Μέσα δεν πάει καλά. Η παραίτηση των δύο
υπουργών του φιλοκουρδικού κόμματος HDP από την οικουμενική κυβέρνηση
που ανέλαβε να διεξαγάγει τις νέες πρόωρες εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, εν
μέσω καταγγελιών ότι οι κυβερνώντες έχουν προσχωρήσει "σε μια λογική
πολέμου και πραξικοπήματος”, σηματοδοτεί την περαιτέρω επιδείνωση του
κλίματος ανάμεσα στο τουρκικό κράτος και το κουρδικό στοιχείο, ενώ οι
νεκροί από τις συγκρούσεις των δυνάμεων ασφαλείας με τους αυτονομιστές
αντάρτες του ΡΚΚ μετριούνται πλέον σε εκατοντάδες.Αλλά η διασπάθιση, από τις 20 Ιουλίου και μετά, του κεκτημένου μιας πολυετούς διαδικασίας διαλόγου για τη ρύθμιση του Κουρδικού ζητήματος, δεν φέρεται καν να αποδίδει τα προσδοκώμενα βραχυπρόθεσμα πολιτικά οφέλη. Η τελευταία δημοσκόπηση της εταιρείας Metropol εμφανίζει το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), που ίδρυσε ο Τούρκος πρόεδρος Τayyip Erdogan, να υποχωρεί κατά μιάμιση ποσοστιαία μονάδα από το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουνίου, ενώ το HDP και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης κερδίζουν από μισή μονάδα και το δεύτερο σε δύναμη Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα πραγματοποιεί άλμα τριών μονάδων. Οι Τούρκοι "ισλαμοδημοκράτες” πήγαν για το μαλλί της ανάκτησης της αυτοδυναμίας και κινδυνεύουν να βγουν κουρεμένοι...
Μια τέτοια εξέλιξη αναμένεται να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στο ΑΚΡ, το οποίο κατά ορισμένους Τούρκους αναλυτές βρίσκεται στα πρόθυρα της διάσπασης, εφόσον το κομματικό συνέδριο που διεξήχθη ενόψει της εκλογικής μάχης όχι απλώς εξαφάνισε από το προσκήνιο όλα τα "βαριά ονόματα” της παλαιάς ηγετικής ομάδας, προς όφελος αριβιστών ευνοούμενων από το προεδρικό "Παλάτι”, αλλά δεν επέτρεψε καν στον πρωθυπουργό Ahmet Davutoglu να εντάξει κάποια πρόσωπα της εμπιστοσύνης του στη νέα κεντρική επιτροπή.
Απομένει ως παρηγοριά για την Τουρκία, η προεδρία της G20, της οποίας τη φετινή Σύνοδο Κορυφής θα φιλοξενήσει το Νοέμβριο στην Αττάλεια. Οικονομικοί αναλυτές πάντως σχολιάζουν πικρόχολα ότι μάλλον θα πρόκειται για την τελευταία διοργάνωση του είδους στην οποία θα συμμετάσχει η χώρα, εφόσον η πορεία της οικονομίας της, ιδίως σε συνθήκες οιονεί εμφυλίου πολέμου, μάλλον οδηγούν σε έξοδο από την ισχυρότερη εικοσάδα του κόσμου.
Αλλά ούτε και έξω πηγαίνει καλά ο Tayyip Erdogan –αφού η ριψοκίνδυνη μεσανατολική πολιτική του κινδυνεύει να ακυρωθεί στο φόντο της πρωτοφανούς διπλωματικής και στρατιωτικής κινητικότητας της Ρωσίας στη συριακή κρίση. Το όνειρο της δημιουργίας από τον τουρκικό στρατό μιας "ασφαλούς ζώνης” στη βόρεια Συρία, με στόχο υποτίθεται την αποκατάσταση των Σύρων προσφύγων, αλλά πραγματική πρόθεση την αποτροπή της ενοποίησης των αυτόνομων κουρδικών καντονιών νοτίως των τουρκο-συριακών συνόρων προσκρούει πλέον σε προβλήματα τόσο επιχειρησιακά όσο και πολιτικά.
