Τα «μαθήματα» του Πενταγώνου DAVID IGNATIUS*

Οι φωτογραφίες από τις πρόσφατες επιχειρήσεις των ρωσικών ειδικών δυνάμεων (Spetsnaz) στην Κριμαία μιλούν από μόνες τους: αυτοί οι άνθρωποι δρουν υπό άκρα μυστικότητα, φορούν στολές χωρίς διακριτικά, συχνά με καλυμμένα πρόσωπα, είναι εξαιρετικά πειθαρχημένοι και αποφασισμένοι. Η διπλωματική απάντηση των ΗΠΑ στη ρωσική επέμβαση βρίσκεται σε εξέλιξη. Ωστόσο, αξιωματούχοι του Πενταγώνου αρχίζουν να αφομοιώνουν τα στρατιωτικά «μαθήματα» που τους προσέφερε αυτή η κρίση. Το κεντρικό συμπέρασμα είναι ότι η ρωσική επιχείρηση στην Κριμαία αποτελεί τυπικό παράδειγμα ταχύτατης ανάπτυξης ειδικών δυνάμεων προς επίτευξη περιορισμένων στόχων. «Αυτό που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν το επίπεδο πειθαρχίας, εκπαίδευσης και συνεργασίας μεταξύ των ρωσικών δυνάμεων», σημειώνει ο Πολ Σάντερς, διευθυντής του Κέντρου για το Εθνικό Συμφέρον.
Οι ρωσικές δυνάμεις αναπτύχθηκαν μέσα σε λίγες ώρες στη χερσόνησο της Κριμαίας, τη νύχτα της 26ης προς 27η Φεβρουαρίου. Οταν ο πρόεδρος Ομπάμα προειδοποιούσε, στις 28 Φεβρουαρίου, ότι θα υπάρξει «κόστος» σε περίπτωση εισβολής, οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονταν ήδη στις θέσεις τους δημιουργώντας τετελεσμένα. Πιστεύεται ότι οι Ρώσοι είχαν περίπου 15.000 στρατιώτες στην Κριμαία όταν ξεκίνησε η κρίση, για να προσθέσουν άλλες 5.000, κυρίως μέλη των ειδικών δυνάμεων, μέσα σε λίγες ώρες. Βάσει διακρατικής συμφωνίας, είχαν τη δυνατότητα να διατηρούν μέχρι και 25.000 στρατιώτες στη χερσόνησο.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ένας πρώην αντισυνταγματάρχης της KGB, προτίμησε κάτι που έμοιαζε με μυστική παραστρατιωτική επιχείρηση, από μια ανοιχτή στρατιωτική επίθεση. Καθώς οι ρωσικές δυνάμεις δεν έφεραν διακριτικά, το Κρεμλίνο είχε τη δυνατότητα να αρνείται την ύπαρξή τους, κάνοντας λόγο για «πολιτοφυλακές εθελοντών». Με αυτόν τον τρόπο, ο Πούτιν διατηρούσε τη δυνατότητα να τις αποσύρει εάν κάτι πήγαινε στραβά ή εάν επέλεγε την αποκλιμάκωση. Ακόμη κι έτσι, ο Ρώσος ηγέτης εμφανίστηκε έτοιμος να αναλάβει σημαντικό ρίσκο. Μέχρι στιγμής, σχεδόν δεν υπήρξε αιματοχυσία μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών, αλλά ο Πούτιν δεν μπορούσε να είναι σίγουρος ότι έτσι θα εξελιχθούν τα πράγματα. Εδώ διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο ο επαγγελματισμός και η πειθαρχία των ρωσικών ειδικών δυνάμεων, που μείωσαν τις πιθανότητες για απρόοπτα. Τέλος, ο Ρώσος πρόεδρος είχε προετοιμάσει το σκεπτικό της επέμβασης, γύρω από το οποίο έπλεξε την προπαγανδιστική εκστρατεία του. Επέμεινε πως στόχος του ήταν να προστατεύσει τους Ρώσους πολίτες και τους ρωσόφωνους της Κριμαίας. Τα στρατεύματά του συνάντησαν ευμενή υποδοχή από το μεγαλύτερο μέρος του τοπικού πληθυσμού και οι ενέργειές του χειροκροτήθηκαν στο εσωτερικό της χώρας του. Η επιτυχία αυτού του μοντέλου αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιχειρηθεί η επανάληψή του για την προστασία των Ρώσων σε γειτονικές χώρες, όπως στην ανατολική Ουκρανία ή στην αυτόνομη περιοχή της Υπερδνειστερίας, στη Μολδαβία.

Ο ρωσικός στρατός του σήμερα δεν είναι ίδιος με εκείνον που είχε προδώσει την αδυναμία του στο Αφγανιστάν. Είναι καλά εκπαιδευμένος, κινείται στο σκοτάδι και δεν αφήνει εύκολα ίχνη. Τέλος, δεν στάθηκαν ικανές να φοβίσουν τον Πούτιν οι στρατιωτικές κινήσεις του ΝΑΤΟ, που ήθελαν να στείλουν μηνύματα προστασίας των κρατών–μελών του, χωρίς να ακτινοβολούν αποφασιστικότητα για τη συγκράτηση των ρωσικών επιχειρήσεων σε μια φιλική χώρα.
* Ο κ. David Ignatius είναι αρθρογράφος της The Washington Post. Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