Του Γιάννου Χαραλαμπίδη
Άμεσοι τρόποι δράσης και επιστροφή κεφαλαίων - Η
εναλλακτική στρατηγική επιλογή, και οι πραγματικότητες εντός και εκτός
της ΕΕ,
καθώς και η χρήση του φυσικού αερίου ως στρατηγικού εργαλείου ισχύος αντί λαϊκισμού
ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ της Κύπρου με την Τουρκία, το Ισραήλ και την ΕΕ, καθώς και η έξοδος από την κρίση
Η οικονομική κρίση θα γίνεται οξύτερη στο επόμενο διάστημα, με το μνημόνιο να είναι αναγκαίο κακό. Όσο το δυνατό γρηγορότερη είναι η διαδικασία απεγκλωβισμού μας τόσο το καλύτερο.
Και επ' αυτών των προτάσεων και των εισηγήσεων είναι που θα πρέπει να εργάζεται και η Κυβέρνηση και η αντιπολίτευση. Χωρίς λαϊκισμούς. Με σοβαρότητα. Υπάρχει επί τούτου και κάτι άλλο συναφές:
Το ζητούμενο δεν είναι να φύγουμε από την οικονομική κρίση και να βρεθούμε εκ νέου σε μια νέα κρίση, χειρότερη, που θα αφορά στη λύση του Κυπριακού, που θα έχει οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, πολιτειακές και γεωπολιτικές, καθώς και γεωστρατηγικές προεκτάσεις. Το ζητούμενο είναι η βιωσιμότητα της οικονομίας και της λύσης του Κυπριακού. Και όχι να πάμε από την τραγωδία του «οδυνηρού συμβιβασμού» του μνημονίου, στον «οδυνηρό συμβιβασμό» της διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θέλουμε λύσεις και όχι διάλυση.
Πρακτικοί τρόποι δράσης
Χρειάζεται, λοιπόν, η οικοδόμηση στρατηγικής, η οποία πρέπει να υιοθετηθεί και η οποία δεν έχει μόνο μιαν αλλά πολλές κατευθύνσεις και πρακτικές δράσης και στήριξης του πολίτη και της κοινωνίας, όπως:
1. Η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, που προϋποθέτει τον εθελοντισμό και νέες ή κλασικές μορφές οργάνωσης και δράσης, όπως είναι η συλλογή τροφίμων -κάτι που ήδη συμβαίνει- καθώς και ρουχισμού και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης που μπορούν να καλύψουν ευπαθείς ομάδες και απόρους, οι οποίοι, λόγω της ανεργίας, θα αυξάνονται στο επόμενο διάστημα.
2. Η διατήρηση στη ζωή θέσεων εργασίας, που σημαίνει την περιοδική εργασία και τη μείωση μισθών, καθώς και τη διευκόλυνση αποπληρωμής δανείων και για τους πολίτες και για τους επιχειρηματίες.
3. Η εκμετάλλευση υφιστάμενων δεσμευμένων πόρων για την παροχή στήριξης στους ανέργους και ο άμεσος στρατηγικός σχεδιασμός για την εκμετάλλευση προγραμμάτων από την ΕΕ, με σκοπό την εκπαίδευση ανέργων για αλλαγή επαγγέλματος ή και την εκπαίδευση νέων για την εξεύρεση εργασίας με βάση τις ανάγκες της αγοράς.
4. Η επιστροφή κεφαλαίων και η λήψη μέτρων σε βάρος όσων τα έχουν φυγαδέψει στο εξωτερικό λόγω κρίσης στην εξής βάση:
α) Έρευνα για τους λόγους για τους οποίους Κύπριοι επιχειρηματίες έχουν βγάλει κεφάλαια στο εξωτερικό. Εάν ή όχι εδικαιολογείτο η φυγή τους. Και αν υπάρχει σύνδεση με παροχή εκ των έσω πληροφοριών, γεγονός που προϋποθέτει διορισμό ποινικού ανακριτή.
