Γιάννος Χαραλαμπίδης- Η
τουρκική πλευρά παραμένει σταθερή στις διχοτομικές της θέσεις, με στόχο
τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, τη δημιουργία συνθηκών
παρθενογένεσης, την αρπαγή του φυσικού αερίου και τη χρήση της λύσης του
Κυπριακού ως μεθοδολογικού εργαλείου για την εμπέδωση της αναθεωρητικής
της πολιτικής και της εμπέδωσης της Άγκυρας σε περιφερειακή δύναμη.
Αυτά προκύπτουν από τα όσα δηλώνει ο κατοχικός ηγέτης Ντερβίς Έρογλου
πριν από, κατά και μετά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, όπου είχε συνάντηση
με τον ΓΓ του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν.
Ιθαγένεια, ΑΟΖ και συμφωνίες αερίου
Ο Έρογλου ήταν πολύ σαφής στις θέσεις του. Και στο παρελθόν και σήμερα. Θέτει κόκκινες γραμμές όπως είναι:
1. Η διπλή κυριαρχία που πηγάζει, όπως ισχυρίζεται, από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους ως χωριστούς λαούς.
2. Οι τουρκικές εγγυήσεις.
3. Οι έποικοι, τους οποίους θεωρεί ότι θα μείνουν στην Κύπρο, αφού δεν είναι δυνατό να γίνουν σε βάρος τους διακρίσεις, καθώς και ότι θα πρέπει να ισχύσει ό,τι και στις ΗΠΑ. Με άλλα λόγια, να θεωρηθεί ότι οι έποικοι δεν θα είναι τέτοιοι, αλλά ξένοι μετανάστες με δικαίωμα παραμονής και υπηκοότητας επί τη βάσει, προφανώς, της διπλής ιθαγένειας, που θα είναι δυνατό να αποτελέσει τον βατήρα για τη νομική τους ενσωμάτωση και την γενικότερη νομιμοποίηση του εποικισμού. Κατά και μετά τη λύση.
4. Η συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου και κάτι άλλο συναφές: Με βάση τα όσα τονίζει ο κ. Έρογλου, η συμφωνία του ψευδοκράτος με την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων, για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο κατεχόμενο βόρειο θαλάσσιο και χερσαίο τμήμα της Κύπρου, θα ισχύει και μετά τη λύση. Η τουρκική θέση έχει ως ακολούθως: Για το φυσικό αέριο του «Νότου» θα πρέπει να υπάρχει συνεκμετάλλευση, ενώ για εκείνο το Βορρά θα ανήκει στην Τουρκία. Όσο δε για την κυπριακή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, θα τριχοτομηθούν μεταξύ της Τουρκίας και των δυο συνιστώντων κρατών, στο πλαίσιο του νέου συνεταιρισμού.
Ο αγωγός και το τουρκικό χρέος
Βεβαίως, υπάρχει και η αντίληψη ότι η εξουσία των πλουτοπαραγωγικών πηγών θα ανήκει στην κεντρική εξουσία του νέου ομοσπονδιακού πολιτειακού συστήματος. Και δικαίως μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι πρόκειται για θετική εξέλιξη. Ας δούμε πώς αυτή η συνταγματική πρακτική θα ήταν δυνατό να λειτουργήσει στην πράξη: Ας υποθέσουμε ότι ο αγωγός λόγω λύσης του Κυπριακού περνά από την Κύπρο στην Τουρκία. Και ότι η Άγκυρα είναι ένας καλός αγοραστής, χωρίς να σημαίνει ότι θα είναι και καλός πληρωτής. Εάν λοιπόν η Τουρκία μας οφείλει πέντε δις ευρώ και δεν μας πληρώνει, τι θα πράξουμε; Θα αποφασίσουμε να κλείσουμε την κάνουλα του αγωγού; Ποιος θα το πράξει;