Δια της συνεχιζόμενης αποστολής στρατιωτικού υλικού στο καθεστώς του Assad, η Μόσχα φρενάρισε τα σενάρια "αλλαγής καθεστώτος” στη Δαμασκό, τα οποία αναζωπύρωσε μια ορισμένη επικοινωνιακή διαχείριση της προσφυγικής κρίσης στην Ευρώπη, και εκμαίευσε την έναρξη διαλόγου με τις ΗΠΑ σε επίπεδο υπουργών Άμυνας, για την από κοινού αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους.
Τυχόν συνεννόηση ΗΠΑ-Ρωσίας για τη συριακή κρίση, αφήνει τους όποιους σχεδιασμούς του
Erdogan μετέωρους –ενώ, διόλου τυχαία, οι Κούρδοι της Συρίας διαμηνύουν ότι είναι έτοιμοι να καταλάβουν την Τζαράμπουλους μόνο μεθοριακό πέρασμα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας το οποίο βρίσκεται ακόμη στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους.
Η Συρία αποτελεί πλέον, σύμφωνα με ανάλυση του Stratfor, έναν μοχλό με τον οποίο η Ρωσία επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις της με σειρά κρατών που την ενδιαφέρουν. Εξ ού και η Μόσχα αποτελεί πλέον απαραίτητο προορισμό για κάθε πρωταγωνιστή της περιοχής: από τον Ιρανό υφυπουργό Εξωτερικών, που βρέθηκε στη ρωσική πρωτεύουσα τη Δευτέρα, μέχρι τον ισραηλινό πρωθυπουργό, ο οποίος πέτυχε μέσα σε λίγες μέρες να προγραμματίσει επείγουσα συνάντηση με τον Putin, συνοδευόμενος από τους επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου και της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, ώστε να εξασφαλίσει (με αντίτιμο άραγε την απομάκρυνση των ισραηλινών "υπεργολάβων” ασφαλείας από την Ουκρανία;) ότι δεν θα υπάρξει εμπλοκή με τις ρωσικές δυνάμεις στα Υψώματα του Γκολάν ή διαρροή του παρεχόμενου ρωσικού οπλισμού προς τη λιβανική οργάνωση Χεζμπολλάχ. Δήλωσε πάντως στον συνομιλητή του ότι δεν είναι "ούτε υπέρ, ούτε κατά” της πτώσης του Assad.
Ο Tayyip Erdogan ακολουθεί την ίδια διαδρομή. Η δική του βέβαια επίσκεψη στη ρωσική πρωτεύουσα είναι προ πολλού προγραμματισμένη και έχει ως αφορμή τα εγκαίνια ενός μοσχοβίτικου τεμένους, του μεγαλύτερου στην Ευρώπη, το οποίο είχε ανεγερθεί στις αρχές του 20ού αιώνα και ανακαινίσθηκε πλήρως. Όμως η συγκυρία αναδεικνύει τις δυσκολίες της ρωσο-τουρκικής σχέσης, όσο και αν η λογική της "διαμερισματοποίησης” της διμερούς ατζέντας, αφήνει πάντα περιθώριο επικερδών οικονομικών συμφωνιών, παρά τις διαφωνίες σε γεωπολιτικά ζητήματα. Ο πρωθυπουργός Davutoglu προεξόφλησε ότι στις επαφές του Erdogan θα συζητηθεί η συριακή κρίση και εξέφρασε την ανησυχία του για τις ρωσικές ενέργειες που "προσθέτουν ένταση στην περιοχή”.
Ωστόσο, από την άλλη πλάστιγγα της ζυγαριάς, ο Putin θα κρατά το δέλεαρ της μείωσης της τιμής του ρωσικού φυσικού αερίου που πωλείται στην Τουρκία καθώς και την προοπτική αναθέρμανσης του σχεδίου του αγωγού Turkish Stream. Θα κρατά επίσης και την απειλή παραγκωνισμού της Άγκυρας από τα αζερικά πράγματα, καθώς ο ηγέτης του Αζερμπαϊτζάν στρέφεται όλο και περισσότερο προς τη Μόσχα, αναζητώντας έναν αποτελεσματικό μεσολαβητή στην διαμάχη με την Αρμενία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά και φοβούμενος υποκινούμενη από τη Δύση "έγχρωμη επανάσταση” κατά της αυταρχικής εξουσίας του.
Από τη Μόσχα δύσκολα θα φύγει "θριαμβευτής” ο Erdogan: του προσφέρεται όμως η δυνατότητα για μιαν έντιμη αναδίπλωση.
(www.capital.gr)
