27 Σεπτεμβρίου 2015

Νέα Υόρκη και Στρασβούργο

Ο Ομπάμα και ο Πούτιν θα συναντηθούν την επόμενη βδομάδα στη Νέα Υόρκη και λίγες μέρες αργότερα η Μέρκελ και ο Ολάντ θα απευθύνουν κοινή ομιλία στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.Και από τα δύο αυτά φθινοπωρινά ραντεβού αναμένονται σημαντικές εξελίξεις, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, αν καταγραφούν σαν επικοινωνιακά πυροτεχνήματα, θα περιπλέξουν και θα διογκώσουν τα προβλήματα μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή, αλλά και τις σοβαρές αποκλίσεις μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας για το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και ειδικότερα για τη διαχείριση της κρίσης της Ευρωζώνης, που μαζί με το προσφυγικό αποτελούν μια πρωτοφανή δοκιμασία της συνοχής και της ενότητας των 28 της ΕΕ και των 19 της ΟΝΕ.

Κοινός παρονομαστής των δύο συναντήσεων είναι η κόπωση, η φθορά, η αστάθεια και η αβεβαιότητα που προκαλούνται από το γεγονός ότι 25 χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την ενοποίηση της Γερμανίας υπάρχει αδυναμία διατύπωσης ενός συνολικού και αμοιβαία επωφελούς συμβιβασμού, αφενός, ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και τη Μόσχα, αφετέρου στη Γαλλία και τη Γερμανία.

Επί 25 χρόνια οι ΗΠΑ είχαν προτεραιότητα να εμποδίσουν τη Ρωσία να συγκροτήσει στη θέση της ΕΣΣΔ μια προνομιακή ζώνη ελέγχου όπου θα ασκούσε δικαιώματα επικυρίαρχου, στην πράξη να επιδιώξει όχι απλά μια φινλανδοποίηση, αλλά τη διαμόρφωση καθεστώτος προτεκτοράτου.

Την ίδια στιγμή, η Ρωσία μετά τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ προς Ανατολάς χάραξε ως κόκκινη γραμμή για την ασφάλεια την παρεμπόδιση κάθε μορφής διεύρυνσης των ευρωατλαντικών δομών στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, πέραν των τριών βαλτικών δημοκρατιών που ήταν ειδική περίπτωση.

Οι παράλληλες και αποκλίνουσες και συχνά συγκρουόμενες μετωπικά στρατηγικές κυριάρχησαν και στις σχέσεις Γαλλίας-Γερμανίας και σφράγισαν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η ΟΝΕ, που οι Μιτεράν -Ντελόρ επέβαλαν στον Κολ ως εργαλείο ελέγχου της ισχύος της ενιαίας Γερμανίας, οικοδομήθηκε ως ζώνη μάρκου που εξασφάλιζε την αδιαμφισβήτητη κυριαρχία του Βερολίνου στους εταίρους του.

Σήμερα οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται ότι μεγάλες προκλήσεις, όπως το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και στο Ιράκ σήμερα και η προβολή ισχύος της Κίνας αύριο στην ευρύτερη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν με ταυτόχρονη διαρκή ψυχροπολεμική αντιπαράθεση με τη Ρωσία.

Αναγκαστική ρεαλιστική προσγείωση και στη Γερμανία που διαπιστώνει ότι μια αλά καρτ εμπλοκή στην Ευρώπη δεν αρκεί πλέον, καθώς, πρώτον, έχει καταρρεύσει η προσδοκία μιας στενής ειδικής σχέσης με τη Ρωσία στον φαύλο κύκλο των κυρώσεων και των αντιποίνων μεταξύ Βρυξελλών και Μόσχας που προκάλεσε η σύγκρουση στην Ουκρανία και, δεύτερον, η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα δείχνει την περαιτέρω εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ως μονόδρομο. Λογικά η αισιοδοξία είναι μεγαλύτερη για τη συνάντηση της Νέας Υόρκης, καθώς δεν είναι νοητή συμμαχία ΗΠΑ - Ρωσίας στη Συρία και παράταση του πολέμου δι' αντιπροσώπων στην Ουκρανία.

Σε ό,τι αφορά την κοινή ομιλία στο Στρασβούργο, παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο η Μέρκελ να θελήσει να διαμορφώσει μια κοινή θέση για το προσφυγικό και να αφήσει ανοικτή την αναζήτηση μιας κοινά αποδεκτής λύσης για το μέλλον της Ευρωζώνης. Μια κοινή δηλαδή θέση που δεν θα ανταποκρίνεται στην ανάγκη για πολιτικές σύγκλισης Βορρά - Νότου, αλλά και περιφρούρησης κοινωνικής συνοχής και πολιτικής σταθερότητας.

 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