Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη
- Πώς ο χρόνος και η αδιαλλαξία μπορούν να γίνουν αχίλλειος τουρκική πτέρνα
- Η νέα διάσταση του ζωτικού χώρου και τα ζητήματα
ασφάλειας του φυσικού αερίου, ως προϋπόθεση επενδύσεων εκμετάλλευσης
και στρατηγικών συμμαχιών
- Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ της ιστορίας και των χαμένων ευκαιριών
Το κυνηγά και το διαμορφώνει. Άλλωστε, η αντίληψη του ζωτικού χώρου πάει πιο μακριά στο βάθος της ιστορίας και είναι συναφής με τις έννοιες της γεωπολιτικής και της γεωστρατηγικής, που περιλαμβάνουν στοιχεία μεταξύ των οποίων ο ανθρώπινος παράγοντας, η γεωγραφία, η ύπαρξη φυσικού πλούτου, καθώς και η διάθεση μέσων για την ενίσχυση των συντελεστών ισχύος και την επίτευξη προκαθορισμένων στόχων.
Η θεωρία του ζωικού χώρου μπορούσε να αναπτυχθεί στις φυσικές διαστάσεις τη ξηράς, της θάλασσας και του αέρα. Σήμερα υπάρχει μια άλλη διάσταση: Αυτή του κυβερνοχώρου. Πράκτορες, κατασκοπίες, οικονομικοί και άλλοι πόλεμοι διεξάγονται, πλέον, μέσω του κυβερνοχώρου.
Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, αντί να προχωρήσουν σε συμβατικά κτυπήματα σε βάρος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, τελικώς είχαν στείλει έναν πύραυλο μέσω του κυβερνοχώρου, τον «stuxnet», προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στους Ιρανούς, τους οποίους το πρόγραμμα καθυστέρησε για έξι μήνες χωρίς να σπάσει μύτη. Το παράδειγμα αυτό αποδεικνύει, όπως και πολλά άλλα, τη σημασία της τεχνολογίας ως συντελεστή ισχύος.
Φυσικό αέριο, απειλές και ασφάλεια
Γιατί αναφέρονται τα περί νέου ζωτικού χώρου και όλα τα συναφή; Διότι η Κύπρος διαθέτει πλέον φυσικό αέριο, το οποίο αποτελεί στρατηγικό εργαλείο και εθνικό πλούτο, τον οποίο ουδείς άλλος πλην ημών θα πρέπει να εκμεταλλεύεται και να έχει την κυριότητα. Όμως, για να γίνει η οποιαδήποτε σοβαρή επένδυση και προπώληση, θα πρέπει να επιλυθούν βασικά νομικά ζητήματα, καθώς και ασφάλειας που έχουν σχέση με τον τρόπο εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου.
Εάν, δηλαδή, θα κατασκευαστεί αγωγός από την Κύπρο στην Ελλάδα, όπου θα συνδεθεί ο αγωγός από το Βασιλικό με τον TAP, ο οποίος θα έρθει από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας στη Ρεβυθούσα. Ούτως ή άλλως, οι απειλές που μπορεί να δεχθεί η βιομηχανία του φυσικού αερίου είναι μεταξύ άλλων οι εξής:
1. Εξωτερική απειλή με κτύπημα από εξωτερικούς παράγοντες, κυρίως με συμβατικά όπλα ή εκ των έσω, που σημαίνει δολιοφθορές από πρόσωπα που εργάζονται στον τερματικό ή σε έναν αγωγό
2. Τρομοκρατικό κτύπημα το οποίο μπορεί να προκύψει είτε από έξω είτε από μέσα.
3. Κτυπήματα μέσω του κυβερνοχώρου που αφορούν οικονομικά και άλλες δράσεις όπως κλοπή πληροφοριών ή αλλαγή δεδομένων.
4. Κτυπήματα σε βάρος αγωγών.
5. Κτυπήματα σε βάρος τάνκερ που μεταφέρουν φυσικό αέριο, που αφορά ακόμη και στην πειρατεία.
Αυτό μπορεί να γίνει σε ανοικτές θάλασσες, αλλά και σε κτυπήματα επί τάνκερ πλησίον ενός τερματικού από μικρότερα σκάφη ή και επιθέσεις αυτοκτονίας ακόμη και στο εσωτερικό των εγκαταστάσεων, όπου βρίσκεται ή έδρα ενός αγωγού ή το τερματικό, όπως είναι πχ το Βασιλικό.
