(Του ΑΠ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Ο ΣΥΡΙΖΑ αν ή όταν γίνει κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή κατάσταση. Θα είναι σαν τη μύγα μες στο γάλα, η μοναδική αριστερή κυβέρνηση σε μια Ευρώπη όπου μαίνεται ο νεοφιλελευθερισμός. Και όπου στις ΗΠΑ ο Ομπάμα παραπαίει, ίσως ματαιοπονεί, προσπαθώντας να περάσει από Συμπληγάδες κοινωνικά μέτρα που στην Ευρώπη φαντάζουν έως γελοία στην ασημαντότητά τους. Ο Ομπάμα επιχειρεί να απαλύνει ορισμένες πλευρές στο διεθνές περιβάλλον αλλά και εκεί οι αντιδράσεις είναι σαφείς και σκληρές, βλέπε πχ τη μη αποκρυπτόμενη οργή του Ισραήλ για τις δειλές απόπειρες προσέγγισης με το Ιράν. Μετά το άνοιγμα Ομπάμα δολοφονήθηκε στο Ιράν ένας υφυπουργός, όχι ασφαλώς τυχαία. Αντιδράσεις βέβαια υπάρχουν και στο Ιράν. Στη Δύση οι αντιδράσεις αυτές καταλογίζονται, για λόγους προπαγάνδας, στους «φανατικούς», λες και ο Μακ Γκέι είναι αθώα περιστερά, για να μη μιλήσουμε για τον Ολάντ, αν και είναι σόλοικο να τον σκεφτόμαστε ως γεράκι.
Γενικότερα, για να ασκηθεί στοιχειώδης κοινωνική πολιτική πρέπει να ηρεμήσει το διεθνές περιβάλλον και τούτο άσχετα από τις γνωστές οικονομικές αδυναμίες των ΗΠΑ. Όταν ή εάν καλυφθούν οι ανάγκες του κόσμου και αποκατασταθεί η ευημερία και η εμπιστοσύνη, θα επανέλθει, ίσως, η δυνατότητα άσκησης ακραία επιθετικής εξωτερικής πολιτικής.
Σκοπός δεν είναι εδώ η ανάλυση του διεθνούς περιβάλλοντος. Αλλά μόνο να επισημανθεί ότι όσοι εντός (ή εκτός) ΣΥΡΙΖΑ αποβλέπουν στη βοήθεια των ΗΠΑ είναι καλό να αντιληφθούν ότι οι όποιες φιλικές χειρονομίες της αμερικανικής πλευράς δεν προσκρούουν μόνο στην οικονομική αδυναμία των αμερικανών αλλά και ότι στις ΗΠΑ μαίνεται αδυσώπητη μάχη εξουσίας ανάμεσα σε ποικίλα κέντρα και συμφέροντα. Ικανά να σαμποτάρουν διάφορες προσεγγίσεις για λόγους στρατηγικής, εσωτερικής και εξωτερικής. Η τυχόν βοήθεια εκ μέρους του Ομπάμα δεν θα είναι, αν υπάρξει, ούτε απρόσκοπτη ούτε ανέφελη. Δεν αρκεί να το θέλουμε εμείς. Είναι κατά πολύ σημαντικότερο να το θελήσουν και εκείνοι, να συμφωνήσουν, δηλαδή, ποικίλα κέντρα εξουσίας ότι είναι ώρα βοήθειας προς την Ελλάδα. Με το αζημίωτο, φυσικά. Αρκεί, εμείς, να έχουμε ως σαφή στόχο την απαλλαγή από την κυρίαρχη όσο και διεφθαρμένη ελίτ. Κάθε Μεγάλη Πορεία αρχίζει με το πρώτο βήμα.
