ΔαμασκόςΗ
φωτιά του εμφυλίου που μαίνεται για δύο χρόνια έχει στοιχίσει τη ζωή σε
δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, έχει εκτοπίσει πολλαπλάσιο αριθμό Σύρων από
τις εστίες τους, έχει καταστρέψει τις υποδομές της χώρας και έχει κάνει
τις πόλεις σωρούς ερειπίων αλλά η καταστροφή δεν σταματά εκεί: Η Συρία
έχει ουσιαστικά χωριστεί σε αυτήν την φάση σε τρεις περιοχές,
βαθαίνοντας τα ρήγματα μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων και
υποσκάπτοντας τις προοπτικές της χώρας να ανακάμψει κάποτε ως πόλος ενός
ενιαίου μωσαϊκού κοινοτήτων, όπως ήταν πριν τον πόλεμο.
Το πώς θα είναι η Συρία όταν οι εμπόλεμες πλευρές αφήσουν τα όπλα, με
τον έναν ή τον άλλο τρόπο, γίνεται όλο και πιο θολό, όμως όλοι συμφωνούν
στο ότι όσο συνεχίζεται η διαμάχη, τόσο δυσκολότερο θα είναι να
σφυρηλατηθεί εκ νέου ένα συνεχές τοπίο.
Οι ρευστές γραμμές στο έδαφος αλλάζουν αναλόγως των στρατιωτικών εξελίξεων, το περίγραμμά τους όμως μπορεί χοντρικά να σχηματιστεί πάνω στο χάρτη την ώρα που σε διάφορα σημεία της χώρας ανεμίζουν άλλες σημαίες και εφαρμόζεται διαφορετική κρατική βία. Τα τρία κομμάτια όμως δεν είναι συμπαγή ούτε στο εσωτερικό τους.
Το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ διατηρεί τον έλεγχο σε έναν διάδρομο που ξεκινά από το νότια σύνορα με την Ιορδανία, περνάει από την πρωτεύουσα Δαμασκό και καταλήγει στην ακτή της Μεσογείου. Στη διαδρομή του περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της κοινότητας των Αλεβιτών (από την οποία προέρχεται και η ίδια η οικογένεια Άσαντ). Το όχι απόλυτα ομοιογενές συνονθύλευμα των αντικαθεστωτικών ένοπλων ομάδων, που έχει βάση στο σουνιτικό πληθυσμό, ελέγχει περιοχές των επαρχιών της Ιντλίμπ και του Χαλεπίου στο βορρά και μέχρι τον Ευφράτη και τα (διαβλητά) ανατολικά σύνορα με το Ιράκ. Τέλος, στην βορειοανατολική άκρη, ο κουρδικός πληθυσμός έχει αρχίσει να εγκαθιδρύει μία πρωτοφανούς βαθμού ημι-αυτονομία (περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση για την γειτονική Τουρκία, που έχει εξαρχής ταχθεί εναντίον του Άσαντ).
Η γενική αυτή εικόνα μπορεί όμως να παραπλανήσει, δημιουργώντας την εντύπωση ότι οι περιοχές είναι συμπαγείς. Ναι μεν οι αντικαθεστωτικοί ελέγχουν τις αγροτικές περιοχές στο βορρά, τον έλεγχο όμως στις περιφερειακές πρωτεύουσες ασκεί ο Άσαντ, με την εξαίρεση της Ράκα και τμημάτων του Χαλεπίου. Στις αγροτικές περιοχές πάλι, το καθεστώς συνεχίζει να διατηρεί τον έλεγχο σε στρατιωτικές μονάδες, οι οποίες όμως λειτουργούν ουσιαστικά αποκομμένες και ανεφοδιάζονται από αέρος. Όσον αφορά τις περιοχές στις οποίες ο Άσαντ δεν έχει πλέον κανέναν απολύτως έλεγχο, οι ίδιες οι αντικαθεστωτικές ομάδες είναι χωρισμένες μεταξύ κατά το μάλλον ή ήττον μετριοπαθών που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση και εξτρεμιστών που, κατά περιπτώσεις, συνδέονται ακόμη και με ισλαμιστές τρομοκράτες.
