→ΧΙΛΗ Ο πτέραρχος
Αλμπέρτο Μπατσελέτ πέθανε από βασανιστήρια επί Πινοτσέτ, ενώ ο φίλος του
στρατηγός Ματέι διορίστηκε διευθυντής της Ακαδημίας Πολέμου. Σήμερα οι
κόρες και των δύο διεκδικούν την προεδρία της χώρας
Της Χριστίνας Πάντζου
«Ο στρατηγός Φερνάντο Ματέι, αρχηγός της χιλιανής αεροπορίας επί
χούντας, τη 17η Νοεμβρίου θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να ψηφίσει την
υποψήφια για την προεδρία κόρη του, Εβελιν, ελπίζοντας πως δεν θα τον
στοιχειώσουν φαντάσματα. Πώς θα νιώσει βλέποντας δίπλα στο επίθετό του
στο ψηφοδέλτιο και το Μπατσελέτ; Ξέροντας πως ένας προσωπικός του φίλος,
ο Αλμπέρτο Μπατσελέτ, επίσης πτέραρχος της αεροπορίας τότε, δεν θα
μπορέσει να ψηφίσει τη δική του κόρη γιατί πέθανε στη διάρκεια των
βασανιστηρίων που επί έξι μήνες υπέστη από συναδέλφους του
στρατιωτικούς;»
Με αυτά τα λόγια ο συγγραφέας Αριελ Ντόρφμαν αφηγείται σε ένα εξαιρετικό κείμενο την παράλληλη και διαμετρικά αντίθετη ιστορία δύο στρατιωτικών και των θυγατέρων τους, των Μισέλ Μπατσελέτ και Εβελιν Ματέι, οι οποίες είναι βασικές διεκδικήτριες τώρα της προεδρίας της Χιλής. Αυτή η συγκυρία συμπυκνώνει τις ανατροπές και τις μεταλλάξεις της πρόσφατης ιστορίας μιας χώρας όπου το πολιτικό σύστημα είναι πρόθυμο να θάψει το ανεπούλωτο παρελθόν στο όνομα μιας «συναίνεσης μακράν των άκρων».
Ο Φερνάντο Ματέι τον Γενάρη του 1974 διορίστηκε διευθυντής της Ακαδημίας Πολέμου της Αεροπορίας, εκεί όπου κρατούνταν, βασανιζόταν και πέθανε δύο μήνες αργότερα ο άνθρωπος που η κόρη του, Εβελιν Ματέι, αποκαλούσε «θείο Μπέτο». Η χιλιανή δικαιοσύνη -δεμένη στο άρμα των χουντικών νόμων- αποφάνθηκε ότι ο Ματέι δεν φέρει ποινικές ευθύνες για τον θάνατο του Μπατσελέτ. Αλλά η ηθική ευθύνη δεν απεμπολείται, όπως ομολόγησε ο ίδιος σε ένα του βιβλίο, λέγοντας: «Πρυτάνευσε η σύνεση πάνω από την τόλμη και το θάρρος»…
Για αυτά δεν μίλησαν καθόλου στην προεκλογική εκστρατεία κρατώντας αποστάσεις από «ατυχείς καταστάσεις». Είναι αλήθεια πως η Εβελιν Ματέι, η νέα υποψήφια της σκληρής χιλιανής Δεξιάς, δεν είναι χουντική, όπως και η ηγέτιδα των σοσιαλιστών, Μισέλ Μπατσελέτ, δεν μοιράζεται τις ριζοσπαστικές ιδέες του πατέρα της. Η «Νέα Πλειοψηφία» που σχημάτισε με κόμματα κεντρώα και αριστερά απέχει όσο η νύχτα με τη μέρα από εκείνο τον συνασπισμό της Λαϊκής Ενότητας που οραματίστηκε έναν κοινωνικό-οικονομικό μετασχηματισμό της χώρας.
Εχοντας και οι δύο διανύσει αρκετό δρόμο σε κατευθύνσεις φυγόκεντρες από τις οικογενειακές τους αφετηρίες, βρίσκονται τώρα αντιμέτωπες αλλά απαλλαγμένες από το χάσμα που κάποτε χώριζε τις ιδεολογίες τους. Η Ματέι θα χρειαστεί την ψήφο του πατέρα της, αφού οι δημοσκοπήσεις τη φέρνουν δεύτερη με μεγάλη διαφορά. Και η Μπατσελέτ θα χρειαστεί την τόλμη και το θάρρος του πατέρα της για να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις που υπόσχεται και που ήδη έχει αρχίσει να συρρικνώνει πριν καν εκλεγεί.
Στον ιστορικό συμβιβασμό που ζει η χώρα, η έκβαση της μάχης ανάμεσα στις αντίρροπες δυνάμεις που συσπειρώνονται γύρω από την Μπατσελέτ θα καθορίσει αν η Χιλή θα γνωρίσει μια ιστορική αλλαγή. Αλλά και αν αυτή θα εκφραστεί «στο κοινοβούλιο και την κυβέρνηση», όπως εκείνη υπόσχεται, ή όπως προσδοκά το κομμουνιστικό κόμμα που μετέχει στη Νέα Πλειοψηφία, «στο άνοιγμα στην κοινωνία και τα κινήματα ώστε να προχωρήσει σε βαθιές αλλαγές». Αυτές που ως πρόεδρος της Χιλής το 2006-2010 απέφυγε μετά βδελυγμίας.
