22 Μαρτίου 2014

Μπορούν οι κυρώσεις και οι υποβαθμίσεις να μπουν εμπόδιο στην ένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία;

Ο αντίκτυπος από το «μπαράζ» κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας είναι ήδη αισθητός. Ο δεύτερος αυτός γύρος, στον «απόηχο» της προσάρτησης της Κριμαίας στη Ρωσία, πυροδοτεί ανησυχίες για το μέλλον των εμπορικών σχέσεων της χώρας με τη Δύση, αλλά και μεμονωμένα για την οικονομία της Ρωσίας, όπως κατέστη σαφές και από τις υποβαθμίσεις της προοπτικής της ρωσικής οικονομίας από δύο οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης.Πρώτος ο Standard & Poor's και μετά και ο Fitch υποβαθμίσαν σε «αρνητική» την προοπτική της ρωσικής οικονομίας. Όπως προειδοποιεί ο S&P, οι αυξημένοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι από τις δυτικές κυρώσεις θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις επενδύσεις, να εντείνουν τις κεφαλαιακές εκροές και να πλήξουν περαιτέρω τις οικονομικές επιδόσεις της χώρας.

 Πάντως, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, φαίνεται να αψηφά τις εξελίξεις και να μην πτοείται από τις αμερικανικές προειδοποιήσεις πως θα μπορούσαν να τεθούν στο «στόχαστρο» και οι φυσικοί πόροι της χώρας - παρά τις επερχόμενες οικονομικές συνέπειες - αφού υπέγραψε τον νόμο ο οποίος ολοκληρώνει τη διαδικασία ένταξης της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, επικυρώνει, δηλαδή, τη συνθήκη με την οποία η Κριμαία εντάσσεται στη Ρωσία, καθώς και ένα νόμο με τον οποίο δημιουργούνται δύο νέες διοικητικές περιφέρειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η Κριμαία και η Σεβαστούπολη.

Την ίδια ώρα, ο Ουκρανός πρωθυπουργός, Αρσένι Γιατσενιούκ, υπέγραψε μαζί με τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης το πολιτικό μέρος της συμφωνίας σύνδεσης Ουκρανίας-Ε.Ε., η μη υπογραφή της οποίας στο τέλος του 2013 πυροδότησε την ουκρανική κρίση. Το κείμενο, το οποίο υπεγράφη από τους 28 ευρωπαίους ηγέτες, δεσμεύει τις δύο πλευρές σε πολιτική σύνδεση και οικονομική ολοκλήρωση. Δεν προβλέπει την μακροπρόθεσμη ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Οι ευρωπαϊκές χώρες, εκφράζουν την ισχυρή τους στήριξη προς την Ουκρανία, έπειτα και από την απόφασή τους να σκληρύνουν τη στάση τους απέναντι στη Μόσχα, προσθέτοντας 12 ονόματα προσωπικοτήτων από τη Ρωσία και την Ουκρανία στον κατάλογο των ατόμων που πλήττονται από τις ευρωπαϊκές κυρώσεις - απαγόρευση έκδοσης βίζας και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων.

Να σημειωθεί πως χθες ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, υπέγραψε εντολή για την επιβολή κυρώσεων που στοχεύουν στη ρωσική οικονομία, απαντώντας στην προσάρτηση της Κριμαίας στη χώρα. Από την πλευρά της, η Ρωσία, ανταπέδωσε, επιβάλοντας και εκείνη κυρώσεις.

Στο «στόχαστρο» των αμερικανικών κυρώσεων τίθενται η Bank Rossiya που παρέχει υλική υποστήριξη σε ρωσική ηγεσία, καθώς και 20 άτομα που συνδέονται με την προσάρτηση της Κριμαίας. Σημειωτέον πως οι εταιρείες Visa Inc και MasterCard Inc διέκοψαν απροειδοποίητα να παρέχουν τις υπηρεσίες τους για συναλλαγές πελατών πολλών ρωσικών τραπεζών.

Η Ρωσία απάντησε στις κυρώσεις, ανακοινώνοντας ότι θα απαγορεύσει την είσοδο στο έδαφός της σε εννέα Αμερικανούς αξιωματούχους και βουλευτές και προειδοποιώντας τη Δύση ότι θα ανταποδίδει «σε κάθε εχθρική ενέργεια».

Στον κατάλογο των ρωσικών κυρώσεων περιλαμβάνονται εννέα πρόσωπα στα οποία απαγορεύεται στο εξής η είσοδος στη Ρωσία. Πρόκειται για τρεις συμβούλους του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, τους Κάρολιν Άτκινσον, Ντάνιελ Πφάιφερ και Μπέντζαμιν Ρόουντς, τον επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία Χάρι Ρέιντ, τον επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή των Αντιπροσώπων Τζον Μπένερ, τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντες και τους γερουσιαστές Τζον Μακέιν, Μαίρη Λάντριου και Ντάνιελ Κόουτς.

Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού υπάρχει επιφυλακτικότητα σχετικά με την εφαρμογή των οικονομικών κυρώσεων κατά της Μόσχας. Η Ρωσία και η Ε.Ε. βρίσκονται κοντά ως εμπορικοί εταίροι, και πολλά από τα μπλοκ των χωρών της Ε.Ε. εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ενώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού στις ΗΠΑ ο Ομπάμα προειδοποίησε ότι τα οικονομικά μέτρα «θα μπορούσαν να διαταράξουν την παγκόσμια οικονομία».

Στη λίστα των αμερικανικών εξαγωγών προς τη Ρωσία συμπεριλαμβάνονται μηχανήματα, οχήματα και αεροσκάφη, ενώ αντιστρόφως οι ρωσικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αφορούν, μεταξύ άλλων, σε πετρέλαιο, σίδηρο, χάλυβα και πλατίνα. Για παράδειγμα, η ExxonMobil και η κατασκευάστρια αεροσκαφών Boeing είναι δύο εταιρείες με ισχυρούς δεσμούς με τη Ρωσία και συμμετέχουν σε κοινοπραξίες με Ρώσους εταίρους. Άλλες εταιρείες των ΗΠΑ που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία είναι η Chevron Corp., η General Electric Co., η Caterpillar Inc., η John Deere, η Ford Motor Co., η General Motors Co., η PepsiCo Inc., η Mars, η Cargill Inc. και η Kraft Foods.

Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με το Bloomberg, στην αμερικανική λίστα με κυρώσεις προς 20 άτομα, συμπεριλαμβάνεται ο δισεκατομμυριούχος, «άνδρας του πετρελαίου», Gennady Timchenko, με το σκεπτικό πως ο Πούτιν έχει άμεσο οικονομικό συμφέρον από τη Gunvor Group Ltd., την εταιρεία εμπορίας πετρελαίου. Αν και η ίδια η εταιρεία ανακοίνωσε πως ο Timchenko έχει ήδη πουλήσει το σύνολο του μεριδίου του, στον συνέταιρό του, Torbjorn Tornqvist, οι αμερικανικές κυρώσεις θα μπορούσαν ακόμη να πλήξουν τις επιχειρηματικές συναναστροφές της εταιρείας με παραγωγούς και εμπόρους πετρελαίου και τις τράπεζες. Με έσοδα 93 δις δολαρίων το 2012, η Gunvor είναι μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις βασικών προϊόντων (commodity) που απασχολούν πάνω από 1.600 άτομα και προμηθεύονται αργό από περισσότερες από 35 χώρες.