Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης Η μεταπολεμική Ιστορία της Ιταλίας, εκτός των άλλων, έχει ενδιαφέρον
γιατί είναι διάσπαρτη από μια μακρά σειρά πτωμάτων. Ανάμεσά τους,
ιδιαίτερη εντύπωση έχει κάνει – αλλά και πολλά ερωτήματα έχει εγείρει – η
δολοφονία του Άλντο Μόρο, του πρωθυπουργού της Ιταλίας το 1978, από
«τρομοκράτες» της Άκρας Αριστεράς. Την ίδια χρονιά, κατά σύμπτωση,
έρχεται και ο περίεργος για πολλούς θάνατος του Πάπα Ιωάννη Παύλου Α’.
Επίσης ιδιαίτερο προβληματισμό έχει δημιουργήσει ο «ελεγχόμενος» χαμός
του Ρομπέρτο Κάλβι, που βρέθηκε κρεμασμένος κάτω από τη γέφυρα
Μπλακφρίαρς του Λονδίνου, το 1982. Για την Ιστορία, σημειώνουμε ότι ο
Ρομπέρτο Κάλβι ήταν ένας τραπεζίτης που είχε επαφές με το Βατικανό αλλά
και με ανθρώπους του οργανωμένου εγκλήματος.Υπάρχει μια θεωρία που, όσο κι αν φαίνεται εξωφρενική, σχετίζει αυτούς
τους τρεις θανάτους με την περιβόητη Στοά P2, εμπλέκοντας διεφθαρμένους
αξιωματούχους του Βατικανού, τη μαφία και τη CIA…
Για εμπλοκή στους φόνους έχουν φτάσει μάλιστα να κατηγορήσουν ώς και τον
διάδοχο του Πάπα Ιωάννη Παύλου Α’, την Opus Dei και διάφορα άλλα γνωστά
«λουλούδια» της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής.
Η δολοφονία του Άλντο Μόρο
Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’70, μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων σχεδιασμένων και εκτελεσμένων από ένα δίκτυο πρακτόρων και τραμπούκων της Δεξιάς είχε σκοπό να ενοχοποιήσει τους Ιταλούς κομμουνιστές στην εγχώρια κοινή γνώμη. Ωστόσο, αυτές οι προβοκατόρικες ενέργειες δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα κι έτσι επιστρατευτήκαν άλλες μέθοδοι προκειμένου να θιγεί η επιρροή που άσκουσε το Κομμουνιστικό Κόμμα στην Ιταλία. Τότε, στα τέλη της δεκαετίας αυτής, ο Ιταλός πρωθυπουργός Άλντο Μόρο προσπαθούσε να στρώσει τον δρόμο για μια κυβερνητική συνεργασία της Κεντροαριστεράς της οποίας ηγείτο μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας. Φημολογείται ότι τότε, σε ένα ταξίδι του Μόρο στις ΗΠΑ, ο Ιταλός πρωθυπουργός είχε προειδοποιηθεί – πιθανώς λίγο άκομψα – από τους Αμερικανούς για τους ενδεχόμενους κινδύνους που εγκυμονούσε ένα τόλμημα συνεργασίας του με τους κομμουνιστές. Λέγεται ότι ο Μόρο, θορυβημένος τότε από τις αμερικανικές προειδοποιήσεις (απειλές;), επίσπευσε την επιστροφή του στην Ιταλία.
Στις 28 Μαρτίου του 1978, μια είδηση συγκλόνισε την Ιταλία και ολόκληρο τον κόσμο. Η είδηση σχετιζόταν με τη θρασύτατη απαγωγή του Ιταλού πρωθυπουργού Άλντο Μόρο από τα μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών, μιας οργάνωσης που εμφανίστηκε ως ακροαριστερή ριζοσπαστική οργάνωση. Ο Ιταλός πρωθυπουργός, αφού κρατήθηκε αιχμάλωτος για πενήντα πέντε ολόκληρες μέρες, δολοφονήθηκε…
Τότε αρκετοί χαρακτήρισαν την ενέργεια αυτήν ως μια καλοστημένη συνωμοσία της επιχείρησης «Gladio», των ιταλικών μυστικών υπηρεσιών, της CIA και της P2. Ωστόσο, καμιά θεωρία, ούτε και η επίσημη, δεν βασίζεται σε αδιάσειστα στοιχεία.