Επενδύσεις και έλεγχος
ΤΑ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΑ κυρίως κτυπήματα έχουν ως στόχο την πρόκληση οικονομικού κόστους, αλλά και σε ανθρώπινες ζωές, για να υπάρχουν συνθήκες ανασφάλειας και κόστους που αποτρέπουν περαιτέρω επενδύσεις. Στόχος των τρομοκρατών είναι το σοκ και το δέος. Η Κύπρος διαθέτει μεν τον πλούτο του φυσικού αερίου, χωρίς όμως να έχει αξιόπιστο σύστημα ασφάλειας και άμυνας.
Εκτός του ότι δεν διαθέτει αξιόπιστες δυνάμεις σε ξηρά και αέρα για την αντιμετώπιση της τουρκικής ή άλλης απειλής, η έκτασή της στη θάλασσα είναι έντεκα φορές μεγαλύτερη από εκείνην της ξηράς. Χωρίς μάλιστα να διαθέτει ναυτικό, για να δύναται να διαφυλάξει τον εθνικό της πλούτο. Ταυτοχρόνως είναι πολύ πίσω, σε μηδενικό στάδιο, σε ό,τι αφορά ζητήματα cyber-war και cyber-security.
Δηλαδή δεν μπορεί να υπερασπιστεί επαρκώς τον φυσικό ζωτικό της χώρο, αλλά ούτε και αυτόν του κυβερνοχώρου. Συνεπώς, χωρίς ασφάλεια δεν θα μπορούν να υπάρξουν επενδύσεις και ως εκ τούτου ούτε τερματικός ούτε αγωγός θα είναι δυνατό να κατασκευαστούν. Και αν κατασκευαστούν, θα τεθούν υπό τον έλεγχο εκείνων που θα επενδύσουν και θα έχουν την ασφάλεια, επί της οποίας ούτως ή άλλως θα δώσουν χρήματα.
Είναι, λοιπόν, πρόδηλο ότι για να γίνει ορθά η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, θα πρέπει να δαπανηθούν από την Κυπριακή Δημοκρατία ποσά για τη συμμετοχή της στον τερματικό ή στον αγωγό προς την Ελλάδα. Θα πρέπει επίσης θα δαπανηθούν ποσά και για τα ζητήματα της άμυνας, είτε αυτή έχει συμβατικό χαρακτήρα είτε αφορά στον κυβερνοχώρο. Αυτή η πρακτική είναι επιβεβλημένη, είτε γίνουν είτε όχι συμμαχίες. Λόγω του μικρού μας μεγέθους και λόγω των συγκυριών, η συμμαχία με το Ισραήλ και την Ελλάδα συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση.
Ζωτικός χώρος και αποτροπή
Η στρατηγική έξοδος του Ισραήλ και ο ζωτικός του χώρος είναι συνταυτισμένος με την περιοχή της Κύπρου, αφού, ένεκα και της τουρκικής στάσης, το Ισραήλ είναι περικυκλωμένο από εχθρούς. Από την άλλη, η Κύπρος χρειάζεται το Ισραήλ στα ζητήματα ασφάλειας όπως:
1. Συμβατικής άμυνας και πολέμου με δυνάμεις ξηράς και αέρος κυρίως, αλλά και θάλασσας.
2. Κυβερνοχώρου, όπου το Ισραήλ έχει αναπτύξει υψηλή τεχνολογία, από την οποία μπορεί να βοηθηθεί η Κύπρος και αφορά εκτός των άλλων και θέματα κατασκοπίας και αντικατασκοπίας.
Γενικώς πληροφόρησης. Βεβαίως, σημαντικός είναι ο ρόλος της Ελλάδας σε αυτήν τη συμμαχία, διότι χωρίς αυτήν και την εμπλοκή άλλων οικονομικών συμφερόντων, που θα προκύψουν μέσω πετρελαϊκών κολοσσών όπως η Noble, η ENI και η TOTAL, αφενός δημιουργείται μια αποτρεπτική ασπίδα έναντι της τουρκικής απειλής και αφετέρου δημιουργούνται συνθήκες αποφυγής του εξής θλιβερού φαινομένου:
Δηλαδή, στην προσπάθειά μας να βάλουμε φρένο στην τουρκική απειλή, να βρεθούμε υπό την πλήρη εξάρτηση του Ισραήλ. Γι΄ αυτό ακόμη και στην περίπτωση του Ισραήλ θα πρέπει να υπογραφεί στρατηγική συμμαχία και αμυντικό σύμφωνο, που σημαίνει ότι το Ισραήλ θα νομιμοποιείται και με βάση το διεθνές δίκαιο να υπερασπιστεί την Κύπρο και μαζί τα συμφέροντά του σε περίπτωση ξένης επίθεσης.
