«Αέρα» για την προετοιμασία και πραγματοποίηση νέας Τριμερούς
Συνάντησης, αυτήν τη φορά με την Κύπρο και το Ισραήλ, ώστε να αναπτυχθεί
πλήρως ο «διάδρομος» ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική
Μεσόγειο, δίνει η Διακήρυξη του Καΐρου, στην οποία συμφώνησαν το Σάββατο
ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς, ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αλ Σίσι και ο
Πρόεδρος της Κύπρου Ν. Αναστασιάδης.
Ο Ν. Αναστασιάδης στις 2 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιήσει επίσκεψη στα
Ιεροσόλυμα, όπου στις συναντήσεις του με τον πρωθυπουργό Μπ. Νετανιάχου
θα δώσουν ώθηση στις διμερείς σχέσεις τόσο στον ενεργειακό τομέα όσο και
στο κεφάλαιο της Ασφάλειας που λόγω της κατάστασης στη Συρία δημιουργεί
νέες προκλήσεις.Επίσης την Τετάρτη έχει προγραμματιστεί
επίσκεψη στην Αθήνα υψηλόβαθμης αντιπροσωπείας του ισραηλινού ΥΠΕΞ με
επικεφαλής τον γ.γ. του ΥΠΕΞ Νισίμ Μπεν Σιτρίτ για διαβουλεύσεις με τον
γ.γ. του ΥΠΕΞ Αναστάσιο Μητσιάλη και σύμφωνα με πληροφορίες θα υπάρξουν
διερευνητικές επαφές με σκοπό την προετοιμασία νέας Τριμερούς μεταξύ
Ελλάδας-Κύπρου και Ισραήλ, η οποία φυσικά θα λειτουργεί συμπληρωματικά
με την Τριμερή Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνάντηση αυτή θα συμμετάσχει από την Κύπρο είτε ο γενικός διευθυντής του ΥΠΕΞ, πρέσβης Αλ. Ζήνων, είτε ο αναπληρωτής του Τ. Τζιωνής.Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου Ν. Χριστοδουλίδης επιβεβαίωσε την Κυριακή ότι έχει ήδη αρχίσει η προετοιμασία της νέας Τριμερούς με το Ισραήλ.
Συνεργασία
Η Διακήρυξη του Καΐρου που εκδόθηκε το Σάββατο μετά την Τριμερή συνάντηση Κορυφής Ελλάδας-Αιγύπτου και Κύπρου, αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό κείμενο καθώς θέτει τις βάσεις για συνεργασία τριών από τις πλέον σταθερές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, που μπορούν να διατυπώσουν κοινό λόγο σε μια σειρά κρίσιμα ζητήματα της περιφερειακής ασφάλειας, όπως η Λιβύη, η Συρία, η επανέναρξη διαλόγου για το Παλαιστινιακό, η τρομοκρατία.Πολύ πιο σημαντικό όμως ήταν το μήνυμα αποφασιστικότητας που έστειλαν για την ανάγκη σεβασμού της διεθνούς νομιμότητας, των σχέσεων καλής γειτονίας, του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας των κρατών, της αρχής της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, της μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις των άλλων κρατών και της αποφυγής απειλής ή χρήσης βίας.
Ενα πλαίσιο κάθε άλλο παρά αυτονόητο στο ταραγμένο και εύφλεκτο σκηνικό της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου.Βαρύνουσας σημασίας όμως είναι οι αναφορές της Διακήρυξης του Καΐρου σε δύο θέματα, στις προκλήσεις της Τουρκίας εις βάρος της Κύπρου, αλλά και για το θέμα της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, που συνδέονται με το σημαντικό για ολόκληρη την περιοχή πρόγραμμα εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων.
Για την κυπριακή ΑΟΖ
Η Διακήρυξη του Καΐρου εξέφρασε τη «σημασία σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων και αρμοδιοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της και καλεί την Τουρκία να σταματήσει όλες τις σεισμικές έρευνές της στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου και να αποφύγει παρόμοιες δραστηριότητες και στο μέλλον».Οι τρεις χώρες όμως, με καταλυτικό ρόλο αυτόν του πρόεδρου Αλ Σίσι, που δείχνει να αντιλαμβάνεται πλήρως τις ανησυχίες Αθήνας και Λευκωσίας, σε μια αποφασιστική κίνηση έδωσαν το «πράσινο φως» για την έναρξη των συνομιλιών για την οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών.Οι τρεις ηγέτες, επισημαίνοντας τον «οικουμενικό χαρακτήρα» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, αποφάσισαν να προωθήσουν τάχιστα τις διαπραγματεύσεις τους για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών όπου αυτό δεν έχει γίνει ακόμη».