Πρόκειται για μια αδιευκρίνιστη υπόθεση που εγείρει πολλά ερωτήματα, τα οποία ωστόσο δεν μπορούν να απαντηθούν κατηγορηματικά. Πολλοί, και μάλιστα ανάμεσά τους αξιωματούχοι όπως ο Ρομάνο Πρόντι, διατύπωσαν υπόνοιες ότι οι μυστικές υπηρεσίες και η αστυνομία γνώριζαν το ακριβές μέρος που έκρυβαν οι απαγωγείς τον Μόρο. Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι αρκετές λεπτομέρειες σχετικά με την απαγωγή και εκτέλεση του Ιταλού πρωθυπουργού εξακολουθούν να καλύπτονται από πέπλο μυστηρίου.
Ο θάνατος του Πάπα Ιωάννη Παύλου Α’
Ο Αλπίνο Λουτσιάνι εξελέγη Πάπας στις 26 Αυγούστου 1978 και έλαβε το όνομα Ιωάννης Παύλος. Τριάντα τρεις ακριβώς μέρες μετά την ενθρόνισή του απεβίωσε, ολοκληρώνοντας πιθανότατα την πιο σύντομη θητεία σε παπικό θρόνο. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο Ιωάννης Παύλος έβλεπε με θετικό μάτι την εφαρμογή ενός προγράμματος φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων στους κόλπους του Βατικανού.
Λέγεται ότι είχε αποφασίσει να μετριάσει την αυστηρή πολιτική του Βατικανού στο θέμα της αντισύλληψης. Έτσι, η μια θεωρία συνωμοσίας εντάσσεται στην ανελέητη ιστορική διαμάχη ανάμεσα στις φιλελεύθερες και συντηρητικές φατρίες του Βατικανού, που ξεκινά από τον 19ο κιόλας αιώνα και διαρκεί έως τις μέρες μας. Ο Λουτσιάνι ανήκε, πριν ακόμα εκλεγεί Πάπας, στη φιλελεύθερη φατρία, ωστόσο ήταν ο μόνος που δεν είχε σταδιοδρομήσει στο διπλωματικό πεδίο ή στην παπική αυλή και επομένως απείχε από τις φατρίες του Βατικανού. Η φήμη του ως απλού ιερέα, δίχως ιδεολογικές προσκολλήσεις, έκανε τους εκπροσώπους της συντηρητικής και ακραίας Δεξιάς να πιστέψουν ότι θα τηρούσε μιαν ουδέτερη στάση και κυρίως ότι θα ήταν εύκολα χειραγωγήσιμος.
Ωστόσο, οι πρώτες ενέργειές του, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, δημιούργησαν φόβους ότι ο νέος Πάπας θα προωθούσε μεταρρυθμίσεις που θα επηρέαζαν την Εκκλησία σε όλα τα επίπεδα. Μάλιστα οι ακροδεξιοί τον θεωρούσαν επιεική απέναντι στους κομμουνιστές, άποψη που ενισχυόταν ιδιαίτερα από τις σοσιαλιστικές πεποιθήσεις του πατέρα του.
Ωστόσο, τα πράγματα περιπλέκονταν ακόμα πιο πολύ με την Τράπεζα του Βατικανού, μια τράπεζα απαλλαγμένη από τους δημόσιους ελέγχους και άρα ιδανική για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Η διαδεδομένη πεποίθηση ότι το Βατικανό εμπλέκεται σε έναν εσμό μιαρών δοσοληψιών, αποτελεί παγκοσμίως κοινό τόπο.