Διότι, ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις:
1. Οι γεωτρήσεις στο οικόπεδο 12 δεν θα γίνονταν, εάν δεν είχε συμφέροντα το Ισραήλ και
2, εάν δεν είχαν συμφέροντα οι ΗΠΑ, οι οποίες ουδόλως θα ήθελαν να δουν την Τουρκία και το Ισραήλ να φθάνουν σε σύγκρουση.
Από την άλλη, το Ισραήλ καθόλου δεν θα ήθελε να δει την Κύπρο να πέφτει στο πλαίσιο μιας διχοτομικής λύσης -όπως είναι αυτή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας- στα χέρια της Τουρκίας, διότι θα απειληθεί ο ζωτικός του χώρος. Και η Τουρκία θα αποκτήσει πλεονεκτήματα σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό μεταξύ των δυο χωρών, περί του ποια εκ των δύο θα έχει την πρωτοκαθεδρία ως περιφερειακή δύναμη.
Συμφέροντα ΗΠΑ και κρατική τρομοκρατία
Ένα βασικό ζήτημα είναι και η κρατική τρομοκρατία την οποία ασκεί η Τουρκία. Ερώτημα: Τι θα πράξει η Κύπρος, εάν η Τουρκία προχωρήσει σε προκλήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ και δη εντός των οικοπέδων τα οποία αμφισβητεί η ίδια και θεωρεί ότι βρίσκονται υπό τον δικό της έλεγχο ή του ψευδοκράτους; Θα τους πετάξει έξω; Θα τους ρίξει στη θάλασσα και πώς; Το ζητούμενο δεν είναι, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, να βρεθούμε ενώπιον τετελεσμένων, αλλά να τα αποτρέψουμε.
Και κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μόνο εάν υπάρχει συμμαχία με την Ελλάδα και το Ισραήλ, και αν σημαίνει ότι οποιαδήποτε τουρκική κίνηση πλήττει τα συμφέροντα μιας τέτοιας συμμαχίας, που θα έχει και τις ευλογίες των ΗΠΑ, η οποία πρώτη θα δράσει αποτρεπτικά σε μια τέτοια ενέργεια. Κλασικό παράδειγμα ήταν η περίπτωση των τουρκικών απειλών τον Σεπτέμβριο του 2011. Επειδή έτσι επέβαλλαν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, ο Πρόεδρος Ομπάμα κάλεσε στην Ουάσιγκτον τον Τούρκο Πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν, στον οποίο έδωσε το εξής μήνυμα:Μπορείτε να περιφέρεστε στην περιοχή αλλά όχι κόλπα, διότι οι Ισραηλινοί δεν αστειεύονται και διότι διακυβεύονται και συμφέροντα εταιρείας αμερικανικών συμφερόντων. Οι ΗΠΑ δεν θέλουν σύγκρουση. Το ίδιο συνέβη και με τη δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση. Μονίμως βρισκόταν και βρίσκεται πλησίον της εξέδρας της NobΙe στο οικόπεδο 12 ένα αμερικανικό αντιτορπιλικό.
Αυτή η σύγκλιση και κοινωνία συμφερόντων θα πρέπει να πάρει στρατηγικό χαρακτήρα. Διαφορετικά, ό,τι αφήνεται στην τύχη, είναι εύθραυστο και δεν σημαίνει ότι το όποιο στην παρούσα φάση θετικό κλίμα θα συνεχιστεί.