Σε τέτοιες λεπτές,όσο και πρωτόγνωρες, καταστάσεις εμφανίζονται διαφορετικές απόψεις για την ακολουθητέα πολιτική και την τακτική. Δεν χρειάζεται να προσφύγουμε στη διάσταση Θεμιστοκλή-Ευρυβιάδη σχετικά με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Είναι πασίγνωστες οι διαφωνίες στην ΚΕ των μπολσεβίκων πχ για τη συνθήκη Μπρεστ-Λιτόβσκ όπου η Ρωσία εγκατέλειψε πλήθος εδαφών της-θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και προδοσία. Επί Λένιν ο καθένας έπαιρνε θέση ανάλογα με το θέμα (δεν υπήρχαν σταθερές ομαδοποιήσεις) χωρίς κανείς να κατηγορηθεί ως δεξιά ή αριστερή τάση/ρεύμα. Αυτό έγινε επί Στάλιν με τα γνωστά αποτελέσματα, τις εκκαθαρίσεις. Αλλά και πάλι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το δίλημμα δεν ήταν τόσο μεταξύ «δεξιών» και «αριστερών» αλλά όλοι κρίνονταν ως προς τη θέση τους απέναντι στον ηγέτη.
Τελικά μόνο εκ των υστέρων, από το αποτέλεσμα, μπορεί να κριθεί μια πολιτική αλλά και πάλι αφού υπολογιστούν όλοι οι παράγοντες που το διαμόρφωσαν-και όχι μόνο ο αρχικός σχεδιασμός. Θα χτυπήσει πιθανόν άσχημα σε κάποιους το ακόλουθο παράδειγμα αλλά το επιλέγω συνειδητά: Ο Μεταξάς είχε διαφωνήσει με τον Βενιζέλο για τη Μικρασιατική εκστρατεία- θεωρούσε απόλυτα δυσμενή τον στρατιωτικό παράγοντα- και δικαιώθηκε. Ήταν προδότης ο Βενιζέλος με ιστορικά δεδομένο το τέλος; Ήταν προδότης, υπονομευτής, ο Μεταξάς τη στιγμή που εκδήλωσε τη διαφωνία του, τη στιγμή της έναρξης της εκστρατείας; Και στις τρεις περιπτώσεις που αναφέρω η κάθε ηγεσία πήρε αποφάσεις και έφθασε σε ένα τέρμα. Τα κριτήρια ήταν για τους μετέχοντες διαφορετικά: Ο Ευρυβιάδης ήθελε να υπερασπιστεί τη Σπάρτη, ο Λένιν έκρινε ότι μόνο η Ειρήνη θα έσωζε την Επανάσταση, ο Βενιζέλος, με πολιτικό κριτήριο, έβλεπε τη μεγάλη Ελλάδα ενώ για τον Μεταξά προείχε η στρατιωτική πλευρά.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν μπορεί να διακρίνει κανείς, εντός της Αριστεράς, δεξιές ή αριστερές τοποθετήσεις. Αν και ίσως ασφαλέστερο κριτήριο είναι το σωστό ή λάθος ως προς τον στόχο, την επίτευξή του. Αν είμαστε ακόμα ζωντανοί θα φανεί στο χειροκρότημα-στις εκλογές. Όταν, όμως, το πρώτο σοσιαλιστικό πείραμα, από τη Ρωσία ως την Κίνα, τσακίστηκε, καλό είναι να είμαστε προσεκτικοί και διόλου βιαστικοί να καταλήξουμε σε συμπεράσματα και χαρακτηρισμούς, να προεξοφλούμε το αποτέλεσμα.