β) Επιστροφή των κεφαλαίων με κούρεμα μικρότερο από εκείνο που θα υποβάλλονταν εάν δεν τα φυγάδευαν. Τα ποσά αυτά θα μπορούν να διατεθούν για τους ανέργους, για ευπαθείς ομάδες και για ανάπτυξη. Διαφορετικά, όσοι εσκεμμένα έχουν βγάλει χρήματα στο εξωτερικό για ίδιον όφελος και λόγω εσωτερικής πληροφόρησης, θα πρέπει να τους κατασχεθούν περιουσιακά στοιχεία και να γίνει ένας γενικότερος περιουσιακός έλεγχος στη βάση του «πόθεν έσχες».
5. Ο καταρτισμός ενός μοντέλου ανάπτυξης, που ποτέ δεν είχε γίνει στην Κύπρο. Ο τουρισμός, τα καζίνα, η έρευνα και η καινοτομία, καθώς και το φυσικό αέριο είναι πυλώνες αυτή της νέας ανάπτυξης, χωρίς να υποτιμάται και ο χρηματοπιστωτικός τομέας, καθώς και οι συναφείς παροχές υπηρεσιών.
Σκληρός πυρήνας και συμφέροντα
Η Κύπρος μπορεί να χάνει τη μία ή και τις δυο μεγάλες της τράπεζες, όμως, δεν χάνει τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική της θέση, την οποία ή θα αναβαθμίσει σταδικά και θα την ελέγχει η ίδια σε συνάρτηση με συμμαχίες, ή θα την ασκήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό απ' ό,τι σήμερα άλλοι, και κυρίως Τούρκοι, Βρετανοί και Ισραηλινοί, ακόμη και Ρώσοι. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, η υφιστάμενη κρίση έχει τη διεθνή και την εσωτερική πτυχή, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τους τομείς
(α) της οικονομίας,
(β) της κοινωνίας
, (γ) της πολιτικής και των θεσμών και των Διεθνών Οργανισμών, όπως η ΕΕ, ο ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, καθώς και
(δ) της γεωστρατηγικής και της γεωπολιτικής.
Το οποιοδήποτε μοντέλο ανάπτυξης και η οποιαδήποτε στρατηγική θα πρέπει να λαμβάνει για τα επόμενα χρόνια όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν την Κύπρο, μεταξύ των οποίων και ο πόλεμος μεταξύ των αγορών και του κράτους, αλλά και κάτι άλλο: Εάν είναι ή όχι επιλογή της Κύπρου να εξέλθει ή όχι από το ευρώ. Ένα ζήτημα που δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και πολιτικό. Σχετίζεται με τις εξελίξεις στο Κυπριακό και άλλως πως.
Η ουσία των επιλογών μας πρέπει να είναι στην εξής βάση: Η οποιαδήποτε απόφαση δεν μπορεί να είναι για τώρα αλλά και για τα επόμενα χρόνια και θα πρέπει να είναι ενταγμένη σε στρατηγική. Εάν η πολιτική και η στόχοι μας εξυπηρετούνται στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη, τότε θα πρέπει να συμπληρωθεί με την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Ενδεχομένως η υφιστάμενη κρίση να φανερώνει ότι δεν γνωρίζαμε πώς λειτουργεί η ΕΕ. Ότι δηλαδή η αλληλεγγύη όπως και οι συμβιβασμοί είναι αποτέλεσμα σύγκλισης εθνικών συμφερόντων και είναι υπό διεκδίκηση, δεν χαρίζονται.