Ανατροπή δεδομένων ή νεο-ραγιαδισμός
Η ΤΟΥΡΚΙΑ σήμερα παραμένει στο Κυπριακό αδιάλλακτη, μη αποδεχόμενη τα κύρια στοιχεία της βάσης των συνομιλιών. Και η τουρκική στάση συνεχίζει να είναι αδιάλλακτη επειδή δεν έχει κόστος και ούτως ή άλλως κερδίζει πόντους προς τη διχοτόμηση. Είτε ομοσπονδία είτε διχοτόμηση είναι για την Άγκυρα το ίδιο πράγμα. Και δεν είναι διατεθειμένη, εφόσον δεν έχει κόστος ούτε στην ΕΕ ούτε διεθνώς, να αποδεχθεί μια λύση που δεν θα νομιμοποιεί πλήρως την παράνομη υφιστάμενη κατάσταση και δεν θα είναι καλύτερη για την τουρκική πλευρά από την υφιστάμενη de facto διχοτόμηση.
Εάν η Άγκυρα δεν πάρει αυτό που θέλει μέσω συνομιλιών, προσδοκά ότι θα το πετύχει με το πέρασμα του χρόνου. Αυτό που η Τουρκία θεωρεί ως πλεονέκτημα, η Αθήνα και η Λευκωσία θα μπορούσαν να το μετατρέψουν σε αχίλλειο πτέρνα της Άγκυρας. Δηλαδή, να εκμεταλλευτούν την αδιαλλαξία της Τουρκίας και τον χρόνο, και με βάση το φυσικό αέριο ως στρατηγικό εργαλείο συμμαχιών, να αλλάξουν τα υφιστάμενα ισοζύγια με τη δημιουργία ενός άξονα με το Ισραήλ, στη λογική της τριμερούς περιφερειακής δύναμης, που προσφέρει:
1. Αυξημένη αποτροπή και τη δημιουργία σε σχέση με την Τουρκία στρατηγικού πετάλου από τα Βαλκάνια ώς την Κύπρο, αλλάζοντας τα γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά δεδομένα.
2. Δημιουργία συνθηκών δημοκρατικής λύσης αμοιβαίων συμφερόντων επί των δημοκρατικών αρχών του ΟΗΕ και της ΕΕ, και απεγκλωβισμό από τη φινλανδοποίηση. Εάν λοιπόν η Τουρκία τώρα πει ναι σε λύση ομοσπονδίας, την πατήσαμε! Όπως και το 2002.
Εάν δεν αλλάξουμε τα ισοζύγια δυνάμεων εξ αφορμής του φυσικού αερίου, πάλι την πατήσαμε, διότι θα συνεχίσει η λύση να είναι όμηρος παραλλαγών του σχεδίου Ανάν. Εάν όμως αλλάξουμε τα ισοζύγια δυνάμεων, η πολιτική της Τουρκίας, που θεωρείται σήμερα ως έξυπνη, την επαύριο θα φαίνεται ως λανθασμένη και ότι ήταν βλακεία που δεν άρπαξαν χθες ό,τι δεν θα μπορούν να αρπάξουν σήμερα ή αύριο. Έτσι θα ανατραπεί η ιστορία των χαμένων ευκαιριών.
Θα αφορά την Τουρκία και όχι την ελληνοκυπριακή πλευρά και την Κυπριακή Δημοκρατία. Συνεπώς, επιβάλλεται Αθήνα και Λευκωσία να κινηθούν μέσα από μια ευέλικτη και ευφυή πολιτική, μετατρέποντας την τουρκική αδιαλλαξία και τον χρόνο από μειονεκτήματα σε στρατηγικά πλεονεκτήματα. Χρειάζεται, βεβαίως, ένας Έλληνας Βίσμαρκ ή ομάδα πολιτικών, είτε στην Αθήνα είτε στη Λευκωσία, με όραμα.
Ο Βίσμαρκ, μάλιστα, στα νιάτα του ήταν αντίθετος με την Ένωση της Γερμανίας. Εν συνεχεία, όταν ωρίμασε και ο ίδιος και οι συγκυρίες, οδήγησε το γερμανικό έθνος στο πεπρωμένο του.Και οι δικοί μας ηγέτες έχουν τον χρόνο που τους προσφέρει η Τουρκία, για να οδηγήσουν την Κύπρο και την Ελλάδα στο εθνικό τους πεπρωμένο, και να ανατρέψουν την αρνητική πορεία της ιστορίας, η οποία δημιούργησε την πολιτική κουλτούρα του νεο-ραγιαδισμού, που αποτυπώνεται στη φινλανδοποίηση της Ελλάδας και σε μια διχοτομική ομοσπονδιακή λύση στην Κύπρο.
