13 Μαρτίου 2014

Η σχέση Μέρκελ - Πούτιν «σκοντάφτει» στην Ουκρανία -ALISON SMALE / THE NEW YORK TIMES

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ.Από τη στιγμή που οι ρωσικές δυνάμεις πάτησαν στην Κριμαία, στις 28 Φεβρουαρίου, η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μίλησαν στο τηλέφωνο τέσσερις φορές. Σε διάστημα δέκα ημερών, η Μέρκελ προχώρησε από το να προειδοποιεί τον Πούτιν να αποφύγει οτιδήποτε θα μπορούσε να συμβάλει σε κλιμάκωση της έντασης, στο να χαρακτηρίζει παράνομα τα σχέδια της Κριμαίας για δημοψήφισμα.


Η κυρία Μέρκελ, ως κόρη προτεστάντη πάστορα, μεγάλωσε στην ανατολική Γερμανία σε ένα σύστημα όπου ο κύριος Πούτιν είχε λόγο ως πράκτορας της Κα Γκε Μπε εγκατεστημένος στη Δρέσδη. Η Μέρκελ μιλάει ρωσικά σαν τη γλώσσα της και ομολογουμένως κατανοεί την κοσμοθεωρία του Πούτιν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο Ευρωπαίο ηγέτη. Οι δυο τους, ισχυρίζεται ο εκπρόσωπος Τύπου της καγκελαρίου, αντήλλαξαν σκληρά λόγια παρά την κοινή τους, σε πολλές περιπτώσεις, ιστορία. Σύμφωνα με συμβούλους σε Βερολίνο και Μόσχα, οι δύο ηγέτες δεν δείλιασαν να διατυπώσουν ανοικτά τις διαφωνίες τους, αλλά και εισάκουσαν τον συνομιλητή τους. Η Γερμανίδα καγκελάριος δείχνει απογοητευμένη από την απροθυμία του κυρίου Πούτιν να αποφύγει τις περαιτέρω προκλήσεις και να αποκλιμακώσει την κρίση. Μάλιστα, η Μέρκελ φέρεται να δήλωσε στον πρόεδρο Ομπάμα πως ο Πούτιν ανήκει σε έναν «διαφορετικό κόσμο».

Η Γερμανίδα καγκελάριος αποτελεί ένα ακόμη σημείο καμπής στην ουκρανική κρίση αλλά και στη γερμανική αναζήτηση σχετικά με το πόσο αποφασιστικό ρόλο πρέπει να διαδραματίσει η χώρα στη διεθνή σκηνή. Για τη Μέρκελ και τους άλλους Γερμανούς πολιτικούς ηγέτες η αδυναμία να πεισθεί ο Ρώσος πρόεδρος να αποκλιμακώσει την κατάσταση είναι ένα σημαντικό πλήγμα στην παγκόσμια πολιτική τους προσέγγιση: τη συναίνεση, τις ατέρμονες διαπραγματεύσεις, την αποφυγή των τελεσιγράφων και, προπαντός, της χρήσης ισχύος.

Η Γερμανία εξαρτάται από τη Ρωσία για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και διατηρεί εμπορικές συναλλαγές δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ταυτόχρονα, όμως, είναι μέλος του ΝΑΤΟ, πυλώνας της δυτικής πολιτικής και η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η κυρία Μέρκελ έκανε ό,τι μπορούσε. Πέραν της τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Ρώσο πρόεδρο, προθυμοποιήθηκε να αναλάβει τον ρόλο ειδικού διαπραγματευτή, συνομίλησε με τον πρόεδρο Ομπάμα και με τους ηγέτες Γαλλίας και Γερμανίας, τον πρόεδρο της Κίνας και του Καζαχστάν, όπως και προέδρους και πρωθυπουργούς κρατών της ανατολικής Ευρώπης. Παραμένει, βέβαια, άγνωστο ποια βοήθεια θα μπορούσε να προσφέρει στον Πούτιν καθώς είναι σύμμαχος της Ουάσιγκτον και των Ευρωπαίων εταίρων της. Αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο ο διάλογος να μην έχει κανένα αποτέλεσμα, οι Γερμανοί μοιάζουν παραδομένοι στο ενδεχόμενο επιβολής σκληρότερων κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Ρωσία, έστω και μόνο για να επιστρέψει ο κύριος Πούτιν στο τραπέζι του διαλόγου.

Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι
Οι κυβερνητικοί εταίροι της κυρίας Μέρκελ, οι Σοσιαλδημοκράτες, εξέδωσαν αυστηρή προειδοποίηση λέγοντας ότι η Ευρώπη βρίσκεται επικίνδυνα κοντά στο χείλος του πολέμου. «Εκατό χρόνια από την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η στρατιωτική ισχύς δεν θα γίνει μέσο πολιτικής. Η Ευρώπη βρίσκεται στο σταυροδρόμι. Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα διαίρεση της Γηραιάς Ηπείρου και η επιστροφή σε μεθόδους σύγκρουσης που έχουν ξεπεραστεί».