Πολλοί θεωρούν ότι ο νεοεκλεγείς Πάπας βάλθηκε να ερευνήσει όλη αυτήν τη δυσώδη κατάσταση παίρνοντας μαζί του κάθε βράδυ ογκώδεις φακέλους με ύποπτες τραπεζικές συναλλαγές. Εμπλεκόμενες, μαζί με την Εκκλησία, φέρονται η P2 και η μαφία. Ύστερα από έναν νέο νόμο που επέτρεπε τον έλεγχο των οικονομικών της Αγίας Έδρας, όλοι έτρεχαν να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Από όλα αυτά είναι βέβαιο ότι η Τράπεζα του Βατικανού, και κυρίως το αμερικανικό παρακλάδι της, με διοικητή τον αρχιεπίσκοπο Παύλο Μάρσινγκο, είχε αναμιχθεί στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος, αλλά και σε συναλλαγές με δόλιες προσωπικότητες του χρηματοοικονομικού κλάδου, όπως ο Ιταλός τραπεζίτης Ρομπέρτο Κάλβι και ο Σικελός τραπεζίτης Μικέλε Σιντόνα.
Όλη αυτή η φατρία ήταν εναντίον του Πάπα Ιωάννη Παύλου Α’, ο οποίος σχεδόν αμέσως διαπίστωσε όλο το μέγεθος της σήψης, εντοπίζοντας ταυτόχρονα και τους ενόχους και διαπιστώνοντας ότι τα ανώτατα στελέχη του Βατικανού ήταν και μέλη τη μυστικής οργάνωσης P2. Όπως λένε, σκόπευε να τους αποδυναμώσει μεταθέτοντάς τους σε ασήμαντες θέσεις. Τη νύχτα που βρέθηκε νεκρός λέγεται ότι πήρε μαζί στο κρεβάτι του μια στοίβα εγγράφων που αφορούσε την Τράπεζα του Βατικανού.
Την αυγή της 29ης Σεπτεμβρίου 1978, ο Πάπας βρέθηκε νεκρός, καθισμένος στο κρεβάτι του από τον γραμματέα του. Το επίσημο πόρισμα έκανε λόγο για καρδιακή προσβολή. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι βρέθηκε νεκρός από τη μοναχή οικονόμο του.
Πολλά ειπώθηκαν επίσης για τη νεκροψία που δεν έγινε ποτέ και τα έγγραφα που είχαν εξαφανιστεί μυστηριωδώς από το κρεβάτι του. Ωστόσο, κάποιες άλλες μαρτυρίες γύρω από τον μόλις τριάντα τριών ημερών Πάπα κάνουν λόγο για έναν μέτριο διανοούμενο με τάσεις απομονωτισμού και προβληματική υγεία. Ήταν ήδη γνωστά τα καρδιοαναπνευστικά προβλήματα που τον βάραιναν. Μάλιστα, είχε προηγηθεί μια εμβολή που ο ίδιος αγνόησε. Όσον δε αφορά τα κλεμμένα έγγραφα από την κρεβατοκάμαρά του, βρέθηκαν στην κατοχή της οικογένειας της αδελφής του…
Η δολοφονία του Άλντο Μόρο
Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’70, μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων σχεδιασμένων και εκτελεσμένων από ένα δίκτυο πρακτόρων και τραμπούκων της Δεξιάς είχε σκοπό να ενοχοποιήσει τους Ιταλούς κομμουνιστές στην εγχώρια κοινή γνώμη. Ωστόσο, αυτές οι προβοκατόρικες ενέργειες δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα κι έτσι επιστρατευτήκαν άλλες μέθοδοι προκειμένου να θιγεί η επιρροή που άσκουσε το Κομμουνιστικό Κόμμα στην Ιταλία. Τότε, στα τέλη της δεκαετίας αυτής, ο Ιταλός πρωθυπουργός Άλντο Μόρο προσπαθούσε να στρώσει τον δρόμο για μια κυβερνητική συνεργασία της Κεντροαριστεράς της οποίας ηγείτο μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας. Φημολογείται ότι τότε, σε ένα ταξίδι του Μόρο στις ΗΠΑ, ο Ιταλός πρωθυπουργός είχε προειδοποιηθεί – πιθανώς λίγο άκομψα – από τους Αμερικανούς για τους ενδεχόμενους κινδύνους που εγκυμονούσε ένα τόλμημα συνεργασίας του με τους κομμουνιστές. Λέγεται ότι ο Μόρο, θορυβημένος τότε από τις αμερικανικές προειδοποιήσεις (απειλές;), επίσπευσε την επιστροφή του στην Ιταλία.