Ο Ελληνοκύπριος Πρόεδρος ή ο Τουρκοκύπριος Συμπρόεδρος ή η Κυβέρνηση που θα λειτουργεί στη βάση οιονεί βέτο ή ασφαλιστικών δικλίδων με εδικές πλειοψηφίες; Και ας υποθέσουμε ότι τολμά ο Ελληνοκύπριος Πρόεδρος να κλείσει την κάνουλα ισχυριζόμενος λόγους κρατικού συμφέροντος, και την επομένη την ανοίξει ο Τουρκοκύπριος για τον οποιονδήποτε δικό του λόγο, τι θα συμβεί; Θα διαλυθεί το πολιτειακό σύστημα ή θα τεθεί σε εφαρμογή ο μηχανισμός επίλυσης κρίσεων, με την άμεση ή παρασκηνιακή εμπλοκή ξένων επιδιαιτητών; Και αν η Τουρκία πει «εγώ δεν πληρώνω και όποιος αγγίξει εκ νέου την κάνουλα θα του κόψω το χέρι», εμείς τι θα κάνουμε; Πόλεμο;
Πώς;
Ακόμη και σε αυτήν την ακραία υποθετική περίπτωση, ακόμη και αν θέλουμε δεν θα μπορούμε, διότι δεν θα έχουμε στρατό. Ούτε καν δηλαδή το δικαίωμα της αυτοάμυνας. Ανάλογο φαινόμενο εμφανίστηκε και στην περίπτωση της ομοσπονδίας του Ιράκ. Η αυτόνομη κουρδική περιοχή υπέγραψε συμφωνία με την αμερικανική Exxon, για την εκμετάλλευση μέρους των υδρογονανθράκων και για διοχέτευσή του με αγωγό μέσω Τουρκίας, κατά παράβασιν του Συντάγματος, που προνοεί ότι τέτοιες συμφωνίες συνομολογούνται στην ουσία από την Κεντρική Κυβέρνηση. Τελικώς, εκείνο που μέτρησε δεν ήταν ο συνταγματικός νόμος, αλλά αυτός της ισχύος και των συμφερόντων. Κατόπιν παρέμβασης των ΗΠΑ, η συμφωνία έγινε δεκτή…
Ανάγνωση τουρκικής στρατηγικής
ΕΦΟΣΟΝ η Τουρκία θα έχει την ισχύ, ενώ εμείς ουδόλως θα δυνάμεθα να προφυλάξουμε το φυσικό αέριο, η Άγκυρα θα έχει και τον έλεγχο της κατάστασης. Είναι, δε, πρόδηλο ότι με την τριχοτόμηση της κυπριακής ΑΟΖ θα συμβούν θα εξής: Α) Η Άγκυρα θα νομιμοποιήσει τη στρατηγική της επιλογή, που θέλει τη θαλάσσια περιοχή από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα ως τουρκική λίμνη. Αυτή η πολιτική αποτελεί τμήμα της αναθεωρητικής στρατηγικής, στην οποία περιλαμβάνεται ο συνταγματικός και γεωπολιτικός έλεγχος της Κύπρου και η διχοτόμηση του Αιγίου. Β) Με την τριχοτόμηση της κυπριακής ΑΟΖ και την αμφισβήτηση του δικαιώματος να έχει το Καστελόριζο δική του ΑΟΖ ως προέκταση της ελληνικής επικράτειας, η Τουρκία επιδιώκει:
Να αποτρέψει τη διά θαλάσσης και μέσω ΑΟΖ σύζευξη αφενός της Κύπρου μα την Ελλάδα, και αφετέρου της Κύπρου με την Αίγυπτο, με την οποία σε μια τέτοια περίπτωση θα συνορεύει η Τουρκία. Αυτή είναι η ενεργειακή γεωπολιτική και γεωστρατηγική πολιτικής της Τουρκίας, είτε μας αρέσει είτε όχι, και η οποία συνδέεται με τη λύση του Κυπριακού. Τι λένε λοιπόν οι Τούρκοι;
Ισχυρίζονται ότι η περιοχή από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή είτε θα είναι υπό τον έλεγχο των Ελλήνων σε στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ, είτε οι ίδιοι οι Τούρκοι θα σπάσουν μια τέτοια στρατηγική προοπτική, η οποία είναι συναφής με όσα το Διεθνές Δίκαιο προβλέπει. Και οι Τούρκοι δεν εργάζονται μόνον αποτρεπτικά αλλά και επιθετικά, με στόχο μια διχοτομικού χαρακτήρα λύση στο Κυπριακό, αναγκάζοντας, ταυτοχρόνως, το Ισραήλ να σκέφτεται μελλοντικά πολύ περισσότερο απ' ό,τι σήμερα την επιλογή για την πώληση του φυσικού του αερίου στην Τουρκία.
