Τα Βαλκάνια, κατά την ιστορική ρήση του Ουίνστον Τσόρτσιλ, παράγουν περισσότερη Ιστορία απ’ όση μπορούν να καταναλώσουν. Το ίδιο ισχύει και για την ευρύτερη περιοχή. Και αν υπάρχει μια χώρα η οποία έχει διαρκώς ανοιχτά διπλωματικά μέτωπα, όχι με δική της ευθύνη, είναι η Ελλάδα. Τους γείτονές σου, ως γνωστόν, δεν τους διαλέγεις. Κυπριακό, Σκοπιανό και σχέσεις με την Αλβανία θα απασχολήσουν έντονα το επόμενο διάστημα τη χώρα μας, σε μια όχι και τόσο βολική συγκυρία είναι η αλήθεια.
ΚΥΠΡΟΣ: Εκνευρισμός για τον ΟΗΕ και την ΑΟΖ
ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης αναγκάστηκε να προβεί σε σκληρή δήλωση-προειδοποίηση προς τον ΟΗΕ ότι η κυβέρνηση της Λευκωσίας δεν αποδέχεται ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα (όπως με το αλήστου μνήμης σχέδιο Ανάν) και η Συμμαχία Πολιτών, το νέο κόμμα του Γιώργου Λιλλήκα, χαρακτήρισε «persona non grata» τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ Αλεξάντερ Ντάουνερ (κατά καιρούς τον έχουν χαρακτηρίσει έτσι όλα τα κόμματα και ο ίδιος ο Ν. Αναστασιάδης), καταδεικνύει ότι οι μεθοδεύσεις για «κλείσιμο» του Κυπριακού εντείνονται.
Το «κλείσιμο» βέβαια δεν έχει απαραίτητα σχέση με επίλυση του ζητήματος και πάντως όχι στο πλαίσιο που έχουν θέσει Αθήνα και Λευκωσία. Τη γραμμή την καθόρισαν το προηγούμενο διάστημα οι Αντώνης Σαμαράς και Ν. Αναστασιάδης κατά τη συνάντησή τους, συμφωνώντας ότι εφόσον υπάρξει συμφωνία το δημοψήφισμα για την αποδοχή ή μη της λύσης είναι απαραίτητη δικλίδα ασφαλείας. Είναι τέτοιες οι πιέσεις που ασκούνται παρασκηνιακά, κυρίως από τον αγγλοσαξονικό παράγοντα, που ο Κύπριος Πρόεδρος εξανέστη δημοσίως για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες ημέρες, καταγγέλλοντας ανοιχτά τις μεθοδεύσεις.
«Η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν πρόκειται να εισέλθει σε συνομιλίες στο Κυπριακό χάριν των συνομιλιών και σε διάλογο κωφών για να ικανοποιηθούν κάποιοι που θεωρούν επιτυχία να αρχίσει η διαδικασία», δήλωσε ο Ν. Αναστασιάδης, συμπληρώνοντας με νόημα ότι «η πείρα του 2004 υπαγορεύει σε όλους να είναι περισσότερο προσεκτικοί κι εμείς θα πολιτευτούμε με βάση αρχές», οι οποίες, όπως τόνισε, «εάν δεν είναι προδιαγεγραμμένες δίχως αμφισημίες, ώστε να μη δημιουργούνται προβλήματα στο διάλογο, δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει λύση όπως αυτή περιγράφεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών».
Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ντερβίς Ερογλου επιμένει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να αναγνωρίσει τα Κατεχόμενα ως «κυρίαρχο κράτος», απαίτηση που φυσικά απορρίπτεται από τη Λευκωσία. «Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι είναι κυρίαρχο κράτος, το οποίο πρέπει να συνομιλήσει με την Κυπριακή Δημοκρατία, ώστε να συνενώσουμε κυριαρχίες, για να μπορούν ανά πάσα στιγμή να αποσχιστούν», σχολίασε ο Ν. Αναστασιάδης.
Το ενεργειακό
Στο έτερο σημαντικό πεδίο, το ενεργειακό, έχουν αρχίσει να διαφαίνονται σύννεφα στο θέμα της επιλογής τρόπου για τη διοχέτευση του κυπριακού και ισραηλινού φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά. Η Τουρκία, συνεπικουρούμενη από κύκλους των ΗΠΑ, επιδιώκει τη χάραξη αγωγού που θα περνά από το έδαφός της, επιλογή που θα καταστήσει την Κύπρο και το Ισραήλ ενεργειακούς «ομήρους» της Αγκυρας.
Το στρατηγικό πλεονέκτημα Κυπρίων και Ισραηλινών θα γίνει εργαλείο εκβιασμού στα χέρια της Τουρκίας, η οποία θα ελέγχει την «κάνουλα», ενώ από διπλωματικής και γεωπολιτικής σκοπιάς η επιλογή αυτή είναι ανορθολογική και εθνικά επικίνδυνη και για την Κύπρο και για το Ισραήλ, δεδομένης και της ανοιχτά εχθρικής στάσης της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς το Τελ Αβίβ. Ο επικεφαλής των ισραηλινών εταιριών Delek και Anver, οι οποίες μαζί με τη Noble διαχειρίζονται το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν και συμμετέχουν στο κυπριακό Αφροδίτη, δήλωσε ότι κατά τη γνώμη του δεν θα υπήρχε πρόβλημα να διοχετευτεί το φυσικό αέριο του Ισραήλ μέσω Τουρκίας εάν οι δύο κυβερνήσεις συμφωνήσουν…
Το πιθανότερο είναι ότι η κυβέρνηση του Βενιαμίν Νετανιάχου, η οποία έχει πικρή πείρα από τη συμπεριφορά του Ερντογάν, δεν θα συναινέσει, η θέση όμως του προέδρου της ισραηλινής εταιρίας είναι ενδεικτική της δυναμικής που δημιουργεί η προοπτική τεραστίων κερδών από τα μεγάλα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Μια απευκταία τέτοια εξέλιξη θα ακυρώσει σε μεγάλο βαθμό την επιδίωξη της Ελλάδας και της Κύπρου να καταστούν, εκτός από ενεργειακοί παραγωγοί, κόμβοι της μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη, είτε μέσω αγωγού είτε από σταθμούς LNG.
Σημαντικό ρόλο στην άσκηση πιέσεων για αγωγό μέσω Τουρκίας παίζει η τουρκική εταιρία Zorlu, η οποία δραστηριοποιείται ήδη στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ και τώρα δηλώνει ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με την ισραηλινή πλευρά για αγορά μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου με μακροχρόνιο συμβόλαιο.
ΑΛΒΑΝΙΑ: Τα Τίρανα θέτουν ξανά θέμα Τσάμηδων
ΣΤΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ τα πάντα είναι ρευστά και πολλά αλλάζουν αναλόγως των συμφερόντων και της συγκυρίας, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις αναλλοίωτης συμπεριφοράς, η οποία είναι αξιοσημείωτη. Η Αλβανία και η αρνητική έως εχθρική στάση της έναντι της Ελλάδας είναι ένα παράδειγμα. Η πρόσφατη τριήμερη επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια στη γειτονική χώρα επιβεβαίωσε ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Ο Ελληνας Πρόεδρος έθεσε το θέμα της εκκρεμότητας με την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των δύο κρατών, καθώς ως γνωστόν η Αλβανία ακύρωσε, κατόπιν παρασκηνιακής παρέμβασης της Τουρκίας, τη σχετική συμφωνία που είχε υπογράψει. Στην επισήμανση του Κ. Παπούλια ότι η ολοκλήρωση της συμφωνίας για την ΑΟΖ αποτελεί προτεραιότητα για την Ελλάδα και προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας, η απάντηση της αλβανικής πλευράς ήταν να θέσει θέμα Τσάμηδων.
Ο Αλβανός πρόεδρος Μπουγιάρ Νισάνι δήλωσε ότι η Αθήνα θα πρέπει να κυρώσει και με νόμο στη Βουλή την άρση του εμπολέμου, ώστε να μην τελούν υπό κατάσχεση οι «περιουσίες Αλβανών πολιτών στην Ελλάδα». Εθεσε, δηλαδή, ζήτημα επιστροφής περιουσιών στους Τσάμηδες. Αυτά τη στιγμή που τα δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών συνεχίζουν να καταπατούνται ποικιλοτρόπως και οι περιουσίες τους κατάσχονται.
Το αλβανικό θράσος είναι τέτοιο και η εχθρικά διεκδικητική πολιτική τους τόσο απροκάλυπτη, που ο Νισάνι ζήτησε να «ρυθμιστεί» το θέμα των τοπωνυμίων, δηλαδή τα Τίρανα ζητούν να αναγράφονται στα διαβατήρια Αλβανών πολιτών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα οι ελληνικές πόλεις στα… αλβανικά. Ο λόγος, προφανής. Η Αλβανία συντηρεί αλυτρωτικές φαντασιώσεις.
Σε ό,τι αφορά στην ΑΟΖ και στην ακυρωθείσα συμφωνία, ο Αλβανός πρόεδρος ουδεμία αναφορά έκανε στο Δίκαιο της Θάλασσας, εξυπηρετώντας έτσι και την Τουρκία, η οποία δεν επιθυμεί να υπάρχει στην περιοχή, έστω στο Ιόνιο, προηγούμενο εφαρμογής του, ώστε να μην μπορεί να το επικαλεστεί η Ελλάδα στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά διατίθεται να προβεί σε οριακές αλλαγές στη χάραξη των θαλασσίων ζωνών όπως περιλαμβάνονται στη συμφωνία και οι αλλαγές αυτές να συμπεριληφθούν σε ένα συμπληρωματικό πρωτόκολλο προκειμένου να ικανοποιηθεί έτσι η απόφαση του ανώτατου αλβανικού δικαστηρίου και η Αλβανία να διευκολυνθεί να άρει τις επιφυλάξεις της και να τιμήσει επιτέλους την υπογραφή της.
Η απόφαση της αλβανικής Δικαιοσύνης όμως είναι προσχηματική και υπηρετεί πολιτική σκοπιμότητα, καθώς με τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν αναμένεται αλλαγή στάσης της αλβανικής κυβέρνησης. Η συμφωνία για τον αγωγό φυσικού αερίου ΤΑΡ που θα μεταφέρει αζέρικο αέριο μέσω Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας στην Ευρώπη επίσης δεν στάθηκε ικανή εξέλιξη για την άσκηση πίεσης στα Τίρανα, καθώς η διέλευση του αγωγού δεν προϋποθέτει χάραξη των ΑΟΖ.
ΣΚΟΠΙΑ: Ενόχληση για τη συνάντηση Μέρκελ – Νίμιτς
ΣΤΟ ΧΡΟΝΙΖΟΝ ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων σημειώθηκε τις προηγούμενες ημέρες ένα μάλλον ασυνήθιστο γεγονός, το οποίο χτύπησε «καμπανάκια» και στην Αθήνα και στο γειτονικό κρατίδιο. Η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ συναντήθηκε με τον διαμεσολαβητή του ΟΗΕ για το ζήτημα της ονομασίας, Μάθιου Νίμιτς, προκαλώντας απορία και ανησυχία στην Ελλάδα και στην ΠΓΔΜ. Ο προφανής σκοπός αυτής της συνάντησης, να ενημερωθεί η Μέρκελ για την πορεία των διαπραγματεύσεων προϊδεάζει για πιθανή πρόθεση του Βερολίνου να εμπλακεί στη διαδικασία και να πιέσει για λύση, παράμετρος καινούργια στην υπόθεση στην οποία μέχρι τώρα είναι οι ΗΠΑ οι οποίες διαδραματίζουν τον κυρίαρχο αν όχι τον μοναδικό ρόλο.
Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Νίκολα Γκρούεφσκι αναφέρθηκε στη συνάντηση, μάλλον αμήχανα, λέγοντας ότι «δεν βλέπει τίποτα κακό στη συνάντηση Μέρκελ – Νίμιτς, αντίθετα τη θεωρεί καλή» και διαβλέποντας γερμανική ενεργοποίηση έσπευσε να τοποθετηθεί για τη θέση της χώρας του, κατηγορώντας βέβαια την Ελλάδα. «Δεν θα ήθελα να σχολιάσω κάτι στο οποίο δεν ήμουν παρών. Είναι απολύτως σαφές για ποιο λόγο εκλήθη ο κ. Νίμιτς από τη Γερμανίδα καγκελάριο. Γνωρίζουμε με τι ασχολείται και για ποιο ζήτημα έχει τοποθετηθεί από τον ΟΗΕ. Είναι σίγουρο ότι αυτό το ζήτημα ήταν το βασικό και κεντρικό θέμα της συζήτησής τους. Είναι απόλυτα σαφές ότι η Γερμανία θέλησε να έχει πιο ακριβείς και συγκεκριμένες πληροφορίες.
Η Γερμανία είναι σοβαρή χώρα και ίσως ένας από τους πιο ισχυρούς παίκτες στην Ευρώπη στον τομέα των πολιτικών εξελίξεων. Για εμάς είναι σημαντικό η Γερμανία, ως ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας των πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη, να ενημερωθεί καλά για τις εξελίξεις σχετικά με όσα έχουν συμβεί κατά την παρελθούσα περίοδο στις σχέσεις με τον νότιο γείτονά μας, επειδή εμείς πιστεύουμε ότι έχουμε σωστή και εποικοδομητική θέση επ’ αυτού του ζητήματος. Μόνο θετικά μπορεί να εκτιμηθεί το γεγονός πως μια τόσο σημαντική χώρα όπως η Γερμανία ενημερώθηκε λεπτομερώς για το ζήτημα της ονομασίας»…
Μια ανακοίνωση της γερμανικής πρεσβείας στα Σκόπια, την οποία μετέδωσαν τα σκοπιανά ΜΜΕ, επιβεβαιώνει -στην ουσία προαναγγέλλει- τη δραστηριοποίηση του Βερολίνου στο θέμα, προοπτική που αφενός θα πρέπει να προβληματίσει την Αθήνα σε ό,τι αφορά τις γερμανικές προθέσεις και αφετέρου μένει να διαπιστωθεί εάν και τι είδους αντίδραση θα προκαλέσει από τις ΗΠΑ: «Στόχος των συνομιλιών του Μάθιου Νίμιτς στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών και στην έδρα της καγκελαρίου, ήταν να ενημερώσει εκ του σύνεγγυς την κυβέρνηση σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά τις διαμεσολαβητικές προσπάθειές του. Η ευκαιρία αυτή για συνομιλίες προέκυψε καθώς ο κ. Νίμιτς αυτή τη στιγμή πραγματοποιεί ταξίδι στην Ευρώπη. Στόχος των συναντήσεων, επίσης, ήταν η στήριξη των διαμεσολαβητικών προσπαθειών του. Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δυναμικά καλεί και τις δύο πλευρές να διεξάγουν τις διαπραγματεύσεις εποικοδομητικά και να είναι έτοιμες για συμβιβασμό ώστε στο εγγύς μέλλον να βρουν λύση στο ζήτημα της ονομασίας». Η αναφορά «έτοιμες για συμβιβασμό, ώστε στο εγγύς μέλλον», δεν αφήνει πολλά περιθώρια για το τι έχει στο μυαλό της η Μέρκελ.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ούτε η ελληνική πλευρά, ούτε τα Σκόπια ήταν ενήμερα για τη συνάντηση, γεγονός που τουλάχιστον στην Αθήνα προκάλεσε ενόχληση. Η σπουδή της Μέρκελ να συναντήσει τον Νίμιτς, ενώ δεν έχει σχηματιστεί ακόμα κυβέρνηση στη Γερμανία, εμπεριέχει μήνυμα. Να σημειωθεί ότι η συνάντηση Μέρκελ – Νίμιτς έγινε λίγες ημέρες μετά από τον τελευταίο, άνευ αποτελέσματος, γύρο διαπραγματεύσεων στη Νέα Υόρκη μεταξύ του Ελληνα και του Σκοπιανού διαπραγματευτή, Αδαμάντιου Βασιλάκη και Ζόραν Γιόλεφσκι, υπό τον Νίμιτς. Η ελληνική κυβέρνηση πάντως επαναλαμβάνει ότι η θέση για σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό και χρήση έναντι όλων (erga omnes) παραμένει αναλλοίωτη και κόκκινη γραμμή.
Λάμπρος Καλαρρύτης στον Τύπο της Κυριακής
http://www.antinews.gr/2013/11/10/233745/