Στις 28 Μαρτίου του 1978, μια είδηση συγκλόνισε την Ιταλία και ολόκληρο τον κόσμο. Η είδηση σχετιζόταν με τη θρασύτατη απαγωγή του Ιταλού πρωθυπουργού Άλντο Μόρο από τα μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών, μιας οργάνωσης που εμφανίστηκε ως ακροαριστερή ριζοσπαστική οργάνωση. Ο Ιταλός πρωθυπουργός, αφού κρατήθηκε αιχμάλωτος για πενήντα πέντε ολόκληρες μέρες, δολοφονήθηκε…
Τότε αρκετοί χαρακτήρισαν την ενέργεια αυτήν ως μια καλοστημένη συνωμοσία της επιχείρησης «Gladio», των ιταλικών μυστικών υπηρεσιών, της CIA και της P2. Ωστόσο, καμιά θεωρία, ούτε και η επίσημη, δεν βασίζεται σε αδιάσειστα στοιχεία.
Πρόκειται για μια αδιευκρίνιστη υπόθεση που εγείρει πολλά ερωτήματα, τα οποία ωστόσο δεν μπορούν να απαντηθούν κατηγορηματικά. Πολλοί, και μάλιστα ανάμεσά τους αξιωματούχοι όπως ο Ρομάνο Πρόντι, διατύπωσαν υπόνοιες ότι οι μυστικές υπηρεσίες και η αστυνομία γνώριζαν το ακριβές μέρος που έκρυβαν οι απαγωγείς τον Μόρο. Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι αρκετές λεπτομέρειες σχετικά με την απαγωγή και εκτέλεση του Ιταλού πρωθυπουργού εξακολουθούν να καλύπτονται από πέπλο μυστηρίου.
Ο θάνατος του Πάπα Ιωάννη Παύλου Α’
Ο Αλπίνο Λουτσιάνι εξελέγη Πάπας στις 26 Αυγούστου 1978 και έλαβε το όνομα Ιωάννης Παύλος. Τριάντα τρεις ακριβώς μέρες μετά την ενθρόνισή του απεβίωσε, ολοκληρώνοντας πιθανότατα την πιο σύντομη θητεία σε παπικό θρόνο. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο Ιωάννης Παύλος έβλεπε με θετικό μάτι την εφαρμογή ενός προγράμματος φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων στους κόλπους του Βατικανού.
Λέγεται ότι είχε αποφασίσει να μετριάσει την αυστηρή πολιτική του Βατικανού στο θέμα της αντισύλληψης. Έτσι, η μια θεωρία συνωμοσίας εντάσσεται στην ανελέητη ιστορική διαμάχη ανάμεσα στις φιλελεύθερες και συντηρητικές φατρίες του Βατικανού, που ξεκινά από τον 19ο κιόλας αιώνα και διαρκεί έως τις μέρες μας. Ο Λουτσιάνι ανήκε, πριν ακόμα εκλεγεί Πάπας, στη φιλελεύθερη φατρία, ωστόσο ήταν ο μόνος που δεν είχε σταδιοδρομήσει στο διπλωματικό πεδίο ή στην παπική αυλή και επομένως απείχε από τις φατρίες του Βατικανού. Η φήμη του ως απλού ιερέα, δίχως ιδεολογικές προσκολλήσεις, έκανε τους εκπροσώπους της συντηρητικής και ακραίας Δεξιάς να πιστέψουν ότι θα τηρούσε μιαν ουδέτερη στάση και κυρίως ότι θα ήταν εύκολα χειραγωγήσιμος.
