Υπάρχει μια ‘‘γκρίζα περιοχή’’» καταλήγει ο ομοτράπεζος του Ερντογάν, ενώ οι πολιτικοί αντίπαλοι του «σουλτάνου» επιμένουν πως η σημερινή κυβέρνηση «έχει τα μυαλά του Εμβέρ Πασά». Όπως και να έχει, τα μοιραία 17 δευτερόλεπτα ήταν αρκετά για να τιναχτούν όλα στον αέρα, την ώρα που οι δύο χώρες και οι δύο ηγέτες σχεδίαζαν τις σχέσεις τους με πολύ θετικές προοπτικές για τις επόμενες δεκαετίες. 

Τώρα οι σχέσεις αυτές κινδυνεύουν να οδηγηθούν πίσω στον 19ο αιώνα. Στη διπλωματία είναι γνωστό πως οι διακρατικές φιλίες, όπως και οι εχθρότητες, δεν είναι παντοτινές. Είναι ωστόσο βέβαιο πως μετά την κατάρριψη του αεροσκάφους στις σχέσεις Μόσχας και Άγκυρας τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο όπως το ξέραμε πριν από την 24η Νοεμβρίου του 2015. 

Μια νέα εποχή άρχισε στις ρωσοτουρκικές σχέσεις. 

«Ο χορός με την αρκούδα»

«Αν σηκώσεις στον χορό μια αρκούδα, ο χορός δεν τελειώνει όταν το θελήσεις εσύ, αλλά όταν το θελήσει η αρκούδα», λέει μια ρωσική παροιμία. Η κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους μοιάζει σα να σήκωσε στον χορό την αρκούδα, γράφει ο έγκυρος Τούρκος αναλυτής Τζένγκιζ Τζαντάρ και σημειώνει: «Οι ρωσοτουρκικές σχέσεις εισήλθαν σε μια πορεία που οδηγεί στο να πληγωθεί η ψυχή της Τουρκίας. Η Ρωσία είναι ένα λαβωμένο λιοντάρι. Πρόκειται για μια σημαντική χώρα και αυτό δεν θα το ξεχάσει ποτέ. Πρώτη φορά μετά το 1950 χώρα - μέλος του ΝΑΤΟ καταρρίπτει ρωσικό στρατιωτικό αεροσκάφος».

«Πισώπλατη μαχαιριά δεχθήκαμε από την Τουρκία», είπε στο διάγγελμά του ο Βλαντιμίρ Πούτιν και αναχώρησε για την Παγκόσμια Σύνοδο των Παρισίων για το κλίμα. 

Αυτόπτες μάρτυρες είδαν τον Ερντογάν να πηγαινοέρχεται στους διαδρόμους μήπως και συναντήσει (κατά τύχη) τον Πούτιν. Το αεροσκάφος, όμως, που μετέφερε τον Ρώσο πρόεδρο προσγειώθηκε την ώρα που οι ηγέτες έβγαζαν την οικογενειακή φωτογραφία. Ο Πούτιν δεν ήθελε να βρίσκεται μαζί με τον Ερντογάν ούτε καν στο ίδιο φωτογραφικό πλάνο.

Μεταξύ των δύο ηγετών υπάρχουν μεγάλες ιδεολογικές ομοιότητες, σύμφωνα με τους Τούρκους αναλυτές. Ο Ερντογάν έχει αναφορά στο Ισλάμ και ο Πούτιν στην Ορθοδοξία. Οι δύο αισθάνονται κληρονόμοι αυτοκρατοριών του Βυζαντίου ο ένας (Τρίτη Ρώμη για τη Μόσχα), της Οθωμανικής ο άλλος. Στην Τουρκία οικοδομείται ένα αυταρχικό σύστημα διακυβέρνησης του ενός ανδρός αρχή. Στη Ρωσία το ανάλογο σύστημα έχει ήδη εγκαθιδρυθεί εδώ και χρόνια. 

Πουτινισμός λέγεται στη Ρωσία, ερντογανισμός στην Τουρκία. Οι ομοιότητες αυτές όχι μόνο δεν βοηθούν για την έξοδο από την κρίση, αλλά αντιθέτως τα χαρακτηριστικά αυτά τροφοδοτούν αμοιβαία τη μεταξύ τους σύγκρουση. Ωστόσο Τούρκοι δημοσιογράφοι επισημαίνουν πως ενώ ο Πούτιν φάνηκε προετοιμασμένος και η αντίδρασή του ήταν άμεση σε όλα τα επίπεδα, ο Ερντογάν φάνηκε απροετοίμαστος ως προς τη διαχείριση, περιοριζόμενος χωρίς αποτέλεσμα να αποκλιμακώσει την ένταση.

