ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ,
ΝΙΚΟΣ ΣΤΕΛΓΙΑΣ
Σε μια κρίσιμη στιγμή για το Κυπριακό
και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ενώ εντείνονται οι διεργασίες για
την αναζήτηση κοινά αποδεκτής φόρμουλας που θα οδηγήσει σε αποκλιμάκωση
της έντασης στο τρίγωνο Λευκωσία - Αθήνα - Αγκυρα, συγκαλείται στο τέλος
της εβδομάδας το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας -
Τουρκίας. Η συνάντηση των κ. Σαμαρά και Νταβούτογλου διεξάγεται στον
απόηχο της επίσκεψης του Αμερικανού αντιπροέδρου, Τζο Μπάιντεν, στην
Κωνσταντινούπολη, στη διάρκεια της οποίας συζητήθηκε εκτενώς η ανάγκη
αποκλιμάκωσης.Το «αγκάθι» του «Μπαρμπαρός» που σκιάζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις συζήτησαν το Σάββατο στην Κωνσταντινούπολη ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ευάγγελος Βενιζέλος, με τον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν. «Ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται πολύ καλά ότι η Ελλάδα είναι ο ασφαλής και φερέγγυος γείτονας της Τουρκίας», υπογράμμισε ο κ. Βενιζέλος, και συμπλήρωσε ότι «η Τουρκία αντιμετωπίζει κρίση σε όλη τη συνοριακή γραμμή της, άρα έχει πολύ μεγάλη σημασία να υπάρχει σταθερότητα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, να υπάρχει ένα πεδίο κοινών πρωτοβουλιών». Στο πλαίσιο αυτό ζήτησε «να σταματήσει η προσβολή των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αν. Μεσόγειο» που προκαλείται από την παρουσία του τουρκικού ερευνητικού σκάφους στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Παράλληλα, εκτίμησε ότι μπορούν να βρεθούν λύσεις, «απολύτως συμβατές με το Διεθνές Δίκαιο και οι οποίες σέβονται τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, την υπόστασή της και επιτρέπουν την επανέναρξη των συνομιλιών».
Στόχος της κινητικότητας που παρατηρείται είναι η ομαλοποίηση της κατάστασης, εξέλιξη που θα αποτρέψει την -προς το παρόν μακρινή- πιθανότητα θερμού επεισοδίου και θα επιτρέψει την επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό. Η Λευκωσία δηλώνει πως μόνο εάν αποσυρθεί το «Μπαρμπαρός» από την κυπριακή ΑΟΖ θα επιστρέψει στις συνομιλίες, ενώ η Αγκυρα απαντά ότι για να συμβεί αυτό θα πρέπει ταυτόχρονα να διακοπούν οι εργασίες στην κυπριακή πλατφόρμα και εμφανίζεται αποφασισμένη να συνεχίσει την παραβατική δραστηριότητά της.
Ο Ελληνας υπ. Εξωτερικών συναντήθηκε στην Αγκυρα και με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με τον οποίο θα βρεθούν ξανά την Τρίτη στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στην οποία θα συμμετέχει και ο Τζον Κέρι.
Ο κ. Βενιζέλος τόνισε ότι είναι καθήκον όλων να ληφθούν οι «αναγκαίες πρωτοβουλίες» που θα καταστήσουν δυνατή την επανέναρξη των συνομιλιών. Η λύση του Κυπριακού και η πρόοδος στον “σκληρό πυρήνα” θεμάτων όπως είναι η νομική διαφορά σε ό,τι αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, θα αλλάξει τα δεδομένα στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας και θα ανοίξει τον δρόμο για νέες δράσεις στους τομείς της οικονομίας, της ενέργειας, αλλά και της εξωτερικής πολιτικής. Ο κ. Βενιζέλος υπογράμμισε ταυτόχρονα ότι οι συνεργασίες με άλλες χώρες της περιοχής (Αίγυπτος, Ισραήλ) δεν στρέφονται κατά της Τουρκίας, την οποία κάλεσε μάλιστα να συμμετάσχει και αυτή «στη βάση του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της Θάλασσας που είναι ο κοινός παρονομαστής των συνεργασιών αυτών».
Από την πλευρά του, ο κ. Τσαβούσογλου υιοθέτησε μεν ήπιους τόνους, αλλά επέμεινε στις μαξιμαλιστικές προτάσεις της Τουρκίας καταθέτοντας την πρόταση για τη σύστασης ιδιωτικής εταιρείας που θα διαχειρίζεται τους υδρογονάνθρακες της Κύπρου.
«Ο κίνδυνος μιας πιο θερμής πολιτικής σύγκρουσης με αφορμή τις πηγές ενέργειας και την κυριαρχία στην Αν. Μεσόγειο είναι υπαρκτός και θα επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις Αθήνας - Άγκυρας που σήμερα είναι καλές» τονίζει στην «Κ» ο διευθυντής του German Marshall Fund στην Ευρώπη, Ιαν Λέσερ, ο οποίος προειδοποιεί ότι η συνέχιση και επιδείνωση της κατάστασης «θα πλήξει τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά συμφέροντα στην περιοχή». Παράλληλα, εκτιμά ότι «το σκηνικό περιπλέκεται από τις τριβές που υπάρχουν στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις που περιορίζουν την επιρροή των ΗΠΑ επί της τουρκικής πολιτικής».
Μεταξύ των ιδεών που πέφτουν στο τραπέζι για άρση του αδιεξόδου είναι η προώθηση νομοθετικής ρύθμισης που θα διασφαλίζει ότι -με βάση τις υφιστάμενες συγκλίσεις Χριστόφια με Ταλάτ και Ερογλου- οι δύο κοινότητες θα απολαύσουν μελλοντικά τα οφέλη από την πώληση του αερίου σύμφωνα με τον πληθυσμό και το ΑΕΠ τους. Η Τουρκία προτείνει μια επιτροπή από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους που θα συναποφασίζει από τώρα τη διαχείριση των εργασιών στην κυπριακή ΑΟΖ ή, όπως ανέφερε και ο Τσαβούσογλου, να γίνει αυτό ακόμη και από μια ιδιωτική μεικτή εταιρεία. Την πρόταση απορρίπτει η Λευκωσία, καθώς αν φανεί να υποχωρεί, θα δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο για νέες παραβατικές ενέργειες της Άγκυρας.
Ο κ. Μπάιντεν διεμήνυσε στην Άγκυρα ότι η ένταση στην Κύπρο και στα Ελληνοτουρκικά δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ, της Δύσης, της Τουρκίας και της Ελλάδας, και ότι σε μια περίοδο που οι εξτρεμιστικές ισλαμιστικές δυνάμεις επιχειρούν να επιβάλουν στην ευρύτερη περιοχή τα σχέδιά τους, η Άγκυρα και η Αθήνα δεν έχουν την πολυτέλεια να χάνουν πολύτιμο χρόνο με τέτοιες εντάσεις και προστριβές.
Κύκλοι της τουρκικής κυβέρνησης ανέφεραν στην «Κ» ότι ο κ. Νταβούτογλου κατέγραψε την αμερικανική παρότρυνση για σταδιακή μείωση της έντασης με εκατέρωθεν βήματα καλής θέλησης, αλλά επεσήμανε στον κ. Μπάιντεν ότι δεν αρκούν οι κινήσεις της Άγκυρας από μόνες τους.
Ο κ. Βενιζέλος παρέστη στη Θρονική Εορτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