Ο Γλέζος (να 'ναι καλά) είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πείθει. Έγινε χαμός (η αμετροέπεια ορισμένων, όχι πια και τόσο νέων, δείχνει το βάθος της σκέψης τους) λες και ο Γλέζος κατέρριψε τη θεωρία της σχετικότητας, ενώ είπε απλώς το κοινό μας μυστικό. Θα πρόσθετα ότι δεν πείθει ούτε ενθουσιάζει. Ίσως επειδή φόρεσε πολύ νωρίς κοστούμι, ένα νούμερο μικρότερο, και φάνηκε αυτό και στο Συνέδριο. Χωρίς πίστη και ενθουσιασμό δύσκολα προχωράει το πράγμα. Ωστόσο, για να μην ξεχνιόμαστε, οι «ρεφορμιστές» ναυάγησαν αλλά και οι «ριζοσπάστες» βυθίστηκαν. Πολλοί δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη, αν και όχι όλοι.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αν ή όταν γίνει κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή κατάσταση. Θα είναι σαν τη μύγα μες στο γάλα, η μοναδική αριστερή κυβέρνηση σε μια Ευρώπη όπου μαίνεται ο νεοφιλελευθερισμός. Και όπου στις ΗΠΑ ο Ομπάμα παραπαίει, ίσως ματαιοπονεί, προσπαθώντας να περάσει από Συμπληγάδες κοινωνικά μέτρα που στην Ευρώπη φαντάζουν έως γελοία στην ασημαντότητά τους. Ο Ομπάμα επιχειρεί να απαλύνει ορισμένες πλευρές στο διεθνές περιβάλλον αλλά και εκεί οι αντιδράσεις είναι σαφείς και σκληρές, βλέπε πχ τη μη αποκρυπτόμενη οργή του Ισραήλ για τις δειλές απόπειρες προσέγγισης με το Ιράν. Μετά το άνοιγμα Ομπάμα δολοφονήθηκε στο Ιράν ένας υφυπουργός, όχι ασφαλώς τυχαία. Αντιδράσεις βέβαια υπάρχουν και στο Ιράν. Στη Δύση οι αντιδράσεις αυτές καταλογίζονται, για λόγους προπαγάνδας, στους «φανατικούς», λες και ο Μακ Γκέι είναι αθώα περιστερά, για να μη μιλήσουμε για τον Ολάντ, αν και είναι σόλοικο να τον σκεφτόμαστε ως γεράκι.
Γενικότερα, για να ασκηθεί στοιχειώδης κοινωνική πολιτική πρέπει να ηρεμήσει το διεθνές περιβάλλον και τούτο άσχετα από τις γνωστές οικονομικές αδυναμίες των ΗΠΑ. Όταν ή εάν καλυφθούν οι ανάγκες του κόσμου και αποκατασταθεί η ευημερία και η εμπιστοσύνη, θα επανέλθει, ίσως, η δυνατότητα άσκησης ακραία επιθετικής εξωτερικής πολιτικής.
Σκοπός δεν είναι εδώ η ανάλυση του διεθνούς περιβάλλοντος. Αλλά μόνο να επισημανθεί ότι όσοι εντός (ή εκτός) ΣΥΡΙΖΑ αποβλέπουν στη βοήθεια των ΗΠΑ είναι καλό να αντιληφθούν ότι οι όποιες φιλικές χειρονομίες της αμερικανικής πλευράς δεν προσκρούουν μόνο στην οικονομική αδυναμία των αμερικανών αλλά και ότι στις ΗΠΑ μαίνεται αδυσώπητη μάχη εξουσίας ανάμεσα σε ποικίλα κέντρα και συμφέροντα. Ικανά να σαμποτάρουν διάφορες προσεγγίσεις για λόγους στρατηγικής, εσωτερικής και εξωτερικής. Η τυχόν βοήθεια εκ μέρους του Ομπάμα δεν θα είναι, αν υπάρξει, ούτε απρόσκοπτη ούτε ανέφελη. Δεν αρκεί να το θέλουμε εμείς. Είναι κατά πολύ σημαντικότερο να το θελήσουν και εκείνοι, να συμφωνήσουν, δηλαδή, ποικίλα κέντρα εξουσίας ότι είναι ώρα βοήθειας προς την Ελλάδα. Με το αζημίωτο, φυσικά. Αρκεί, εμείς, να έχουμε ως σαφή στόχο την απαλλαγή από την κυρίαρχη όσο και διεφθαρμένη ελίτ. Κάθε Μεγάλη Πορεία αρχίζει με το πρώτο βήμα.