Την επόμενη ημέρα από το χτύπημα τα ρωσικά αεροπλάνα έφθαναν στα τουρκικά αεροδρόμια άδεια και έφευγαν γεμάτα με Ρώσους τουρίστες. Στο Ακούγιου η ρωσική σημαία πλέον δεν κυματίζει στο υπό κατασκευή πυρηνικό εργοστάσιο. Στην Τουρκία στο παρελθόν όταν ο ένας ρωσικός αγωγός ολοκληρωνόταν ξεκινούσε η κατασκευή ενός άλλου. Τώρα επικρέμαται η «δαμόκλειος σπάθη» του ρωσικού φυσικού αερίου, καθώς οι Τούρκοι θερμαίνονται και φωτίζονται από αυτό.

Στο πολιτικό επίπεδο η Μόσχα κάνει ό,τι μπορεί για να απομονώσει την Άγκυρα. Στο γεωγραφικό τόξο Ιράν - Ιράκ - Συρία - Ρωσία ο «αντιτουρκισμός» (ή καλύτερα ο αντιοθωμανισμός) έχει ενισχυθεί όσο ποτέ άλλοτε. Τα αντιαεροπορικά οπλικά συστήματα που τοποθέτησε η Ρωσία έχουν «κλείσει» τους ουρανούς πάνω από τη Συρία, ακόμα και του Ιράκ. Ο «σουλτάνος» ποτέ του δεν είχε τόσο πολύ την ανάγκη των ΗΠΑ και της Ε.Ε. Εκεί που ο Ερντογάν εκλιπαρούσε τον Πούτιν να δεχθεί την Τουρκία στην «Ομάδα της Σαγκάης» και να την απελευθερώσει από τον καημό της Ε.Ε., σήμερα φαίνεται να προστρέχει «στην ποδιά της Ευρώπης και της Αμερικής». 

«Επιστροφή στη Δύση;». Μήπως αυτό ακριβώς εννοούσε ο δημοσιογράφος και ομοτράπεζος του Τούρκου προέδρου όταν ισχυριζόταν πως η κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους δεν ήταν αποτέλεσμα της βούλησης της τουρκικής κυβέρνησης και πως «υπάρχει κάτι σαν “γκρίζα ζώνη’’ στην υπόθεση αυτή»;

Από τη Δαμασκό στη Μοσούλη

Θα θυμάστε τον Ερντογάν πριν από χρόνια στο Νταβός. «One minute» είχε πει τότε στον Σιμόν Πέρες του Ισραήλ κουνώντας το δάχτυλό του και οι απανταχού αραβικοί μαχαλάδες έστριψαν το βλέμμα τους προς το νέο αστέρι του μουσουλμανικού κόσμου. Όταν η αντιπολίτευση στη Συρία κήρυξε τον πόλεμο κατά του καθεστώτος, ο Ερντογάν έθεσε σε εφαρμογή το οθωμανικό του όραμα. «Έπεσε με τα μούτρα να ανατρέψει τον Άσαντ», όπως χαρακτηριστικά γράφουν Τούρκοι δημοσιογράφοι, επιδιώκοντας την αντικατάστασή του με μία σουνιτική κυβέρνηση. 

«Θα μπούμε στη Δαμασκό. Θα προσευχηθούμε στο ιστορικό τζαμί» είπε ο Ερντογάν, αλλά τελικά μας προέκυψε το Ισλαμικό Κράτος με τους τζιχαντιστές να κόβουν κεφάλια. Οι παγκόσμιοι πρωταγωνιστές έδειξαν ως βασικό εχθρό το ISIS. Η Άγκυρα αποκλείστηκε και ο Ερντογάν έμεινε μόνος με το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία. 

Καλή και η Μοσούλη

Ό,τι δεν κατάφερε η Άγκυρα στη Συρία, το επιχείρησε στη Μοσούλη. Έπειτα από έναν αιώνα η Άγκυρα ξαναζωντάνεψε το όνειρο της χαμένης πλούσιας σε πετρέλαιο πόλης που χάθηκε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την περασμένη εβδομάδα άγνωστος αριθμός Τούρκων στρατιωτών δίχως την άδεια της ιρακινής κυβέρνησης πέρασε τα σύνορα με προορισμό την περιοχή Μπασίκα κοντά στη Μοσούλη, προκαλώντας ταυτόχρονα την άμεση αντίδραση της Βαγδάτης, της Ουάσιγκτον, των σιιτών μουλάδων, του Ιράν και βέβαια της Ρωσίας. 