Λύση, ζώνες και Ν. Αφρική
Επί τη βάσει των ανωτέρω, το ερώτημα που εγείρεται είναι το εξής: Εφόσον εμείς διαβάζουμε το τουρκικό παιχνίδι, θα το ακολουθήσουμε; Ή θα διατυπώσουμε μια εναλλακτική πρόταση, που θα έχει ως στόχο τη διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ενιαίου κράτους, όπως αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και από την ΕΕ, επί τη βάσει του Πρωτοκόλλου 10 για την ένταξη στην ΕΕ, καθώς και σύμφωνα με την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου, που συνιστά αναπόσπαστο τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου;
Εκείνο που χρειαζόμαστε είναι βιώσιμη λύση. Και η λύση δεν μπορεί να είναι βιώσιμη εάν δεν είναι δημοκρατική και αν δεν υπάρχει ασφάλεια. Πρόκειται για δυο βασικούς πυλώνες βιωσιμότητας. Αυτό στο οποίο όλοι πρέπει να συμφωνούμε είναι ότι η λύση δεν πρέπει να διαλύει την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά να τη μεταρρυθμίζει εσωτερικά, επί τη βάσει των αρχών και των αξιών της ΕΕ, και όχι επί τη βάσει της διχοτόμησης ή της πολυτόμησης της μίας και ενιαίας πολιτείας που έχουμε σήμερα, όπως το κράτος της Ζυρίχης καθορίζει.
Υπό αυτές τις συνθήκες, θα ήταν δυνατό να λειτουργήσουν για παράδειγμα δυο επαρχίες-ζώνες από τις έξι με Τούρκο έπαρχο, σε μορφή αυτοδιοίκησης, χωρίς πολιτειακές εξουσίες, εφόσον το κράτος θα είναι ενιαίο. Και σε αυτήν την πολιτειακή πρακτική ουσιώδες θα είναι η κατοχύρωση της δημοκρατικής αρχής ένας άνθρωπος μια ψήφος, που σημαίνει το δικαίωμα σε οποιονδήποτε πολίτη, ανεξαρτήτως εάν είναι Ελληνοκύπριος ή Τουρκοκύπριος την καταγωγή, να εκλέγεται Πρόεδρος.
Εξ αφορμής, δε, των σεμιναρίων στη Νότιο Αφρική, όπου με πρωτοβουλία των ΗΠΑ μεταβαίνουν οι διαπραγματευτές των δυο Κοινοτήτων, υπενθυμίζουμε ότι οι Μαύροι δεν αποδέχθηκαν τα ρατσιστικά «Μπαντουστάν», δηλαδή τις φυλετικές περιοχές, που ανάλογη εκδοχή τους θα είναι στην περίπτωση της Κύπρου μια διζωνική ή πολυπεριφερειακή ομοσπονδία, όπου δεν θα λειτουργεί η αρχή ένας άνθρωπος μία ψήφος.
Είναι θετικό να παραδειγματιστούμε από τη δημοκρατικότητα της Νοτίου Αφρικής ως σημείου αναφοράς και συμφιλίωσης, κατά τρόπον ώστε να αποφευχθεί ο τουρκικός στόχος της διχοτόμησης και της νομιμοποίησης των ρατσιστικών τετελεσμένων της κατοχής μέσω μιας ομοσπονδίας, που θα ανατρέπει τα ψηφίσματα 541 και 550, που προνοούν ότι το ψευδοκράτος δεν αναγνωρίζεται και κρατούν την Κυπριακή Δημοκρατία στη ζωή μαζί με το ψήφισμα 186 του 1964.
Αντιθέτως, σε μια ομοσπονδιακή λύση, όπως την προδιαγράφει ο Έρογλου, το ψευδοκράτος θα αναγνωριστεί ως τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος. Στην ουσία θα έχουμε μια παρθενογένεση και όχι μεταρρύθμιση. Γιατί; Διότι, οι υφιστάμενες παρανομίες της Τουρκίας προκύπτουν από τις παραβιάσεις τού εν ζωή ενιαίου κράτους της Ζυρίχης. Το συναφές ερώτημα έχει ως ακολούθως: Πώς θα μπορούν να εφαρμοστούν οι αρχές και αξίες της ΕΕ, όταν η λύση θα νομιμοποιεί το ψευδοκράτος ως συνιστών ισότιμο κράτος, όπως η τουρκική στρατηγική καθορίζει και η Άγκυρα επιδιώκει μέσω των τετελεσμένων της εισβολής;
Η μοναδική φόρμουλα που θα μπορούσε να εξευρεθεί είναι η ακόλουθη: Να ισχύσουν οι αρχές και αξίες της ΕΕ σε ένα πρωτογενές περιβάλλον παρθενογένεσης, που θα παραγράφει τις παρανομίες του παρελθόντος και θα δημιουργεί στη βάση της μίας πολιτείας του ενιαίου κράτους νέες δομές και πρωτογενές δίκαιο, στη λογική και πρακτική εφαρμογή των δυο ή περισσοτέρων ισότιμων συνιστώντων πολιτειών ή κρατιδίων. Δηλαδή, νομιμοποίηση της διχοτόμησης, μια διευθέτηση η οποία βρίσκει αντίθετη την πλειοψηφία των πολιτών και λογικά θα πρέπει να υποβάλλει στην πολιτική ηγεσία να προβαίνει σε δεύτερες σκέψεις, ώστε να υπάρχει νέα στρατηγική με βιώσιμους και εφικτούς στόχους.