Της Χριστίνας Πάντζου
«Ο στρατηγός Φερνάντο Ματέι, αρχηγός της χιλιανής αεροπορίας επί
χούντας, τη 17η Νοεμβρίου θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να ψηφίσει την
υποψήφια για την προεδρία κόρη του, Εβελιν, ελπίζοντας πως δεν θα τον
στοιχειώσουν φαντάσματα. Πώς θα νιώσει βλέποντας δίπλα στο επίθετό του
στο ψηφοδέλτιο και το Μπατσελέτ; Ξέροντας πως ένας προσωπικός του φίλος,
ο Αλμπέρτο Μπατσελέτ, επίσης πτέραρχος της αεροπορίας τότε, δεν θα
μπορέσει να ψηφίσει τη δική του κόρη γιατί πέθανε στη διάρκεια των
βασανιστηρίων που επί έξι μήνες υπέστη από συναδέλφους του
στρατιωτικούς;»Με αυτά τα λόγια ο συγγραφέας Αριελ Ντόρφμαν αφηγείται σε ένα εξαιρετικό κείμενο την παράλληλη και διαμετρικά αντίθετη ιστορία δύο στρατιωτικών και των θυγατέρων τους, των Μισέλ Μπατσελέτ και Εβελιν Ματέι, οι οποίες είναι βασικές διεκδικήτριες τώρα της προεδρίας της Χιλής. Αυτή η συγκυρία συμπυκνώνει τις ανατροπές και τις μεταλλάξεις της πρόσφατης ιστορίας μιας χώρας όπου το πολιτικό σύστημα είναι πρόθυμο να θάψει το ανεπούλωτο παρελθόν στο όνομα μιας «συναίνεσης μακράν των άκρων».
Ο Φερνάντο Ματέι τον Γενάρη του 1974 διορίστηκε διευθυντής της Ακαδημίας Πολέμου της Αεροπορίας, εκεί όπου κρατούνταν, βασανιζόταν και πέθανε δύο μήνες αργότερα ο άνθρωπος που η κόρη του, Εβελιν Ματέι, αποκαλούσε «θείο Μπέτο». Η χιλιανή δικαιοσύνη -δεμένη στο άρμα των χουντικών νόμων- αποφάνθηκε ότι ο Ματέι δεν φέρει ποινικές ευθύνες για τον θάνατο του Μπατσελέτ. Αλλά η ηθική ευθύνη δεν απεμπολείται, όπως ομολόγησε ο ίδιος σε ένα του βιβλίο, λέγοντας: «Πρυτάνευσε η σύνεση πάνω από την τόλμη και το θάρρος»…
Για αυτά δεν μίλησαν καθόλου στην προεκλογική εκστρατεία κρατώντας αποστάσεις από «ατυχείς καταστάσεις». Είναι αλήθεια πως η Εβελιν Ματέι, η νέα υποψήφια της σκληρής χιλιανής Δεξιάς, δεν είναι χουντική, όπως και η ηγέτιδα των σοσιαλιστών, Μισέλ Μπατσελέτ, δεν μοιράζεται τις ριζοσπαστικές ιδέες του πατέρα της. Η «Νέα Πλειοψηφία» που σχημάτισε με κόμματα κεντρώα και αριστερά απέχει όσο η νύχτα με τη μέρα από εκείνο τον συνασπισμό της Λαϊκής Ενότητας που οραματίστηκε έναν κοινωνικό-οικονομικό μετασχηματισμό της χώρας.
Εχοντας και οι δύο διανύσει αρκετό δρόμο σε κατευθύνσεις φυγόκεντρες από τις οικογενειακές τους αφετηρίες, βρίσκονται τώρα αντιμέτωπες αλλά απαλλαγμένες από το χάσμα που κάποτε χώριζε τις ιδεολογίες τους. Η Ματέι θα χρειαστεί την ψήφο του πατέρα της, αφού οι δημοσκοπήσεις τη φέρνουν δεύτερη με μεγάλη διαφορά. Και η Μπατσελέτ θα χρειαστεί την τόλμη και το θάρρος του πατέρα της για να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις που υπόσχεται και που ήδη έχει αρχίσει να συρρικνώνει πριν καν εκλεγεί.
Στον ιστορικό συμβιβασμό που ζει η χώρα, η έκβαση της μάχης ανάμεσα στις αντίρροπες δυνάμεις που συσπειρώνονται γύρω από την Μπατσελέτ θα καθορίσει αν η Χιλή θα γνωρίσει μια ιστορική αλλαγή. Αλλά και αν αυτή θα εκφραστεί «στο κοινοβούλιο και την κυβέρνηση», όπως εκείνη υπόσχεται, ή όπως προσδοκά το κομμουνιστικό κόμμα που μετέχει στη Νέα Πλειοψηφία, «στο άνοιγμα στην κοινωνία και τα κινήματα ώστε να προχωρήσει σε βαθιές αλλαγές». Αυτές που ως πρόεδρος της Χιλής το 2006-2010 απέφυγε μετά βδελυγμίας.