Η Κύπρος έχει οριοθετήσει την ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, αν και υπάρχουν ορισμένα σημεία τα οποία απομένουν για τελική ρύθμιση και αφορούν εκκρεμότητες μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου (λόγω των θαλασσίων ζωνών της Γάζας), αλλά και στο δυτικό άκρο όπου θεωρητικά συναντώνται η ΑΟΖ της Κύπρου και της Αιγύπτου με τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας.Η μεγάλη εκκρεμότητα είναι μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, καθώς η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών προσκρούει επί σειρά ετών στο άτυπο βέτο που ασκούσε μέσω του Καΐρου, η Αγκυρα, καθώς εάν η οριοθέτηση γίνει ώστε να υπάρχει κοινό θαλάσσιο σύνορο Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, τότε ουσιαστικά γίνεται αποδεκτή η ελληνική θέση, βάσει του Δικαίου της Θάλασσας για πλήρη επήρεια του Καστελόριζου σε θαλάσσιες ζώνες.
Στην παρούσα φάση πάντως ο πρόεδρος Αλ Σίσι εμφανίζεται ιδιαίτερα θετικός, λόγω και των ακραίων επιθέσεων που δέχεται από την Τουρκία και τον Τ. Ερντογάν, αλλά πάντως η γραφειοκρατία του αιγυπτιακού ΥΠΕΞ δεν είναι και τόσο πρόθυμη να οδηγήσει σε πλήρη ρήξη τις σχέσεις με την Τουρκία.Πάντως η απόφαση των τριών ηγετών είναι σημαντική γιατί επιτρέπει την έναρξη τουλάχιστον των διαπραγματεύσεων, που ίσως επιτρέψουν την επίλυση και ορισμένων προβλημάτων που έχουν προκύψει, όπως με τη χάραξη του Οικοπέδου 12 της Αιγυπτιακής ΑΟΖ, το οποίο υπερκαλύπτει μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Μετα τις συνομιλίες του Καΐρου αναμένεται να επισκεφθεί σύντομα την Αθήνα Τεχνική Επιτροπή από την Αίγυπτο, για την επίλυση αυτού του προβλήματος.Επισημαίνεται ακόμη ότι η αναφορά σε «οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών» επιτρέπει την έναρξη, ακόμα και την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, χωρίς να απαιτείται να προηγηθεί μονομερής ανακήρυξη της ΑΟΖ, καθώς αντίστοιχη πρακτική είχε ακολουθηθεί και στις διαπραγματεύσεις με την Αλβανία.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνάντηση αυτή θα συμμετάσχει από την Κύπρο είτε ο γενικός διευθυντής του ΥΠΕΞ, πρέσβης Αλ. Ζήνων, είτε ο αναπληρωτής του Τ. Τζιωνής.Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου Ν. Χριστοδουλίδης επιβεβαίωσε την Κυριακή ότι έχει ήδη αρχίσει η προετοιμασία της νέας Τριμερούς με το Ισραήλ.
Συνεργασία
Η Διακήρυξη του Καΐρου που εκδόθηκε το Σάββατο μετά την Τριμερή συνάντηση Κορυφής Ελλάδας-Αιγύπτου και Κύπρου, αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό κείμενο καθώς θέτει τις βάσεις για συνεργασία τριών από τις πλέον σταθερές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, που μπορούν να διατυπώσουν κοινό λόγο σε μια σειρά κρίσιμα ζητήματα της περιφερειακής ασφάλειας, όπως η Λιβύη, η Συρία, η επανέναρξη διαλόγου για το Παλαιστινιακό, η τρομοκρατία.Πολύ πιο σημαντικό όμως ήταν το μήνυμα αποφασιστικότητας που έστειλαν για την ανάγκη σεβασμού της διεθνούς νομιμότητας, των σχέσεων καλής γειτονίας, του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας των κρατών, της αρχής της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, της μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις των άλλων κρατών και της αποφυγής απειλής ή χρήσης βίας.
