Διχάζει τους Γερμανούς η απομόνωση της Μόσχας

ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ Κατά τις συναντήσεις τους, Πούτιν και Μέρκελ καμιά φορά μιλάνε γερμανικά και είναι συχνό φαινόμενο ο Ρώσος ηγέτης να διορθώνει τον μεταφραστή του, για να δώσει στη Γερμανίδα καγκελάριο να καταλάβει ότι δεν του ξεφεύγει τίποτα.

Ενα χρόνο μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία σύνδεσης Ουκρανίας-Ε.Ε. οι σχέσεις ανάμεσα στη Μόσχα και στο Βερολίνο μοιάζουν πιο ψυχροπολεμικές από ποτέ. Μεγάλη ευθύνη γι’ αυτήν την αποξένωση φέρει προσωπικά η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, και το αποτέλεσμα είναι να στοιχίζεται ολόκληρη η Ε.Ε. πίσω από τη σκληρή στάση της Γερμανίας. Σε ένα εκτενές πορτρέτο της Αγκελα Μέρκελ στο New Yorker, o συντάκτης του περιοδικού Τζορζ Πάρκερ γράφει: «Ως ρωσόφωνη, που έκανε οτοστόπ στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες όταν ήταν νέα, η Μέρκελ έχει μια ξεκάθαρη αίσθηση των φιλοδοξιών και αντιπαθειών της Ρωσίας, τις οποίες αγνοεί η Δύση. Στο γραφείο της υπάρχει ένα πορτρέτο της Μεγάλης Αικατερίνης, της γεννημένης στην Πρωσία αυτοκράτειρας, που καθοδήγησε τη Ρωσία στη διάρκεια της χρυσής της εποχής τον 18ο αιώνα. Ταυτόχρονα όμως, ως πρώην Ανατολικογερμανίδα, η Μέρκελ έχει ελάχιστες ψευδαισθήσεις για τον Πούτιν.

Μετά την ομιλία του στη γερμανική Βουλή το 2001, η Μέρκελ είπε σε ένα συνάδελφό της: «Αυτή είναι μια κλασική ομιλία της KGB. Ποτέ μην εμπιστευτείς αυτόν τον τύπο»...Οταν συναντιούνται ο Πούτιν και η Μέρκελ καμιά φορά μιλάνε γερμανικά (εκείνος μιλάει καλύτερα τη γλώσσα της από ό,τι εκείνη τη δική του) και ο Πούτιν διορθώνει τον μεταφραστή του, για να της δώσει να καταλάβει ότι δεν του ξεφεύγει τίποτα».

Ο προκάτοχος της Μέρκελ, ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ, διατηρεί μια αμιγώς φιλική σχέση με τον Πούτιν, συμμετείχε στους εορτασμούς των γενεθλίων του την άνοιξη και τον έχει επανειλημμένα χαρακτηρίσει «αψεγάδιαστο δημοκράτη». Μετά την εκλογική ήττα του το 2005 από τη Μέρκελ, ανέλαβε μία θέση στο Δ.Σ. της Gazprom και τον τελευταίο καιρό έχει συστηματικά ταχθεί υπέρ των ρωσικών συμφερόντων, ασκώντας ταυτόχρονα κριτική στην πολιτική της καγκελαρίου.

Το ίδιο άλλωστε είχε πράξει και ο Χέλμουτ Σμιτ, το ιερό τέρας της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, ενώ οι ιδιαίτερα οξείς τόνοι που χρησιμοποίησε πρόσφατα η Μέρκελ για να καυτηριάσει τη ρωσική διείσδυση στα Βαλκάνια ενόχλησαν ακόμη και πρωτοκλασάτα στελέχη των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) στην κυβέρνησή της, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ. Οι επανειλημμένες εκκλήσεις προς την καγκελάριο να μην καταφεύγει σε ψυχροπολεμικές ιαχές, προκάλεσαν την οργή του Χριστιανοκοινωνιστή ηγέτη και τρίτου εταίρου στον κυβερνητικό συνασπισμό, Χορστ Ζεεχόφερ, ο οποίος έκανε λόγο για «παράλληλη εξωτερική πολιτική» και υπονόμευση της επίσημης κυβερνητικής γραμμής από το SPD. «Στηρίζουν οι Σοσιαλδημοκράτες την πολιτική της κυβέρνησης;» θέλησε επιτακτικά να μάθει ο Ζεεχόφερ.