Μέσα σε 20 μέρες η Άγκυρα οδηγήθηκε σε μία δεύτερη μεγάλη περιπέτεια. Η Τουρκία στην περιοχή αυτή διατηρεί εδώ και δύο χρόνια μια μικρή στρατιωτική δύναμη. Ο φιλοκυβερνητικός Τύπος κάνει λόγο για «χιλιάδες στρατιώτες που θα καταλάβουν τη Μοσούλη». Ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός του Ιράκ καταγγέλλουν την Τουρκία για παραβίαση της κυριαρχίας της χώρας. Η Βαγδάτη προσφεύγει στον ΟΗΕ. Η Άγκυρα προβάλλει το παιδαριώδες επιχείρημα ότι οι Τούρκοι στρατιώτες βρίσκονται εκεί για να εκπαιδεύσουν τοπικούς μαχητές που θα πολεμήσουν το ISIS.

Το σχέδιο της Άγκυρας είναι γνωστό. Επιχειρεί ως «προστάτης των σουνιτών» να οικοδομήσει έναν σουνιτικο άξονα που θα περιλαμβάνει τους σουνίτες Κούρδους του Βορείου Ιράκ, το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία ως αντίβαρο στον περιφερειακό άξονα Ιράν - Ρωσία. Η Μοσούλη, η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη του Ιράκ, με τις πλούσιες πετρελαιοπηγές, δεν πρέπει να παραδοθεί στον ιρακινό στρατό και άρα στους σιίτες.

Όμως, το Σάββατο που μας πέρασε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν τηλεφωνεί στον Νταβούτογλου και σε ένα εικοσιτετράωρο, κατά πληροφορίες, τα πρώτα δέκα οχήματα με Τούρκους στρατιώτες πήραν τον δρόμο της «ένδοξης» επιστροφής.

Ιράν: ο αναπληρωματικός παίκτης

Οι ιστορικές σχέσεις αντιπαλότητας και ανταγωνισμού μεταξύ του σιιτικού Ιράν με τη σουνιτική Οθωμανική Αυτοκρατορία εισήλθαν σε νέα φάση μεγάλης έντασης.

Στη Συριία, στο Ιράκ, ακόμα και στην Υεμένη, η Τουρκία και το Ιράν ενεργοποιούνται με συμμαχίες που ανήκουν σε εντελώς αντίθετα στρατόπεδα. Ιδιαίτερα μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους οι σχέσεις αυτές χαρακτηρίζονται από τη μεγαλύτερη ένταση των τελευταίων ετών. Αρκεί να παρακολουθήσει κάποιος τις δηλώσεις των επισήμων αλλά και τα ΜΜΕ των δύο χωρών, όπου είναι διάχυτη η αμοιβαία έλλειψη εμπιστοσύνης. 

Το Ιράν μπήκε στρατιωτικά στο γήπεδο της Σύριας. Έγινε ο de facto αναπληρωματικός παίκτης της Ρωσίας, ανταγωνιστής της Τουρκίας, και αξιοποιεί την ευκαιρία της κατάρριψης του Σουχόι για να επεκτείνει την επιρροή του στα εδάφη της Συρίας και του Ιράκ. Η Μόσχα μπορεί να διατείνεται πως δεν θα κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία, όμως ενίσχυσε τους δεσμούς της με την Τεχεράνη και την πολιορκεί από όλες τις πλευρές.

Η Ρωσία και το Ιράν παρουσιάζουν την Τουρκία ως φυσικό σύμμαχο του ISIS. Σήμερα στη Μέση Ανατολή το να είσαι σουνίτης μόνον αρκεί, όσο και αν δεν είναι σωστό, να φαίνεσαι υπέρ του ISIS. Οι Δυτικοί πλέον προσεγγίζουν το σουνιτικό στοιχείο με μεγάλη επιφύλαξη μήπως και είναι μολυσμένο από τον «ιό» του ISIS. Ο ενδοθρησκευτικός πόλεμος θα κρατήσει πολύ, μαζί και τα κύματα προσφύγων. Οι Βεστφαλίες της Μέσης Ανατολής δεν φαίνονται ακόμη στον ορίζοντα…

