Οι εξελίξεις στην Τουρκία τόσο στο εσωτερικό μέτωπο όσο και στην εκτός
συνόρων προς Νότο όμορη περιοχή εγγυώνται αστάθεια και διαφορετικές
εκδοχές αυταρχισμού. Στην κρίση που ξέσπασε στις 17 Δεκεμβρίου για τα
σκάνδαλα διαφθοράς του καθεστώτος Ερντογάν εξέπνευσαν δύο οράματα: το
όραμα του εκδημοκρατισμού της χώρας αλλά και οι φιλοδοξίες γιά
περιφερειακό ρόλο στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και στον μουσουλμανικό
κόσμο.Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω και η επόμενη μέρα μετά τον
Ερντογάν δεν είναι η παλινόρθωση των κεμαλιστών που είναι πια τόσο
πιθανή όσο η παλινόρθωση του κομμουνισμού στη Ρωσία. Θα πρέπει να
συνηθίσουμε στην ιδέα μιας χώρας που για το ορατό μέλλον θα ζει χωρίς
πολιτική και κοινωνική σταθερότητα και ταυτόχρονα θα εξάγει την
εσωτερική αστάθεια στις γειτονικές της χώρες, αρχής γενομένης από τη
Μέση Ανατολή.Ως κυβερνών κόμμα-καθεστώς ο Ερντογάν μπορεί ακόμη να ελπίζει σε εκλογική πρωτιά με ανοικτό το ερώτημα της έκτασης της συρρίκνωσης του θριαμβευτικού 50% που είχε λάβει στις βουλευτικές εκλογές του 2011.
Με τα σημερινά δεδομένα είναι ορατή η προοπτική τακτικής σύμπλευσης έως και πιο μακροπρόθεσμης συμμαχίας του Ερντογάν με τη στρατιωτική ηγεσία με στόχο την αποδυνάμωση του όντως υπακτού παράλληλου κράτους των δικτύων του Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο Ερντογάν αμνηστεύει τους σκληρούς κεμαλιστές για τις παρακρατικές συνωμοσίες του παρελθόντος και οι στρατηγοί, αντίστοιχα, αμνηστεύουν τον Ερντογάν και τους στενούς του συνεργάτες για τα σκάνδαλα διαφθοράς με μόνη βεβαιότητα την κάθετη πτώση της πολιτικής αξιοπιστίας και των δύο πλευρών.
Σε αδιέξοδο το κίνημα της πλατείας Ταξίμ. Η τουρκική κοινωνία βρίσκεται μπροστά σε επιλογές αυταρχισμού: το δίκτυο Γκιουλέν είναι φανερό ότι φιλοδόξησε να είναι μια βελτιωμένη και πιο επεξεργασμένη μορφή του βαθέος κράτους των κεμαλιστών στρατηγών, οι στρατηγοί για να στηρίξουν τον Ερντογάν θα θέσουν και πέραν της αμνηστίας για τους συνωμότες όρους, και τέλος ο Ερντογάν έχει ως μόνη επιλογή τη συσπείρωση της κομματικής και εκλογικής του βάσης, την περαιτέρω περιχαράκωση στην ισλαμική ρητορική και ταυτόχρονα αυταρχισμό τύπου Κεντρικής Ασίας. Είναι φανερό ότι το τμήμα της κοινωνίας των πολιτών που βγήκε στους δρόμους πριν από λίγους μήνες και θυμίζει δυναμικά και σήμερα την παρουσία του, δεν εκπροσωπείται σε καμιά από τις παραπάνω αυταρχικές επιλογές κυβερνητικής διαχείρισης.
Την ίδια στιγμή, η τυχοδιωκτική πολιτική Νταβούτογλου στη Συρία και τη Μέση Ανατολή έχει οδηγήσει σε αναβρασμό τα 10 και πλέον εκατομμύρια Αλεβήδες της Τουρκίας, που αισθάνονται αλληλέγγυοι με το Αλαουιτικό καθεστώς Ασαντ στη Συρία, ενώ τα τολμηρά ανοίγματα Ερντογάν στο Κουρδικό εντός συνόρων κινδυνεύουν να ακυρωθούν από τις παρενέργειες της ληστρικής υφαρπαγής του πετρελαϊκού πλούτου του Κουρδικού Βορείου Ιράκ από την κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης. Η κρίση θα είναι μακράς διαρκείας και έτσι δεν θα ήταν υπερβολή να χαρακτηρίσουμε την Τουρκία του Ερντογάν ως τον Μεγάλο Ασθενή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, έναν τίτλο που κατείχε τους δύο τελευταίους αιώνες της ζωής της η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Αστάθεια μακράς διαρκείας στο εσωτερικό και περιορισμένη βούληση και δυνατότητα παρέμβασης των μεγάλων δυνάμεων -ΗΠΑ, Ρωσία και ΕΕ-, κύριο ζητούμενο των οποίων θα είναι από εδώ και πέρα να ελέγξουν τις παράπλευρες αποσταθεροποιητικές παρενέργειες μιας μακρόσυρτης και με απρόβλεπτη έκβαση κρίσης.
kapopoulos@pegasus.gr-ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