Απαλλαγή από την κατοχή
Η ΛΟΓΙΚΗ της παρθενογένεσης συνιστά τον τουρκικό στόχο, τον οποίο η Άγκυρα επιδιώκει να επιβάλει διά της ισχύος, γεγονός που παραπέμπει στα ισοζύγια δυνάμεων ως μεθοδολογία επίλυσης προβλημάτων και με απώτερο στη συγκεκριμένη περίπτωση στόχο τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σημαντική είναι στις συνομιλίες για την εξεύρεση λύσης διά της διπλωματικής οδού η ισχύς και τα ισοζύγια δυνάμεων, καθότι με τον τρόπο αυτό δύναται κάποιος να βελτιώσει τη διαπραγματευτική μας ικανότητα, που μπορεί να προκύψει μέσω της σύναψης συμμαχιών και της ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, ως φόρμουλας απαλλαγής της Κύπρου από την τουρκική κατοχή και της δημιουργίας προϋποθέσεων ασφάλειας και κοινωνίας συμφερόντων ακόμη και με την Τουρκία, στη βάση του «win-win game».
Χωρίς αυτό, δηλαδή η συνεργασία ή και η ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, να μας αφαιρεί το δικαίωμα των καλών και παραδοσιακών σχέσεων με τη Ρωσία και με άλλες χώρες. Άλλωστε, η εμβάθυνση των σχέσεων ΝΑΤΟ - ΕΕ ψηφίστηκε σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 2008 από τον Πρόεδρο Χριστόφια. Και ορθώς έπραξε επί τη βάσει των συμφερόντων της Κύπρου και της ΕΕ. Όπως ορθώς έπραξε η υφιστάμενη Κυβέρνηση στην κρίση της Κριμαίας, όταν συμμάχησε με τη Γερμανία για την αποφυγή σκληρών μέτρων σε βάρος της Ρωσίας, όπως η Βρετανία ήθελε προς εξυπηρέτηση των δικών της εθνικών συμφερόντων και της ευρωσκεπτικιστικής της πολιτικής. Ποιος είπε ότι κατ΄ ανάλογον τρόπο η Μόσχα δεν θα ήθελε, όπως στην περίπτωση της ΕΕ, να διαθέτει και στο ΝΑΤΟ χώρες με τις οποίες να έχει σύγκλιση συμφερόντων και καλών σχέσεων;
Στρατηγικές συμμαχίες
Η ΣΚΛΗΡΗ γραμμή Έρογλου, που έχει τις ευλογίες της τουρκικής κυβέρνησης, ως αποτέλεσμα του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, δεν αντιμετωπίζεται με ευχολόγια και ευσεβοποθισμούς, ή με στείρους απορριπτισμούς, που οδηγούν σε αδιέξοδα, αλλά με προτάσεις όπως αυτές που ήδη αναλύσαμε, καθώς και άλλες που θα διατηρούν ζωντανή την Κυπριακή Δημοκρατία, θα αποτρέπουν την τουρκική επεκτατική πολιτική και θα δημιουργούν δημοκρατικές συνθήκες συμβίωσης με τους Τουρκοκυπρίους και καλής γειτονίας με την Τουρκία. Είναι, μάλιστα, πρόδηλο ότι οι κάνουλες των αερίων της Κύπρου -για να είναι βιώσιμες και εκμεταλλεύσιμες οι πηγές των υδρογονανθράκων μας- πρέπει να είναι επενδυμένες και θωρακισμένες με ισχύ. Πρέπει να είναι «κάνουλες ισχύος».
Το κυπριακό πρόβλημα δεν είναι μόνο νομικό και δικαίου, έχει και αυτή η διάσταση τη δική της μεγάλη σημασία ως προς τη βιωσιμότητα της λύσης, η οποία όμως στηρίζεται και στα ζητήματα ασφαλείας, καθώς και στα ισοζύγια δυνάμεων. Εάν δεν διαθέτεις ισχύ, την οποία είσαι αδύνατος να αναβαθμίσεις ή να αποκτήσεις μέσα από στρατηγικές συμμαχίες, όπως πχ με το Ισραήλ ή και με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, υποκύπτεις και εσύ και ο πλούτος σου -οι κάνουλες του φυσικού αερίου και του πετρελαίου- στα χέρια διαχείρισης του περιφερειακού ηγεμόνα, όπως θέλει να είναι η Τουρκία.
