Του Κώστα Ράπτη Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που
συγκεντρώνει το διεθνές ενδιαφέρον με σενάρια επαπειλούμενης χρεωκοπίας
το προσεχές διάστημα – ούτε είναι η μόνη σε σχέση με την οποία το ΔΝΤ
διακυβεύει την αξιοπιστία του. Όσο και αν τα δυτικά μέσα ενημέρωσης
τείνουν να υποβαθμίζουν το ζήτημα, για τους προφανείς (γεω)πολιτικούς
λόγους, η Ουκρανία αποτελεί "ατύχημα εν αναμονή”.Η πρόσφατη υιοθέτηση από το ουκρανικό
κοινοβούλιο νόμου με το οποίο ανοίγει ο δρόμος για ένα moratorium στην
αποπληρωμή των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας αποτελούσε απλώς την αρχή.
Το προειδοποιητικό αυτό μήνυμα ανέλαβε να επαναδιατυπώσει επί το
απειλητικότερο την Παρασκευή ο ίδιος ο Ουκρανός πρωθυπουργός Αρσένι
Γιάτσενιουκ.
"Δεν θα βγάλουμε χρήματα από τις τσέπες
των Ουκρανών για να πληρώσουμε το χρέος” δήλωσε απευθυνόμενος στους
βουλευτές – και υπενθύμισε ότι η χώρα του σήμερα δαπανά για την
εξυπηρέτησή του όσα χρήματα διαθέτει και για την άμυνά της.
Το ότι βέβαια το Κίεβο επιμένει να
διεξάγει πόλεμο εναντίον των ίδιων του των πολιτών στις αποσχισθείσες
ανατολικές επαρχίες, την ίδια ώρα που το σύνολο της χώρας καταρρέει
οικονομικά, είναι μία επιλογή. Ίσως δε να είναι, δεδομένων των ευρύτερων
συνθηκών, και μία υποχρεωτική επιλογή ακριβώς για να επιτευχθεί η
απαιτούμενη εθνική συσπείρωση εν μέσω πτώχευσης.
Σε κάθε περίπτωση ο Γιάτσενιουκ μπορεί
να επικαλείται ως συνήγορό του το ΔΝΤ – εφόσον το συνολικό πακέτο
διάσωσης που αυτό επεξεργάσθηκε για την Ουκρανία προβλέπει ελάφρυνση
χρέους, με αναδιάρθρωση των ομολόγων εις χείρας ξένων ιδιωτών επενδυτών
(όπως συμβαίνει και σε κάθε πρόγραμμα του Ταμείου, εκτός... και αν αφορά
την ευρωζώνη).Από την πλευρά του, πάλι, το ΔΝΤ, έχει
οδηγήσει για άλλη μία φορά στα όριά τους, τις καταστατικές του
προβλέψεις (που απαγορεύουν τη χρηματοδότηση χώρας σε εμπόλεμη
κατάσταση), με αποτέλεσμα να υπάρχουν και πάλι στο Δ.Σ. έντονες
αντιδράσεις των εκπροσώπων αναδυόμενων χωρών – πρωτοστατούσης,
εννοείται, της Ρωσίας.
Το γεγονός άλλωστε ότι η Ρωσία
χαρακτηρίζει "διακρατικό” (και άρα μη υποκείμενο σε αναδιάρθρωση)το
δάνειο των 3 δισ. που χορήγησε στην Ουκρανία κατά τις τελευταίες
εβδομάδες διακυβέρνησής της από τον Βίκτορ Γιανουκόβιτς είναι και αυτό
που έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο τις διαπραγματεύσεις του Κιέβου με τους
ιδιώτες πιστωτές (υπό την ηγεσία της Franklin Templeton), εφόσον, χωρίς
ρωσική συμμετοχή θα πρέπει αυτοί να δεχτούν μεγαλύτερο κούρεμα για να
προκύψει η επιθυμητή κατά ΔΝΤ ελάφρυνση χρέους.
Η Ουκρανία έχει λάβει μια πιστωτική
γραμμή ύψους 17,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο και στο πλαίσιο αυτού του τετραετούς προγράμματος της χορηγήθηκαν
τον Μάιο, μετά την τελευταία αξιολόγηση, 5 δισ. δολάρια.Κατά τα λοιπά, ενώ το ουκρανικό χρέος
οδεύει προς το 94% του ΑΕΠ, το ΔΝΤ συνεχίζει να εξαρτά την εκταμίευση
των υπόλοιπων δόσεων από μεταρρυθμίσεις οι οποίες είτε έχουν εξαιρετικά
μεγάλο κοινωνικό κόστος είτε αποτελούν ουτοπία σε μία χώρα η οποία
βρίσκεται από κάθε άποψη στα χέρια μιας δράκας ολιγαρχών.
Ήδη τις τελευταίες 4 ημέρες οι αποδόσεις
των ουκρανικών βραχυπρόθεσμων ομολόγων αυξήθηκαν κατά 9%, καθώς απειλές
αντίστοιχες με του Γιάτσενιουκ είχε διατυπώσει και η υπουργός
Οικονομικών Ναταλί Γιαρέσκο (Αμερικανίδα η οποία πολιτογραφήθηκε ακριβώς
για να αναλάβει το υπουργείο), προκαλώντας έντονες αντιδράσεις των
επενδυτών με την απαίτησή της για κούρεμα κατά τουλάχιστον 40%.Σημειώνεται ότι το ουκρανικό χρέος οδεύει κατά ΔΝΤ προς το 94% του ΑΕΠ.
Η πρώτη ευκαιρία υλοποίησης του
Moratorium δίνεται στις 17 Ιουνίου, οπότε λήγει κουπόνι ύψους 39 εκατ.
Δολαρίων από ευρωομόλογο 1,25 δισ. και κατόπιν στις 20 Ιουνίου οπότε η
Ρωσία θα πρέπει να καταβάλει 75 εκατ. δολάρια σε ευρωομόλογο 3 δισ.
δολαρίων που διακρατεί η Ρωσία.
Είναι συζητήσιμο πάντως κατά πόσον οι
απειλές της Ουκρανίας αποτελούν κάτι παραπάνω από διαπραγματευτικό
παιχνίδι, καθώς όπως είχε προειδοποιήσει από τον Ιανουάριο ο George
Soros, εξορκίζοντας τη Δύση να στηρίξει το Κίεβο, τυχόν αθέτηση πληρωμών
θα έχει "καταστροφικές συνέπειες” - βλ. αποκοπή από τη διεθνή αγορά.
Από την άλλη το Κίεβο αισθάνεται ενισχυμένο από το γεγονός ότι οι
πρόσφατες διασκέψεις δωρητές ανέκοψαν την εκροή κεφαλαίων από τη χώρα.
Πάντως αν κρίνουμε από τη Σύνοδο της G7 o
Soros δεν εισακούσθηκε, διότι οι ηχηρές καταγγελίες κατά της Ρωσίας για
την ουκρανική κρίση, δεν συνοδεύθηκαν από κάποια ιδιαίτερη χειρονομία
οικονομικής ανακούφισης της Ουκρανίας. Όσο για τον ουκρανικό πληθυσμό
αυτός βίωσε την ουσιαστική χρεωκοπία από τον Φεβρουάριο, με την
κατάρρευση του χρύβνια που κατέστησε αναπόφευκτους τους αυστηρούς
κεφαλαιακούς ελέγχους.