Ωστόσο, οι πρώτες ενέργειές του, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, δημιούργησαν φόβους ότι ο νέος Πάπας θα προωθούσε μεταρρυθμίσεις που θα επηρέαζαν την Εκκλησία σε όλα τα επίπεδα. Μάλιστα οι ακροδεξιοί τον θεωρούσαν επιεική απέναντι στους κομμουνιστές, άποψη που ενισχυόταν ιδιαίτερα από τις σοσιαλιστικές πεποιθήσεις του πατέρα του.
Ωστόσο, τα πράγματα περιπλέκονταν ακόμα πιο πολύ με την Τράπεζα του Βατικανού, μια τράπεζα απαλλαγμένη από τους δημόσιους ελέγχους και άρα ιδανική για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Η διαδεδομένη πεποίθηση ότι το Βατικανό εμπλέκεται σε έναν εσμό μιαρών δοσοληψιών, αποτελεί παγκοσμίως κοινό τόπο.
Πολλοί θεωρούν ότι ο νεοεκλεγείς Πάπας βάλθηκε να ερευνήσει όλη αυτήν τη δυσώδη κατάσταση παίρνοντας μαζί του κάθε βράδυ ογκώδεις φακέλους με ύποπτες τραπεζικές συναλλαγές. Εμπλεκόμενες, μαζί με την Εκκλησία, φέρονται η P2 και η μαφία. Ύστερα από έναν νέο νόμο που επέτρεπε τον έλεγχο των οικονομικών της Αγίας Έδρας, όλοι έτρεχαν να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Από όλα αυτά είναι βέβαιο ότι η Τράπεζα του Βατικανού, και κυρίως το αμερικανικό παρακλάδι της, με διοικητή τον αρχιεπίσκοπο Παύλο Μάρσινγκο, είχε αναμιχθεί στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος, αλλά και σε συναλλαγές με δόλιες προσωπικότητες του χρηματοοικονομικού κλάδου, όπως ο Ιταλός τραπεζίτης Ρομπέρτο Κάλβι και ο Σικελός τραπεζίτης Μικέλε Σιντόνα.
Όλη αυτή η φατρία ήταν εναντίον του Πάπα Ιωάννη Παύλου Α’, ο οποίος σχεδόν αμέσως διαπίστωσε όλο το μέγεθος της σήψης, εντοπίζοντας ταυτόχρονα και τους ενόχους και διαπιστώνοντας ότι τα ανώτατα στελέχη του Βατικανού ήταν και μέλη τη μυστικής οργάνωσης P2. Όπως λένε, σκόπευε να τους αποδυναμώσει μεταθέτοντάς τους σε ασήμαντες θέσεις. Τη νύχτα που βρέθηκε νεκρός λέγεται ότι πήρε μαζί στο κρεβάτι του μια στοίβα εγγράφων που αφορούσε την Τράπεζα του Βατικανού.
Την αυγή της 29ης Σεπτεμβρίου 1978, ο Πάπας βρέθηκε νεκρός, καθισμένος στο κρεβάτι του από τον γραμματέα του. Το επίσημο πόρισμα έκανε λόγο για καρδιακή προσβολή. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι βρέθηκε νεκρός από τη μοναχή οικονόμο του.
Πολλά ειπώθηκαν επίσης για τη νεκροψία που δεν έγινε ποτέ και τα έγγραφα που είχαν εξαφανιστεί μυστηριωδώς από το κρεβάτι του. Ωστόσο, κάποιες άλλες μαρτυρίες γύρω από τον μόλις τριάντα τριών ημερών Πάπα κάνουν λόγο για έναν μέτριο διανοούμενο με τάσεις απομονωτισμού και προβληματική υγεία. Ήταν ήδη γνωστά τα καρδιοαναπνευστικά προβλήματα που τον βάραιναν. Μάλιστα, είχε προηγηθεί μια εμβολή που ο ίδιος αγνόησε. Όσον δε αφορά τα κλεμμένα έγγραφα από την κρεβατοκάμαρά του, βρέθηκαν στην κατοχή της οικογένειας της αδελφής του…