Ανάλογη είναι και η εικόνα στις κουρδικές περιοχές, όπου έχουν φανεί ακόμη σαφέστερα οι εντάσεις μεταξύ των Κούρδων και εξτρεμιστών ισλαμιστών. Ο κίνδυνος ανοικτών περιφερειακών συγκρούσεων μεταξύ ένοπλων ομάδων δεν μπορεί να αποκλειστεί. Εκτός ελέγχου του Άσαντ, παρά την προέλαση των δυνάμεών του (με κυριότερη την ανακατάληψη της Χομς), παραμένουν πετρελαιοπηγές, μονάδες ηλεκτρισμού και φράγματα στον βορρά και τα ανατολικά.
Οι ρευστές γραμμές στο έδαφος αλλάζουν αναλόγως των στρατιωτικών εξελίξεων, το περίγραμμά τους όμως μπορεί χοντρικά να σχηματιστεί πάνω στο χάρτη την ώρα που σε διάφορα σημεία της χώρας ανεμίζουν άλλες σημαίες και εφαρμόζεται διαφορετική κρατική βία. Τα τρία κομμάτια όμως δεν είναι συμπαγή ούτε στο εσωτερικό τους.
Το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ διατηρεί τον έλεγχο σε έναν διάδρομο που ξεκινά από το νότια σύνορα με την Ιορδανία, περνάει από την πρωτεύουσα Δαμασκό και καταλήγει στην ακτή της Μεσογείου. Στη διαδρομή του περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της κοινότητας των Αλεβιτών (από την οποία προέρχεται και η ίδια η οικογένεια Άσαντ). Το όχι απόλυτα ομοιογενές συνονθύλευμα των αντικαθεστωτικών ένοπλων ομάδων, που έχει βάση στο σουνιτικό πληθυσμό, ελέγχει περιοχές των επαρχιών της Ιντλίμπ και του Χαλεπίου στο βορρά και μέχρι τον Ευφράτη και τα (διαβλητά) ανατολικά σύνορα με το Ιράκ. Τέλος, στην βορειοανατολική άκρη, ο κουρδικός πληθυσμός έχει αρχίσει να εγκαθιδρύει μία πρωτοφανούς βαθμού ημι-αυτονομία (περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση για την γειτονική Τουρκία, που έχει εξαρχής ταχθεί εναντίον του Άσαντ).
Η γενική αυτή εικόνα μπορεί όμως να παραπλανήσει, δημιουργώντας την εντύπωση ότι οι περιοχές είναι συμπαγείς. Ναι μεν οι αντικαθεστωτικοί ελέγχουν τις αγροτικές περιοχές στο βορρά, τον έλεγχο όμως στις περιφερειακές πρωτεύουσες ασκεί ο Άσαντ, με την εξαίρεση της Ράκα και τμημάτων του Χαλεπίου. Στις αγροτικές περιοχές πάλι, το καθεστώς συνεχίζει να διατηρεί τον έλεγχο σε στρατιωτικές μονάδες, οι οποίες όμως λειτουργούν ουσιαστικά αποκομμένες και ανεφοδιάζονται από αέρος. Όσον αφορά τις περιοχές στις οποίες ο Άσαντ δεν έχει πλέον κανέναν απολύτως έλεγχο, οι ίδιες οι αντικαθεστωτικές ομάδες είναι χωρισμένες μεταξύ κατά το μάλλον ή ήττον μετριοπαθών που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση και εξτρεμιστών που, κατά περιπτώσεις, συνδέονται ακόμη και με ισλαμιστές τρομοκράτες.
Ανάλογη είναι και η εικόνα στις κουρδικές περιοχές, όπου έχουν φανεί ακόμη σαφέστερα οι εντάσεις μεταξύ των Κούρδων και εξτρεμιστών ισλαμιστών. Ο κίνδυνος ανοικτών περιφερειακών συγκρούσεων μεταξύ ένοπλων ομάδων δεν μπορεί να αποκλειστεί. Εκτός ελέγχου του Άσαντ, παρά την προέλαση των δυνάμεών του (με κυριότερη την ανακατάληψη της Χομς), παραμένουν πετρελαιοπηγές, μονάδες ηλεκτρισμού και φράγματα στον βορρά και τα ανατολικά.
