10 Δεκεμβρίου 2013

Συνέπεια και Υπέρβαση

http://nouveaucourrier.net/wp-content/uploads/2013/06/nelson-mandela.jpg
Αν κάτι δίνει αδιαμφισβήτητο προβάδισμα στον Μαντέλα σε σχέση με τις υπόλοιπες πολιτικές προσωπικότητες που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα είναι ο συνδυασμός της συνέπειας και της υπέρβασης, δύο πολιτικές αρετές που σχεδόν πάντα καταγράφονται ως αλληλοαποκλειόμενες και αλληλοαναιρούμενες..Ο Μαντέλα τόσο στην τελευταία φάση της φυλάκισής του, όταν ήταν συνομιλητής του Ντεκλέρκ, όσο και στα δύο πρώτα χρόνια της νόμιμης πολιτικής του δράσης αρνήθηκε σταθερά να αποκηρύξει την προσφυγή στη βία και στον ένοπλο αγώνα όσο δεν υπήρχε νομοθετική πράξη που θα τερμάτιζε το καθεστώς του απαρτχάιντ. Γνώριζε πολύ καλά ότι η αποφυλάκισή του θα ήταν μήνυμα εξομάλυνσης και συνειδητά επεχείρησε να την καθυστερήσει όσο δεν συγκεντρώνονταν οι πολιτικές προϋποθέσεις για μια ομαλή μετάβαση.

Αυτή η υποδειγματική συνέπεια στις αρχές του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου ANC ήταν που ακύρωσε προληπτικά την όποια σκληροπυρηνική - εξτρεμιστική εσωτερική αντίδραση στην ομαλή μετάβαση από το απ-αρτχάιντ στη δημοκρατία.Στην υπέρβαση ο Μαντέλα έδωσε δείγματα γραφής χωρίς προηγούμενο: κάλεσε στην ορκωμοσία του ως προέδρου όλους τους δεσμοφύλακες που διαδοχικά τον φρουρούσαν επί 27 χρόνια και στη συνέχεια συγκρότησε κυβέρνηση όπου εκτός από τον συμπρωταγωνιστή της αναίμακτης μετάβασης Ντεκλέρκ, που ανέλαβε αντιπρόεδρος, το υπουργείο Ενέργειας ανέλαβε ο σκληρός Μπόερ Μπότα και το υπουργείο Εσωτερικών ο ηγέτης του αντίπαλου αφρικανικού κινήματος INTACA Μπουτελέζι.

 Ο Μαντέλα δεν σταμάτησε στην υπέρβαση στην κορυφή: υπό την προεδρία του αγωνιστή καθολικού επισκόπου Ντέσμοντ Τούτου συγκροτήθηκε επιτροπή δικαιοσύνης και συγνώμης όπου θύτες και θύματα τόσο της ρατσιστικής βίας όσο και των αναπόφευκτων σε κάθε εξέγερση παρεκτροπών του ένοπλου αγώνα βρέθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο με μια οδυνηρή αλλά καθαρτήρια για τη χώρα εμπειρία.Ο Μαντέλα επέβαλε μια μετάβαση με τους όρους του και στη συνέχεια οικοδόμησε μια πανεθνική συναίνεση αποδεκτή από όλους χωρίς νικητές και ηττημένους.

Η πολιτική του διαδρομή δείχνει ότι, παρά τον βαρύνοντα ρόλο των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, ο ρόλος της προσωπικότητας στη διαμόρφωση της Ιστορίας παραμένει καθοριστικός. Η πρωτοφανής σε διαστάσεις παγκόσμια απότιση φόρου τιμής θα λειτουργήσει -άγνωστο σε ποιο βαθμό- αποτρεπτικά κατά των εξτρεμισμών και των αποκλεισμών στη χώρα του και στον κόσμο.
kapopoulos@pegasus.gr- ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