Εν συντομία, σε διεθνές επίπεδο ο κόσμος βρίσκεται σε μια διαδικασία μετάβασης εξαιρετικά σοβαρής και κρίσιμης, που δεν γίνεται αντιληπτή από την πλειονότητα των κοινωνιών, αφού οι επιπτώσεις της ξεπερνούν το πρόσκαιρο και εισέρχονται στο μακροσκοπικό. Αν όμως θα είχα τη δυνατότητα να δώσω ένα γράφημα ώστε να κατανοήσετε καλύτερα τι εννοώ, θα επέλεγα τον δυναμικό τρόπο με τον οποίο κινούνται οι τεκτονικές πλάκες λίγο πριν από έναν τεράστιο σεισμό που θα οδηγήσει σε τσουνάμι και σε ηφαιστειακές εκρήξεις. Το γράφημα θα έδειχνε ότι έχουμε πλέον περάσει την καμπύλη προσαρμογής και ότι βρισκόμαστε σε φάση εφαρμογής του φαινομένου. Ο κόσμος αλλάζει, το σύστημα γίνεται πολυπολικό και οι άνεμοι της Ιστορίας απειλούν να σαρώσουν οτιδήποτε δεν είναι αρκετά ισχυρό ώστε να αντέξει τις δομικές μεταβολές στον οντολογικό πυρήνα της κοινωνικοπολιτικής μας ύπαρξης.
Στην Ελλάδα όμως υπάρχει μια ακατανόητη εμμονή να θεωρούμε την ελληνική κρίση ως ένα μακροοικονομικό φαινόμενο, με μικροοικονομικές απολήξεις και δημοσιονομικά περιπτωσιολογικά υποφαινόμενα. Πόσες φορές άραγε δεν έχετε ακούσει στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο και στις αναλύσεις των ειδικών γύρω από την ελληνική κρίση ότι φταίνε τα spreads, ο τραπεζικός τομέας, ο αδόκιμος και τόσο αντιεπιστημονικός όρος του «οικονομικού πολέμου» για ό,τι συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα; Πλην ελαχίστων, όμως, εξαιρέσεων δεν έχετε ακούσει και δεν έχετε διαβάσει σχετικά με την υψηλή διεθνοπολιτική ρευστότητα που επηρεάζει τα μέγιστα τη συνθήκη της υφιστάμενης κατανομής ισχύος, ωθώντας τις Μεγάλες Δυνάμεις σε νέες ανταγωνιστικές προοπτικές, που οδηγούν το σύνολο του διεθνούς συστήματος σε μια φάση λιγότερο σταθερή και περισσότερο αδυσώπητη προς τους αφελείς συστημικούς παράγοντες. Η αφέλεια συνίσταται στο ότι ακόμα δεν έχουν κατανοήσει ότι η επιβίωση στο άναρχο και ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα δεν έρχεται σαν δώρο από τον ουρανό, αλλά ως αποτέλεσμα πρωτίστως πολιτικών αυτοβοήθειας και στη συνέχεια ορθολογικών κινήσεων στη «Μεγάλη Σκακιέρα».
Κι ενώ στο εσωτερικό ασχολούμαστε, εν μέρει δικαίως, με μια άνευ προηγουμένου διευρυμένη μιζέρια, που πλήττει σχεδόν το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, το διεθνές σύστημα βρίσκεται σε μια δομική αναταραχή. Η συνεχιζόμενη Αραβική Ανοιξη αναγκάζει τις ΗΠΑ να καθυστερούν την οικοδόμηση του Αξονα στον Ειρηνικό [Ρivot to the Asia Pacific]. Η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, αφού ακόμα δεν έχει πετύχει να βρει ρόλο στα νέα πολυπολικά δεδομένα αλλά ούτε και να αντιμετωπίσει την κάθετη πτώση στους αναπτυξιακούς δείκτες των κρατών-μελών της, λόγω της συνεχιζόμενης εμμονής σε πολιτικές λιτότητας, που λειτουργούν σαν μαύρες τρύπες εξαιτίας της ύπαρξης του «σκληρού νομίσματος» ευρώ, το οποίο δεν είναι προγραμματισμένο να αντιμετωπίζει καταστάσεις όπως η σημερινή. Η Κίνα αναζητά διαρκώς τρόπους διατήρησης των υψηλών ρυθμών ανάπτυξής της, αυξάνοντας όμως παράλληλα την ενεργειακή εξάρτησή της, ενώ η Ρωσία, η Ινδία, η Βραζιλία και η Νότιος Αφρική αναζητούν τρόπους να αυξήσουν την επιρροή τους στις περιφέρειές τους, παράγοντας όμως μικρά ή μεγάλα διλήμματα ασφάλειας.
Αν η Ελλάδα δεν προνοήσει για την αύξηση των συντελεστών ισχύος της και δεν σταματήσει να επενδύει τα πάντα στη μεταφυσική πεποίθηση ότι θα τη σώσει η Ευρωπαϊκή Ενωση ό,τι κι αν της συμβεί, τότε είναι αδύνατον να περάσουμε επιτυχώς το παλιρροϊκό διεθνοσυστημικό κύμα που θα σαρώσει σταδιακά και κλιμακούμενα οτιδήποτε δεν έχει την ισχύ να το υπερκεράσει [Ride the Wave].
Σπύρος Ν. Λίτσας