Ενα πλαίσιο κάθε άλλο παρά αυτονόητο στο ταραγμένο και εύφλεκτο σκηνικό της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου.Βαρύνουσας σημασίας όμως είναι οι αναφορές της Διακήρυξης του Καΐρου σε δύο θέματα, στις προκλήσεις της Τουρκίας εις βάρος της Κύπρου, αλλά και για το θέμα της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, που συνδέονται με το σημαντικό για ολόκληρη την περιοχή πρόγραμμα εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων.
Για την κυπριακή ΑΟΖ
Η Διακήρυξη του Καΐρου εξέφρασε τη «σημασία σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων και αρμοδιοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της και καλεί την Τουρκία να σταματήσει όλες τις σεισμικές έρευνές της στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου και να αποφύγει παρόμοιες δραστηριότητες και στο μέλλον».Οι τρεις χώρες όμως, με καταλυτικό ρόλο αυτόν του πρόεδρου Αλ Σίσι, που δείχνει να αντιλαμβάνεται πλήρως τις ανησυχίες Αθήνας και Λευκωσίας, σε μια αποφασιστική κίνηση έδωσαν το «πράσινο φως» για την έναρξη των συνομιλιών για την οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών.Οι τρεις ηγέτες, επισημαίνοντας τον «οικουμενικό χαρακτήρα» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, αποφάσισαν να προωθήσουν τάχιστα τις διαπραγματεύσεις τους για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών όπου αυτό δεν έχει γίνει ακόμη».
Η Κύπρος έχει οριοθετήσει την ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, αν και υπάρχουν ορισμένα σημεία τα οποία απομένουν για τελική ρύθμιση και αφορούν εκκρεμότητες μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου (λόγω των θαλασσίων ζωνών της Γάζας), αλλά και στο δυτικό άκρο όπου θεωρητικά συναντώνται η ΑΟΖ της Κύπρου και της Αιγύπτου με τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας.Η μεγάλη εκκρεμότητα είναι μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, καθώς η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών προσκρούει επί σειρά ετών στο άτυπο βέτο που ασκούσε μέσω του Καΐρου, η Αγκυρα, καθώς εάν η οριοθέτηση γίνει ώστε να υπάρχει κοινό θαλάσσιο σύνορο Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, τότε ουσιαστικά γίνεται αποδεκτή η ελληνική θέση, βάσει του Δικαίου της Θάλασσας για πλήρη επήρεια του Καστελόριζου σε θαλάσσιες ζώνες.
Στην παρούσα φάση πάντως ο πρόεδρος Αλ Σίσι εμφανίζεται ιδιαίτερα θετικός, λόγω και των ακραίων επιθέσεων που δέχεται από την Τουρκία και τον Τ. Ερντογάν, αλλά πάντως η γραφειοκρατία του αιγυπτιακού ΥΠΕΞ δεν είναι και τόσο πρόθυμη να οδηγήσει σε πλήρη ρήξη τις σχέσεις με την Τουρκία.Πάντως η απόφαση των τριών ηγετών είναι σημαντική γιατί επιτρέπει την έναρξη τουλάχιστον των διαπραγματεύσεων, που ίσως επιτρέψουν την επίλυση και ορισμένων προβλημάτων που έχουν προκύψει, όπως με τη χάραξη του Οικοπέδου 12 της Αιγυπτιακής ΑΟΖ, το οποίο υπερκαλύπτει μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Μετα τις συνομιλίες του Καΐρου αναμένεται να επισκεφθεί σύντομα την Αθήνα Τεχνική Επιτροπή από την Αίγυπτο, για την επίλυση αυτού του προβλήματος.Επισημαίνεται ακόμη ότι η αναφορά σε «οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών» επιτρέπει την έναρξη, ακόμα και την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, χωρίς να απαιτείται να προηγηθεί μονομερής ανακήρυξη της ΑΟΖ, καθώς αντίστοιχη πρακτική είχε ακολουθηθεί και στις διαπραγματεύσεις με την Αλβανία.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
