Του Κώστα Ράπτη
Η εικόνα του εξαγριωμένου πλήθους στη Σόμα της Τουρκίας το οποίο
περικύκλωσε το πρωθυπουργικό αυτοκίνητο εκτοξεύοντας κλωτσιές και
βρισιές, ενώ προηγουμένως είχε υποχρεώσει τον Tayyip Erdoğan να βρει
καταφύγιο σε ένα σούπερ-μάρκετ, είναι κάτι το πρωτοφανές για τα τουρκικά
ήθη. Αλλά και το δυστύχημα στο ανθρακωρυχείο της περιοχής, όπου ο
αριθμός των νεκρών εκτιμάται ότι θα υπερβεί τους 350, είναι κάτι χωρίς
προηγούμενο στην ιστορία της γείτονος.
Στην απερίγραπτη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στον τόπο της τραγωδίας ο
Tayyip Erdoğan δήλωσε ότι “στη βιβλιογραφία υπάρχει κάτι που λέγεται
“εργατικά ατυχήματα””. Όπως όμως επισημαίνει ο Mehmet Yilmaz της
Hurriyet Daily News, δεν μπορεί να αποκαλείται ατύχημα κάτι το οποίο θα
μπορούσε να προληφθεί. Ωστόσο, ο Τούρκος υπουργός Εργασίας, καθ΄ ύλην
αρμόδιος για την επιβολή της τήρησης κανόνων ασφαλείας στους χώρους
εργασίας, δεν μπόρεσε να εκδώσει μια ανακοίνωση για την τραγωδία της
Σόμα παρά με καθυστέρηση 20 ωρών. Ο υπουργός Ενέργειας επισκέφθηκε πριν από εννέα μήνες το μοιραίο ανθρακωρυχείο και βρήκε τη λειτουργία του “υποδειγματική”. Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση απέρριψε πριν από μόλις τρεις εβδομάδες αίτημα σύστασης εξεταστικής επιτροπής που είχε υποβάλει η αξιωματική αντιπολίτευση ακριβώς για τους όρους λειτουργίας του συγκεκριμένου ορυχείου.
Στην Νότιο Κορέα, ο πρωθυπουργός Chung Hong-won παραιτήθηκε, αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη για την ανεπαρκή αντίδραση των αρχών στο πολύνεκρο ναυάγιο της 16ης Απριλίου. Στην Τουρκία, ο πρωθυπουργός αναλώθηκε σε μια μακρά απαρίθμηση δυστυχημάτων σε ανθρακωρυχεία ανά τον κόσμο από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα, ενώ χλεύασε δημοσιογράφο του καταριανού δικτύου Al Jazeera που ρώτησε γιατί είχε επιτραπεί η λειτουργία της συγκεκριμένης μονάδας, λέγοντας ότι στο Κατάρ δεν υπάρχει γνώση αυτών των ζητημάτων διότι το εμιράτο παράγει φυσικό αέριο και όχι άνθρακα.
Στην πραγματικότητα, όλες οι μεγάλες δοκιμασίες που υπέστη ο Erdoğan το τελευταίο 12μηνο οφείλονται στον ίδιο συνδυασμό εγκληματικής διαπλοκής και αλαζονείας της εξουσίας -στην ίδια αδιαφορία προς τα λαϊκά αιτήματα, την ώρα που η “φίλια επιχειρηματικότητα” εξασφαλίζει, με το αζημίωτο, ανεξέλεγκτο πεδίο δράσης. Μόνο που οι διαδηλώσεις για το Πάρκο Gezi μπορούσαν να αποδοθούν στο “λόμπι των επιτοκίων” και τα σκάνδαλα που ξέσπασαν στις 17 Δεκεμβρίου στην υπονομευτική δράση του “παράλληλου κράτους” του Gülen. Αυτή τη φορά δεν υπάρχει εσωτερικός ή εξωτερικός εχθρός, πραγματικός ή φανταστικός απέναντι στον οποίο ο Erdoğan να μπορεί να συσπειρώσει τον “λαό” του -πέρα από μερικές προειδοποιήσεις για τις “ακραίες ομάδες” που θα επιχειρήσουν να “εκμεταλλευθούν” το γεγονός. Τα πτώματα της Σόμα, για τα οποία συγκεντρώνονται φέρετρα από όλη την ευρύτερη περιοχή, έχουν θέση στην είσοδο του πρωθυπουργικού γραφείου. Σε μία χώρα που μετρά 3.000 νεκρούς ανθρακωρύχους από το 1941 (και άλλον ένα την επαύριο του δυστυχήματος της Σόμα, σε παράνομο ορυχείο στο Ζογκουλντάκ!) η αντίδραση του ηγέτη της είναι η προκλητική συμφιλίωση με τη “μοίρα των ανθρακωρύχων” και η αναμέτρηση με... τη Βρετανία του Dickens, προς την οποία μοιάζει όλο και περισσότερο το “τουρκικό θαύμα”.
Οι “ακραίοι”, δηλ. τα συνδικάτα που καταγγέλλουν καταρράκωση των κανόνων ασφαλείας μετά τις ιδιωτικοποιήσεις Erdoğan και η ακατάβλητη, παρά την πολιτική της αμορφία, τουρκική Αριστερά διαδήλωσαν κατά χιλιάδες στην Κωνσταντινούπολη και βέβαια αντιμετωπίσθηκαν, όπως και στην Άγκυρα, με τις συνήθεις μεθόδους καταστολής. Στα δαιμονοποιημένα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το νεώτερο θύμα της Σόμα, ο 15χρονος Kemal Yildiz “συναντά” τον 15χρονο Berkin Elvan που έχασε τη ζωή του από κάνιστρο δακρυγόνου κατά τις περσινές διαδηλώσεις, ενώ πήγαινε να αγοράσει ψωμί. Το “φάντασμα του Gezi” επιμένει να καταδιώκει τον Erdoğan, τρεις μήνες πριν από την προγραμματισμένη “στέψη” του, με τη λαϊκή ψήφο, στην Προεδρία της Δημοκρατίας.
