Το 1995 η πλειοψηφία των στρατιωτών του αμερικανικού σώματος στη Βοσνία –
Ερζογοβίνη ό,τι γνώριζε για αυτή τη χώρα ήταν αυτά που μετέδιδαν τα
δελτία ειδήσεων του CNN. Πριν ακόμη από την μεταφορά των JI στα Βαλκάνια
έπεσε στα χέρια μου μια ειδική έκδοση τσέπης, η οποία εκδόθηκε από το
Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ για τους άντρες που θα συμμετείχαν στη
«Βοσνιακή επιχείρηση».
Στη
θαυμάσια, έκτασης 300 σελίδων, έκδοση τσέπης δινόταν λεπτομερείς
πληροφορίες για την πρώην Γιουγκοσλαβία και την ασταθή Βοσνία. Στον
πρόλογο οι συγγραφείς δήλωναν με υπερηφάνεια πως το βιβλίο αυτό
ετοιμάστηκε με την άμεση συμμετοχή της CIA, του FBI και της στρατιωτικής
αντικατασκοπίας. Το βιβλίο ήταν χωρισμένο σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος
υπήρχε μια γεωγραφική, κλιματολογική, ιστορική και πολιτική ανασκόπηση
της χώρας. Στο δεύτερο μέρος υπήρχαν συγκεκριμένες προτάσεις
στρατιωτικής θεματολογίας αλλά και για ζητήματα της καθημερινής ζωής.
Πρόσεξα ότι στο εγχειρίδιο υπήρχαν πολλές ακριβείς και εξαντλητικές συμβουλές για όλες τις περιπτώσεις της ζωής. Έτσι, για παράδειγμα, ο κάτοχος του εγχειριδίου μάθαινε ότι το 70-80% των εδαφών της πρώην Γιουγκοσλαβίας αποτελείται από βουνά και δάση. Υπήρχε η συμβουλή να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί στους ορεινούς δρόμους το φθινόπωρο και το χειμώνα. Ιδιαίτερη έμφαση δινόταν στην εθνική οδό Νο 1, η οποία ξεκινούσε από τα σύνορα με την Αυστρία και έφτανε μέχρι την Αλβανία. Έλεγαν στους αμερικανούς στρατιώτες ότι στη Βοσνία και στις άλλες δημοκρατίες της πρώην Γιουγκοσλαβίας μπορούν να υπάρχουν προβλήματα με τις επικοινωνίας: «Μην περιμένετε να βρείτε τηλέφωνο σε κάθε σπίτι. Πριν από το πόλεμο είχαν πολύ άσχημες τηλεφωνικές συνδέσεις. Μετά τη λήξη του τα πράγματα χειροτέρεψαν». Στο βιβλίο υπήρχε και ιστορική αναδρομή, η οποία εξηγούσε τις αιτίες της σύγκρουσης. Κατά τη γνώμη των συγγραφέων, η θρησκευτική και πολιτισμική μη ανεκτικότητα του ενός προς τον άλλο στα Βαλκάνια μετράει ήδη μερικούς αιώνες. Έχει ριζώσει τόσο βαθιά σε κάθε ένα από τους λαούς που θα επηρεάζει επί μακρόν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Οι αμερικανοί συγγραφείς είχαν και τη δική τους άποψη για τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και τον πόλεμο κατά του ναζισμού στα Βαλκάνια. Σύμφωνα με αυτούς εδώ υπήρξε ξεκαθάρισμα λογαριασμών ανάμεσα στους Τσέτνικ και τους Ουστάσι. Οι αντάρτες του στρατάρχη Τίτο έκαναν σαμποτάζ και παρενοχλούσαν τους γερμανούς και τους ιταλούς που ήθελαν να καταλάβουν όλη τη χώρα. Δεν υπήρξε κανένας λαϊκό-απελευθερωτικός πόλεμος και κανένας πόλεμος με τη μελανή πανούκλα, κατά τη γνώμη των συγγραφέων του βιβλίου. Αποτέλεσμα αυτού, συγκεκριμένα, του εμφυλίου πολέμου ήταν και ο αριθμός των νεκρών να φτάσει τα 2 εκατομμύρια.
Στο βαθμό που το Πεντάγωνο καταλάβαινε θαυμάσια ότι 40.000 κακομαθημένοι από τις ανέσεις αμερικανοί στρατιώτες μπορούν να έρθουν πρόσωπο με πρόσωπο με τις πλέον απρόβλεπτες καταστάσεις της καθημερινότητας, υπήρξε ένα τμήμα του βιβλίου για τον τρόπο επικοινωνίας με το ντόπιο πληθυσμό. Τους προειδοποιούσαν πώς να αποφύγουν διάφορες ασθένειες, τα έντομα, τα τρωκτικά. Τους έλεγαν να αποφεύγουν το ντόπιο νερό και τρόφιμα, ιδιαίτερα το γάλα, τα θαλάσσια και ποταμίσια ψάρια, τα ωμά λαχανικά.
Στο τμήμα «Ατομική υγιεινή» στους βιαστικούς στρατιώτες συμβούλευαν υποχρεωτικά να χρησιμοποιούν προφυλακτικά: «Να είστε προσεκτικοί: η πλειοψηφία των γυναικών μπορεί να είναι φορείς αφροδισίων νοσημάτων». Πολύ χειρότερα όμως από τις ανεπιθύμητες επαφές με τις ιέρειες του έρωτα αποδείχτηκαν στην πραγματικότητα τα ναρκοπέδια που είχαν αναπτυχθεί σε όλη τη Βοσνία. 6 εκατομμύρια νάρκες και απουσία χαρτών των ναρκοπεδίων στοίχισαν τη ζωή σε δεκάδες στρατιώτες και αξιωματικούς από το εκστρατευτικό σώμα του ΝΑΤΟ. Η ζωή απέδειξε πως ακόμη και σε ένα τόσο λεπτομερές εγχειρίδιο είναι αδύνατον να προβλεφθούν όλα. Παρόλο που η έκδοση τσέπης «Βοσνία και Ερζεγοβίνη», αξίας περισσότερων από 6 εκατομμύρια δολάρια, δόθηκε σε κάθε στρατιώτη.
Συνεχίζεται
*Οι απόψεις της Σύνταξης μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της συντάκτη.