Σε τέτοιες λεπτές,όσο και πρωτόγνωρες, καταστάσεις εμφανίζονται διαφορετικές απόψεις για την ακολουθητέα πολιτική και την τακτική. Δεν χρειάζεται να προσφύγουμε στη διάσταση Θεμιστοκλή-Ευρυβιάδη σχετικά με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Είναι πασίγνωστες οι διαφωνίες στην ΚΕ των μπολσεβίκων πχ για τη συνθήκη Μπρεστ-Λιτόβσκ όπου η Ρωσία εγκατέλειψε πλήθος εδαφών της-θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και προδοσία. Επί Λένιν ο καθένας έπαιρνε θέση ανάλογα με το θέμα (δεν υπήρχαν σταθερές ομαδοποιήσεις) χωρίς κανείς να κατηγορηθεί ως δεξιά ή αριστερή τάση/ρεύμα. Αυτό έγινε επί Στάλιν με τα γνωστά αποτελέσματα, τις εκκαθαρίσεις. Αλλά και πάλι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το δίλημμα δεν ήταν τόσο μεταξύ «δεξιών» και «αριστερών» αλλά όλοι κρίνονταν ως προς τη θέση τους απέναντι στον ηγέτη.
Τελικά μόνο εκ των υστέρων, από το αποτέλεσμα, μπορεί να κριθεί μια πολιτική αλλά και πάλι αφού υπολογιστούν όλοι οι παράγοντες που το διαμόρφωσαν-και όχι μόνο ο αρχικός σχεδιασμός. Θα χτυπήσει πιθανόν άσχημα σε κάποιους το ακόλουθο παράδειγμα αλλά το επιλέγω συνειδητά: Ο Μεταξάς είχε διαφωνήσει με τον Βενιζέλο για τη Μικρασιατική εκστρατεία- θεωρούσε απόλυτα δυσμενή τον στρατιωτικό παράγοντα- και δικαιώθηκε. Ήταν προδότης ο Βενιζέλος με ιστορικά δεδομένο το τέλος; Ήταν προδότης, υπονομευτής, ο Μεταξάς τη στιγμή που εκδήλωσε τη διαφωνία του, τη στιγμή της έναρξης της εκστρατείας; Και στις τρεις περιπτώσεις που αναφέρω η κάθε ηγεσία πήρε αποφάσεις και έφθασε σε ένα τέρμα. Τα κριτήρια ήταν για τους μετέχοντες διαφορετικά: Ο Ευρυβιάδης ήθελε να υπερασπιστεί τη Σπάρτη, ο Λένιν έκρινε ότι μόνο η Ειρήνη θα έσωζε την Επανάσταση, ο Βενιζέλος, με πολιτικό κριτήριο, έβλεπε τη μεγάλη Ελλάδα ενώ για τον Μεταξά προείχε η στρατιωτική πλευρά.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν μπορεί να διακρίνει κανείς, εντός της Αριστεράς, δεξιές ή αριστερές τοποθετήσεις. Αν και ίσως ασφαλέστερο κριτήριο είναι το σωστό ή λάθος ως προς τον στόχο, την επίτευξή του. Αν είμαστε ακόμα ζωντανοί θα φανεί στο χειροκρότημα-στις εκλογές. Όταν, όμως, το πρώτο σοσιαλιστικό πείραμα, από τη Ρωσία ως την Κίνα, τσακίστηκε, καλό είναι να είμαστε προσεκτικοί και διόλου βιαστικοί να καταλήξουμε σε συμπεράσματα και χαρακτηρισμούς, να προεξοφλούμε το αποτέλεσμα.
Ο Γλέζος (να 'ναι καλά) είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πείθει. Έγινε χαμός (η αμετροέπεια ορισμένων, όχι πια και τόσο νέων, δείχνει το βάθος της σκέψης τους) λες και ο Γλέζος κατέρριψε τη θεωρία της σχετικότητας, ενώ είπε απλώς το κοινό μας μυστικό. Θα πρόσθετα ότι δεν πείθει ούτε ενθουσιάζει. Ίσως επειδή φόρεσε πολύ νωρίς κοστούμι, ένα νούμερο μικρότερο, και φάνηκε αυτό και στο Συνέδριο. Χωρίς πίστη και ενθουσιασμό δύσκολα προχωράει το πράγμα. Ωστόσο, για να μην ξεχνιόμαστε, οι «ρεφορμιστές» ναυάγησαν αλλά και οι «ριζοσπάστες» βυθίστηκαν. Πολλοί δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη, αν και όχι όλοι.
Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2013