Η προσδοκία του Ερντογάν

Η Τουρκία φιλοδοξεί να καταστεί μια από τις δυνάμεις που θα πρωταγωνιστήσουν στον σχεδιασμό και τη διαμόρφωση του νέου χάρτη της Μέσης Ανατολής. Ο Ερντογάν πιστεύει (ή θέλει να πιστεύει) ότι η χώρα του είναι κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή. Πώς άραγε θα περάσουν στην ιστορία τα δεκαεπτά δευτερόλεπτα που προηγήθηκαν της κατάρριψης του ρωσικού αεροσκάφους; Ήταν άραγε η λάθος στρατηγική κίνηση, όπως εκείνη πριν από έναν αιώνα, όταν βομβαρδίστηκε η Σεβαστούπολη, μια πράξη που οδήγησε την Οθωμανική Αυτοκρατορία στη δίνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με αποτέλεσμα τη διάλυσή της;

Είναι ο Ταγίπ Ερντογάν ένας ικανός ζογκλέρ που μπορεί και παίζει με πολλές κορίνες ταυτόχρονα; Για την ιστορία υπενθυμίζεται πως ο Εμβέρ Πασάς, οι επιλογές του οποίου οδήγησαν τη χώρα του στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σκοτώθηκε στις ρωσικές στέπες από τον Κόκκινο Στρατό κυνηγώντας το όνειρο του παντουρκισμού.

Τι επιδιώκουν οι πρωταγωνιστές στη Συρία

ΗΠΑ: Να μην καταστεί η Συρία η πίσω πόρτα της Ρωσίας. Mια εκλεγμένη κυβέρνηση με μειωμένους τους τόνους εχθρότητας έναντι του Ισραήλ. Τον καιρό του Ψυχρού Πολέμου ο στρατηγικός στόχος των ΗΠΑ ήταν η απομάκρυνση των σοβιετικών βάσεων. Τώρα η προτεραιότητα είναι η εξουδετέρωση του ISIS.

Ευρωπαϊκή Ένωση: Φρένο στα κύματα των προσφύγων. Μετά το χτύπημα στο Παρίσι, η καταπολέμηση του ISIS.

Τουρκία: Έναντι του κουρδικού παράγοντα να παιχθεί το χαρτί των Τουρκομάνων. Κυβέρνηση πολιτικού Ισλάμ στη Δαμασκό. Μετά τους λάθος υπολογισμούς παραμένει αβέβαιο αν θα καταφέρει να εξισορροπήσει την κατάσταση έναντι των ισχυρών αντιπάλων της Ρωσίας και του Ιράν.

Ρωσία: Αγώνας για δραστική παρουσία στη Μεσόγειο. Η Μόσχα δεν θέλει να απολέσει το στρατιωτικό πλεονέκτημα που διατηρεί από τη σοβιετική εποχή. Θα υποστηρίξει μέχρι τέλους τον Άσαντ. Στις συνομιλίες που θα ξεκινήσουν θα υποστηρίξει το σύστημα Μπάαθ ως έναν δραστικό παράγοντα της νέας διακυβέρνησης, έστω και με άλλη ονομασία. Να περιορίσει κατά το δυνατόν τον ρόλο της Τουρκίας και την επιρροή της. Να ενισχύσει τη συμμαχία με τους Κούρδους της Συρίας. Εχθρός, οι πάσης φύσεως ισλαμιστές, ήπιοι ή ακραίοι. 

Ελεύθερος Συριακός Στρατός: Ανατροπή του Άσαντ. Απαρτίζεται από αξιωματικούς που εγκατέλειψαν τον κυβερνητικό στρατό. Μάχεται κατά του Άσαντ από το 2011 δίχως την αναμενόμενη επιτυχία. Οι Αμερικανοί στρατιωτικοί εκτιμούν ότι το 50% των μαχητών στις τάξεις του είναι ισλαμιστές. 

ISIS: Να κατακτήσει τον κόσμο. Δημιουργία και διατήρηση Χαλιφάτου. Κατάκτηση των ιερών πόλεων του Ισλάμ, μεταξύ αυτών και της σημερινής Κωνσταντινούπολης. Να εφαρμόσει ισλαμικό νόμο και να «εκκαθαρίσει τη Μέση Ανατολή από τους αλλόθρησκους, τους χριστιανούς, τους Εβραίους αλλά και τους μουσουλμάνους που δεν ακολουθούν τους κανόνες του Ισλάμ, όπως το Ισλαμικό Κράτος ορίζει.

Καθεστώς του Άσαντ: Να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη Νέα Συρία με τη διατήρηση της ειδικής σχέσης που έχει η οικογένεια Άσαντ με το καθεστώς Μπάαθ. Τη διακυβέρνηση της χώρας από τους σιίτες μαζί τους κοσμικούς σουνίτες. Να παίξει ρόλο - κλειδί στην περιοχή έχοντας στο πλάι του τη Ρωσία και την αναδυόμενη δύναμη του Ιράν.