 Ο Σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ αρκέστηκε να σχολιάσει την ιδιότυπη αίσθηση του χιούμορ του Χριστιανοκοινωνιστή ηγέτη, ενώ την επόμενη μέρα, όταν ξαναρωτήθηκε για τους ενδοκυβερνητικούς τριγμούς εξαιτίας της πολιτικής έναντι της Ρωσίας, ζήτησε από τους δημοσιογράφους να μην απασχολούν με ασήμαντες λεπτομέρειες. Ωστόσο, η διάσταση απόψεων στο εσωτερικό του συνασπισμού έχει καταγραφεί και η Μόσχα φροντίζει να την εκμεταλλευτεί πολιτικά προς όφελός της, διασπώντας τη Γερμανία και την κυβέρνησή της σε εχθρούς και φίλους της. «Είναι θετικό, αγαπητέ Φρανκ Βάλτερ, ότι παρά τις φήμες των τελευταίων ημερών τιμάς την προσωπική μας σχέση», είπε ο Σεργκέι Λαβρόφ στον Γερμανό ομόλογό του στη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα, εξαίροντας τους στενούς δεσμούς. Σύμφωνα με το Spiegel, ο Σταϊνμάγερ θέλει να αποφύγει να προκαλέσει τη Ρωσία, γιατί φοβάται ότι σε αυτήν την περίπτωση θα απομονωθεί και άλλο η Μόσχα, με αποτέλεσμα να δυσχερανθεί η συνεργασία σε άλλους τομείς, όπως το Ιράν.

Ενα ενδιαφέρον στοιχείο, πάντως, είναι ότι η πλειοψηφία των Γερμανών πολιτών, τα δύο τρία εξ αυτών για την ακρίβεια, αντιτίθεται στην κυβερνητική πολιτική καθώς και στη γραμμή που υιοθετούν τα περισσότερα ΜΜΕ. Αυτό το χάσμα περιγράφει στο άρθρο του στο New Yorker και ο Πάρκερ. «Για τους περισσότερους Γερμανούς η κρίση στην Ουκρανία δημιούργησε ένα συνδυασμό αδιαφορίας και αγωνίας. Οι Γερμανοί μισούν να τους διακόπτουν τον υπέροχο ύπνο τους», επισημαίνει και καταλήγει: «...Θέλουν ειρήνη και άνετη ζωή».

Το διπλό κόστος των κυρώσεων
«Το βασικότερο είναι και παραμένει η εμπιστοσύνη!», ανέκραξε χωρίς να μασάει τα λόγια του ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών, Αλεξέι Ουλγουκάγιεφ, μιλώντας για τις ρωσογερμανικές εμπορικές σχέσεις στη Στουτγάρδη. «Μας χρειαζόμαστε!» πρόσθεσε, απευθυνόμενος στους συγκεντρωμένους επιχειρηματίες. Πράγματι η Ρωσία βιώνει απώλειες της τάξεως των 40 δισ. δολαρίων ετησίως εξαιτίας των κυρώσεων από τη Δύση και 90-100 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την πτώση της τιμής του πετρελαίου. Λόγω της ουκρανικής κρίσης, η οικονομία της χώρας δοκιμάζεται ποικιλοτρόπως. Το ρούβλι αποδυναμώνεται. Οι επιχειρηματίες διαμαρτύρονται ότι λείπουν χρήματα από επενδύσεις.Η ρωσική κεντρική τράπεζα εκτιμά πως το 2015 θα υπάρξει στασιμότητα.

Ωστόσο οι κυρώσεις πλήττουν και τη Γερμανία, όπως προκύπτει από την πρόσφατη επιβράδυνση της οικονομίας της χώρας. Μόνο τον περασμένο Αύγουστο οι γερμανικές εξαγωγές προς τη Ρωσία μειώθηκαν κατά το ένα τέταρτο, ήτοι 26,3%. Το πρώτο εξάμηνο του 2014, το αντίστοιχο ποσοστό συρρίκνωσης των γερμανικών εξαγωγών προς τη Ρωσία ήταν 16,6%.