14 Νοεμβρίου 2013

Η αλλαγή εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας

Η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου στη Βαγδάτη μοιάζει να επισφραγίζει τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί τους τελευταίους μήνες επαναφέροντας την τουρκική εξωτερική πολιτική στο δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες».Στην κορύφωση της αναταραχής στη Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα στο αποκορύφωμα της συριακής κρίσης, οι σχέσεις με τη Βαγδάτη έφθασαν σε επικίνδυνα χαμηλό σημείο. Η Άγκυρα αποτελούσε το καταφύγιο των αντιπάλων του ιρακινού καθεστώτος και αντάλλασσε σκληρές ανακοινώσεις με την Βαγδάτη, ενώ κλιμακωνόταν ο ανταγωνισμός γύρω από τον έλεγχο των υδρογονανθράκων της ανεξάρτητης διοίκησης του βορείου Ιράκ.

Τίποτα από αυτά ωστόσο δεν ήταν εμφανές στην επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, κατά την πρυτάνευσαν οι κινήσεις αμοιβαίας κατανόησης, ανταλλαγής φιλικών σχολίων και οι δεσμεύσεις για την καλλιέργεια ενός κλίματος απαλλαγμένου από τον θρησκευτικό φανατισμό και την πολιτική μισαλλοδοξία. Ακόμη και οι συμφωνίες για την κατασκευή αγωγών που θα μεταφέρουν τους υδρογονάνθρακες της Κουρδικής Ανεξάρτητης Διοίκησης του βορείου Ιράκ μέσω της Τουρκίας, αντιμετωπίστηκε σε πνεύμα διαλόγου και συνεργασίας.

Αλλά και το Συριακό μέτωπο εκτονώνεται εντυπωσιακά, καθώς οι πληροφορίες για στήριξη από την Άγκυρα της οργάνωσης Αλ Νόσρα, αντιμετωπίζονται στην Τουρκία ως « εχθρική προπαγάνδα» και καταγγέλλονται ως ανυπόστατες και ανακριβείς.Επιστρέφοντας από το Ιράκ, ο Αχμέτ Νταβούτογλου απέρριψε για μία ακόμη φορά τους ισχυρισμούς ότι η Τουρκία στηρίζει δραστηριότητες της Αλ Κάιντα και απέδωσε τους ισχυρισμούς σε διεθνή εκστρατεία εναντίον της χώρας του.«Πέρα από μια πολύ μικρή ομάδα που έχει επηρεαστεί από την προπαγάνδα, όλοι γνωρίζουν ότι η πολιτική μας στη Συρία δεν ήταν σεχταριστική», είπε και περιέγραψε κύκλους στα δυτικά μέσα ενημέρωσης που καλλιεργούν την υποψίες για την τουρκική πολιτική στη Συρία.

Ο Α. Νταβούτογλου προειδοποιεί, ωστόσο, ότι «υπερεκτιμάται» η σημασία της δράσης της Αλ Κάιντα στη Συρία και υποστηρίζει ότι οι δραστηριότητες της ξεκίνησαν από μέλη της που δραπέτευσαν από τη φυλακή του Αμπού Γράιμπ στο Ιράκ.Ο Τούρκος υπουργός παραπονείται ότι η Άγκυρα δεν έχει επαρκή διεθνή στήριξη στον αγώνα της κατά της Αλ Κάιντα.Παράλληλα, οι σχέσεις με το Ιράν απομακρύνονται από την ένταση που γνώρισαν κατά την κορύφωση της συριακής κρίσης και ανακτούν τους κανονικούς ρυθμούς τους.

Οι σχέσεις με τη Ρωσία χαρακτηρίζονται εξαιρετικές, καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη οι προετοιμασίες για την επίσημη επίσκεψη που σχεδιάζει ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Μόσχα. Οι εντάσεις που προέρχονταν από τη διαχείριση της Συριακής κρίσης έχουν υποχωρήσει, με την Τουρκική διπλωματία να εκφράζει ωστόσο δυσαρέσκεια γιατί δεν έχει προσκληθεί στο σχεδιασμό της αμερικανορωσικής πρωτοβουλίας για τη Συρία.Οι σχέσεις με την Αρμενία μπαίνουν πάλι σε θετική περίοδο, με την Άγκυρα να προτείνει την επαναλειτουργία της σιδηροδρομικής γραμμής που συνδέει το Καρς με το Γερεβάν.

Οι σχέσεις με την Ελλάδα είναι πάντα σε καλό επίπεδο και στο Κυπριακό η Άγκυρα είναι απολύτως βέβαια ότι η συμβολή της στη λύση του προβλήματος γίνεται αντιληπτή από τη διεθνή κοινότητα.
«Περιμέναμε πολύ καιρό τους ελληνοκύπριους, περιμέναμε τον κ. Χριστόφια και τώρα περιμένουμε για περισσότερο από ένα χρόνο τον κ. Αναστασιάδη να ξεπεράσει την οικονομική κρίση», δήλωσε ο κ. Νταβούτογλου, αναφερόμενος στον τέως και τον σημερινό πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Δυτικές διπλωματικές πηγές αποδίδουν την αλλαγή αυτή σε στρατηγικές μετατοπίσεις που ακολούθησαν —όπως υποστηρίζουν— την αποτροπή των αμερικανικών βομβαρδισμών στην Συρία.

Η κίνηση αυτή άνοιξε το δρόμο για αλλαγές στην ισορροπία μεταξύ των μεγάλων πρωταγωνιστών στη Μέση Ανατολή, την ισορροπία των σχέσεων της Ουάσιγκτον με το Ιράν, αλλά και το Ισραήλ.
Στο τέλος του κύκλου αυτού η Τουρκία είναι σαφώς ενισχυμένη, εκτιμά ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος αποδίδει τις κατηγορίες που εκτοξεύονται εναντίον της Τουρκίας, σ' αυτήν ακριβώς την ενίσχυση.

Ο Τούρκος υπουργός έχει, ωστόσο και μία ακόμα εξήγηση για τις αλλαγές. Η πολιτική των «μηδενικών προβλημάτων» ήταν μια ριζική αλλαγή φιλοσοφίας και κατεύθυνσης της Τουρκικής Εξωτερικής πολιτικής, ήταν η άρνηση της εσωστρέφειας που κυριαρχούσε για πολλές δεκαετίες, δεν ήταν συγκεκριμένο σχέδιο δράσης, λέει.Από την άποψη αυτή, το μόνο που έχει να παρατηρήσει είναι την αλλαγή της συγκυρίας, όχι την αλλαγή της πολιτικής. Η τουρκική πολιτική ήταν πάντα προσηλωμένη στην φιλοσοφία των μηδενικών προβλημάτων . Η βιαιότητα της συγκυρίας που ακολούθησε την «αραβική άνοιξη» δεν άφηναν περιθώριο για να αναδειχθεί με τέτοιους είδους πολιτική. Οι αλλαγές που φαίνεται να δρομολογούνται τώρα επιτρέπουν και πάλι να φανεί η σημασία αυτής της πολιτικής.
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_14/11/2013_527884