Ιράν: Καταπολεμά τη σουνιτική διοίκηση. 

Η Τεχεράνη (όπως και η Μόσχα) επιδιώκει να αποφύγει αμιγώς δυτικόστροφη κυβέρνηση στη μελλοντική Συρία και κυβέρνηση φιλικά προσκείμενη στην Τουρκία ή τη Σαουδική Αραβία. Η ασφάλεια του Ιράν ξεκινά από τη Δαμασκό. Αυτό είναι το αμυντικό δόγμα της Τεχεράνης.

PYD Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (Κούρδοι): Αυτονομία.  Οι Κούρδοι της Σύριας είναι από τους πλέον καταπιεσμένους πληθυσμούς στη Μέση Ανατολή. Δεν είχαν κανένα πολιτικό δικαίωμα έως και πριν από τέσσερα χρόνια, ούτε καν Δελτίο Ταυτότητας. Βασική προσδοκία τους να δημιουργήσουν τη δική τους αυτόνομη περιοχή, όπως των Κούρδων στο Ιράκ. Έχουν τη συμπάθεια της Δύσης. Η Μάχη στο Κομπάνι είναι για τους Κούρδους το σύγχρονο Στάλινγκραντ. Στη Βόρεια Σύρια έχουν ήδη δημιουργηθεί κουρδικά καντόνια. Επιδιώκουν να τα ενώσουν (ανατολικά) για να γειτνιάσουν με το Βόρειο Ιράκ αλλά και προς τα δυτικά στη Μεσόγειο, δημιουργώντας τον κουρδικό διάδρομο 1.300 χλμ. στα νότια σύνορα της Τουρκίας με Συρία και Ιράκ.

Τουρκομάνοι: Μοιρασμένοι οι σιίτες Τουρκομάνοι στο πλευρό του Άσαντ, οι σουνίτες τον μάχονται. Μεγάλη επιρροή στο στρατόπεδο των σουνιτών έχουν οι ακραίοι ισλαμιστές.

Ρωσοτουρκικές σχέσεις

Η Ρωσία στη νεότερη ιστορία της επέφερε κατά καιρούς ισχυρά πλήγματα στους Οθωμανούς στα πεδία των μαχών. Μάλιστα κάποτε οι Ρώσοι στρατιώτες έφθασαν μέχρι και στο προάστιο της Κωνσταντινούπολης, τον Άγιο Στέφανο. Όμως ήρθε και η εποχή που η Τουρκία του Κεμάλ βοηθήθηκε από τους Ρώσους επαναστάτες του Βλαντιμίρ Λένιν και στάθηκε στα πόδια της. Έκτοτε το νέο τουρκικό κράτος φρόντιζε, παρά τον Ψυχρό Πόλεμο, να διατηρεί καλές σχέσεις με την ισχυρή γειτονική του χώρα.

Τη μοίρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όσον αφορά τις σχέσεις της με τη Δύση αλλά και την ίδια την αυτοδιάλυσή της, καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό οι ρωσοτουρκικές σχέσεις. 

Η Πύλη όταν ηττήθηκε στην Κριμαία το 1783 για να ισορροπήσει προσέφυγε στους Ευρωπαίους. Έναν αιώνα μετά, επανήλθε στην Κριμαία πολεμώντας στο πλευρό της Αγγλίας και της Γαλλίας. Τότε εκδόθηκε το περιώνυμο φιρμάνι για την προσαρμογή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε ευρωπαϊκά δεδομένα. Όμως οι σχέσεις της με τη Ρωσία διαμόρφωσαν με καταλυτικό τρόπο και τη διάλυση της αυτοκρατορίας.

Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρέθηκε στο πλευρό της Γερμανίας, η οποία βομβάρδισε με το Ναυτικό της τις ρωσικές παραλιακές πόλεις στη Μαύρη Θάλασσα. Βρέθηκε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, λοιπόν, στην πλευρά των ηττημένων και αμέσως μετά απώλεσε τα εδάφη που διατηρούσε στα Βαλκάνια, τη Συρία, το Ιράκ, τη Μέση Ανατολή. 

Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Στάλιν πρόβαλε αιτήματα σχετικά με τα Στενά του Βοσπόρου και τις ανατολικές επαρχίες της Τουρκίας. Με αυτόν τον τρόπο η Άγκυρα έπεσε στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ.