Σε 200.000 πρόσωπα εκτιμάται ότι ανέρχονται οι Αρμένιοι που
επιβίωσαν από τη γενοκτονία, προσηλυτιζόμενοι στην ισλαμική θρησκεία,
λέει η ακαδημαϊκός Αϊσέ Γκιουλ Αλτινάι κι υπολογίζει ότι αρκετά
εκατομμύρια άνθρωποι στην Τουρκία σήμερα είναι απόγονοι -παιδιά,
εγγόνια, ανίψια και εξ αγχιστείας συγγενείς- εξισλαμισθέντων Αρμενίων.
Η
ανακοίνωση αυτή έγινε κατά τη διάρκεια Συνεδρίου που οργανώθηκε στο
πανεπιστήμιο του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη, σε μια κίνηση που
υπογραμμίζει τις μεγάλες αλλαγές που έχουν συντελεστεί στην Τουρκική
κοινωνία όσον αφορά το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων.Οι
εξισλαμισθέντες άλλαξαν τα ονόματά τους και διέκοψαν τις επαφές τους με
την αρμενική κοινότητα για πολλά χρόνια. «Κανένας δεν κατονόμαζε τα
πρόσωπα αυτά με τα πραγματικά τους ονόματα, έπρεπε να καταστρέψουν την
ταυτότητά τους και να αποκτήσουν νέα ταυτότητα», ανέφερε χαρακτηριστικά
μιλώντας στο Συνέδριο η Ρακέλ Ντινκ, χήρα του δολοφονημένου
Τουρκοαρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ, εγκαινιάζοντας το συνέδριο που
οργανώθηκε από το Ίδρυμα Hrant Dink.
«Για 90 χρόνια οι άνθρωποι αυτοί ήταν «αόρατοι» έξω από τις οικογένειές τους και πολλές φορές «αόρατοι» ακόμα και μέσα στις οικογένειές τους. Διέγραψαν πλήρως τα αρμενικά ονόματά τους και τις σχέσεις τους με την αρμενική κοινότητα. Ακόμα κι αν κρατούσαν τα ονόματα τους και τις σχέσεις τους ήταν αδύνατον να το παραδεχτούν δημόσια», εξήγησε η Αλτινάι.
Ο εξισλαμισμός των Αρμενίων δεν είχε θρησκευτικά ελατήρια, είπε στο συνέδριο ο ιστορικός Τανέρ Ακτσάμ, που επισήμανε ότι τα μέλη του Οθωμανικού κόμματος «Επιτροπή Ένωσης και Προόδου», που οργάνωσαν τη γενοκτονία, δεν διακρίνονταν για θρησκευτικό φανατισμό. Ο ιστορικός περιέγραψε τον εξισλαμισμό ως μια διαδικασία αφομοίωσης, διαδικασία συμπληρωματική της γενοκτονίας. «Η αφομοίωση ήταν μια πραγματικά συστηματική πολιτική και ο βίαιος εξισλαμισμός ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία του», είπε ο Ακτσάμ.
Οι Αρντά και Ντόρις Μελκονιάν, καθηγητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, εξήγησαν ότι μεγάλος αριθμός Αρμενίων γυναικών διεσώθη από τη γενοκτονία μέσω γάμων με μουσουλμάνους. Αντίθετα πολύ λίγοι άνδρες είχαν την ευκαιρία να διασωθούν μέσω γάμων με μουσουλμάνες γυναίκες και τον προσηλυτισμό τους στο Ισλάμ.
Οι σύνεδροι συγκινήθηκαν από την ιστορία μιας νεαρής Αρμένισσας, της Σάρας, που παρουσίασε η καθηγήτρια Νεβίν Γιλντίζ Ταχιντζίογλου. Τα στοιχεία της ιστορίας συγκεντρώθηκαν από μαρτυρίες της δικής της οικογένειας και άλλες μαρτυρίες προφορικής ιστορίας. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η Ταχιντζίογλου από τη δραματική ιστορία της νεαρής είναι ότι για συμβιβαστούμε με το παρελθόν, δεν αρκεί τα θύματα να μιλήσουν και να πουν δημόσια «υπήρξαμε θύματα».
«Θα συμβιβαστούμε με το παρελθόν, μόνο όταν οι υπεύθυνοι αποδεχθούν τις ευθύνες τους, και εμφανιστούν στην κοινότητα λέγοντας «εγώ είμαι ο υπεύθυνος».
Το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων συγκλονίζει ακόμα την τουρκική κοινωνία, 100 σχεδόν χρόνια μετά τα γεγονότα του 1915. Πριν από περίπου δέκα χρόνια, το 2005, μια απόπειρα να οργανωθεί ένας δημόσιος διάλογος για το Αρμενικό με τον τίτλο «Αρμενική Διάσκεψη» προκάλεσε σφοδρές επικρίσεις από το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού φάσματος στην Τουρκία.
Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Τζεμίλ Τσιτσέκ κατηγόρησε τους οργανωτές -το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, που οργάνωσε και το φετινό συνέδριο- ότι «μαχαίρωσε πισώπλατα την Τουρκία», ενώ ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) Σικρί Ελεκντάγ σε ομιλία του στην τουρκική εθνοσυνέλευση χαρακτήρισε τους οργανωτές «προδότες». Το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου αναγκάστηκε να υποκύψει στις πιέσεις και το συνέδριο μετακινήθηκε στους χώρους του ιδιωτικού πανεπιστημίου Bilgi. Βίαιες διαδηλώσεις εναντίον των οργανωτών σημειώνονταν καθημερινά με αποτέλεσμα οι εργασίες του συνεδρίου να ολοκληρωθούν με μεγάλες δυσκολίες.
Από τότε η ατμόσφαιρα την Τουρκία έχει ουσιαστικά αλλάξει, καθώς εκδηλώσεις μνήμης γίνονται πλέον δημόσια κάθε 24η Απριλίου. Εκατοντάδες βιβλία τυπώνονται γύρω από την τη γενοκτονία, θέμα που απασχολεί πλέον τις εφημερίδες και τα τηλεοπτικά προγράμματα. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση διατηρεί ακόμη την επίσημη πάγια θέση της Τουρκίας για τα γεγονότα του 1915, το θέμα έχει πάψει πλέον να είναι ταμπού.
Στο συνέδριο συμμετείχαν Τούρκοι, Αρμένιοι, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ακαδημαϊκοί, διανοούμενοι και απόγονοι των θυμάτων της γενοκτονίας από την Τουρκία, την Αρμενία και άλλες χώρες.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
«Για 90 χρόνια οι άνθρωποι αυτοί ήταν «αόρατοι» έξω από τις οικογένειές τους και πολλές φορές «αόρατοι» ακόμα και μέσα στις οικογένειές τους. Διέγραψαν πλήρως τα αρμενικά ονόματά τους και τις σχέσεις τους με την αρμενική κοινότητα. Ακόμα κι αν κρατούσαν τα ονόματα τους και τις σχέσεις τους ήταν αδύνατον να το παραδεχτούν δημόσια», εξήγησε η Αλτινάι.
Ο εξισλαμισμός των Αρμενίων δεν είχε θρησκευτικά ελατήρια, είπε στο συνέδριο ο ιστορικός Τανέρ Ακτσάμ, που επισήμανε ότι τα μέλη του Οθωμανικού κόμματος «Επιτροπή Ένωσης και Προόδου», που οργάνωσαν τη γενοκτονία, δεν διακρίνονταν για θρησκευτικό φανατισμό. Ο ιστορικός περιέγραψε τον εξισλαμισμό ως μια διαδικασία αφομοίωσης, διαδικασία συμπληρωματική της γενοκτονίας. «Η αφομοίωση ήταν μια πραγματικά συστηματική πολιτική και ο βίαιος εξισλαμισμός ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία του», είπε ο Ακτσάμ.
Οι Αρντά και Ντόρις Μελκονιάν, καθηγητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, εξήγησαν ότι μεγάλος αριθμός Αρμενίων γυναικών διεσώθη από τη γενοκτονία μέσω γάμων με μουσουλμάνους. Αντίθετα πολύ λίγοι άνδρες είχαν την ευκαιρία να διασωθούν μέσω γάμων με μουσουλμάνες γυναίκες και τον προσηλυτισμό τους στο Ισλάμ.
Οι σύνεδροι συγκινήθηκαν από την ιστορία μιας νεαρής Αρμένισσας, της Σάρας, που παρουσίασε η καθηγήτρια Νεβίν Γιλντίζ Ταχιντζίογλου. Τα στοιχεία της ιστορίας συγκεντρώθηκαν από μαρτυρίες της δικής της οικογένειας και άλλες μαρτυρίες προφορικής ιστορίας. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η Ταχιντζίογλου από τη δραματική ιστορία της νεαρής είναι ότι για συμβιβαστούμε με το παρελθόν, δεν αρκεί τα θύματα να μιλήσουν και να πουν δημόσια «υπήρξαμε θύματα».
«Θα συμβιβαστούμε με το παρελθόν, μόνο όταν οι υπεύθυνοι αποδεχθούν τις ευθύνες τους, και εμφανιστούν στην κοινότητα λέγοντας «εγώ είμαι ο υπεύθυνος».
Το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων συγκλονίζει ακόμα την τουρκική κοινωνία, 100 σχεδόν χρόνια μετά τα γεγονότα του 1915. Πριν από περίπου δέκα χρόνια, το 2005, μια απόπειρα να οργανωθεί ένας δημόσιος διάλογος για το Αρμενικό με τον τίτλο «Αρμενική Διάσκεψη» προκάλεσε σφοδρές επικρίσεις από το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού φάσματος στην Τουρκία.
Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Τζεμίλ Τσιτσέκ κατηγόρησε τους οργανωτές -το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, που οργάνωσε και το φετινό συνέδριο- ότι «μαχαίρωσε πισώπλατα την Τουρκία», ενώ ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) Σικρί Ελεκντάγ σε ομιλία του στην τουρκική εθνοσυνέλευση χαρακτήρισε τους οργανωτές «προδότες». Το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου αναγκάστηκε να υποκύψει στις πιέσεις και το συνέδριο μετακινήθηκε στους χώρους του ιδιωτικού πανεπιστημίου Bilgi. Βίαιες διαδηλώσεις εναντίον των οργανωτών σημειώνονταν καθημερινά με αποτέλεσμα οι εργασίες του συνεδρίου να ολοκληρωθούν με μεγάλες δυσκολίες.
Από τότε η ατμόσφαιρα την Τουρκία έχει ουσιαστικά αλλάξει, καθώς εκδηλώσεις μνήμης γίνονται πλέον δημόσια κάθε 24η Απριλίου. Εκατοντάδες βιβλία τυπώνονται γύρω από την τη γενοκτονία, θέμα που απασχολεί πλέον τις εφημερίδες και τα τηλεοπτικά προγράμματα. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση διατηρεί ακόμη την επίσημη πάγια θέση της Τουρκίας για τα γεγονότα του 1915, το θέμα έχει πάψει πλέον να είναι ταμπού.
Στο συνέδριο συμμετείχαν Τούρκοι, Αρμένιοι, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ακαδημαϊκοί, διανοούμενοι και απόγονοι των θυμάτων της γενοκτονίας από την Τουρκία, την Αρμενία και άλλες χώρες.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