Τα αποδυναμωμένα κράτη και έθνη δεν έχουν τύχη ούτε εντός ούτε εκτός Ευρώπης. Αντιθέτως, τα ισχυρά κράτη έχουν τύχη και εντός και εκτός Ευρώπης, όπως κλασικά παραδείγματα είναι το Ισραήλ και η Τουρκία. Τα μικρά κράτη, όταν λειτουργούν ορθά και γνωρίζουν να συνάπτουν συμμαχίες, μπορούν να έχουν επιπρόσθετα οφέλη από τη συμμετοχή τους στην Ευρωζώνη πχ και στην ΕΕ κατ΄ επέκταση. Παραδείγματα ως προς τούτο συνιστούν η Ολλανδία και η Φινλανδία. Εάν η οικονομία μας ήταν ισχυρή, θα μπορούσαμε να ανήκουμε και εμείς στον σκληρό πυρήνα του ευρώ με τη Γερμανία, αντί να είμαστε επαίτες.
Κυπριακό και έλεγχος φυσικού αερίου
ΚΑΜΙΑ ανάλυση ή στρατηγικό σενάριο για την οικονομική κρίση δεν μπορεί να αποκλείει τις εξελίξεις που αφορούν στη λύση του Κυπριακού και στη βιωσιμότητά της, που δεν έχει μόνο πολιτειακό, αλλά και οικονομικό καθώς και κοινωνικό χαρακτήρα. Τώρα έχουμε την τραγική εμπειρία ενός εκβιασμού και ενός οδυνηρού συμβιβασμού, που στηρίχθηκε σε σωρεία δικών μας λαθών και στον ακόλουθο εκβιασμό: Ή δέχεστε το επαχθές μνημόνιο, ή πάτε σε πιο επαχθή λύση.
Δηλαδή, την άτακτη χρεοκοπία. Εάν, λοιπόν, οι υφιστάμενοι χειρισμοί και στόχοι στο Κυπριακό συνεχιστούν επί τη βάσει της ίδιας με το παρελθόν φιλοσοφίας, που αφορά στον έντιμο συμβιβασμό της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, δηλαδή μιας βρετανικής και τουρκικής μορφής διχοτόμησης χειρίστου είδους, τότε και οικονομικά και πολιτειακά θα βρεθούμε ενώπιον νέων τραγωδιών, και το φυσικό αέριο από στρατηγικό εργαλείο ισχύος θα καταστεί εργαλείο στα χέρια ξένων.
Αυτός είναι ο στόχος κυρίως Βρετανών και Τούρκων για το επόμενο διάστημα. Εξού και η εμμονή της τουρκικής και βρετανικής πολιτικής για την άμεση έναρξη συνομιλιών για λύση express στο Κυπριακό, που θα αποτυπώνεται ένα άλλο σχέδιο Ανάν, με το οποίο θα διαλύεται η Κυπριακή Δημοκρατία, θα αναγνωρίζεται το ψευδοκράτος ως το ισότιμο συνιστών των υπολειμμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας κράτος. Το δε φυσικό αέριο θα περάσει στα χέρια της Τουρκίας, εφόσον στην ουσία οι συμφωνίες που έγιναν μεταξύ της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων και του ψευδοκράτους θα αποτελέσουν τμήμα της λύσης.
Οπότε, αφενός η Τουρκία και όχι οι Τουρκοκύπριοι θα ελέγχουν την εκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου ή πετρελαίου στην κατεχόμενη χερσαία και θαλάσσια περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αφετέρου, οι Τουρκία θα γίνει συνιδιοκτήτρια στη σημερινή υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας ΑΟΖ. Και αυτό θα συμβεί μέσω των Τουρκοκυπρίων και του κρατιδίου τους, καθώς και μέσω ενός πιθανού αγωγού από την Κύπρο στην Τουρκία. Έτσι, η Κύπρος θα καθιστά και οικονομικό και ενεργειακό και πολιτειακό προτεκτοράτο της Τουρκίας. Στην ουσία, είτε θα ανήκει είτε όχι στην ΕΕ, η Κύπρος θα είναι επαρχία της Άγκυρας.
Εάν, δε, πάμε σε λύση τώρα με τους συντελεστές ισχύος μας διαλυμένους, δεν θα έχουμε καμιάν απολύτως τύχη. Θα πάμε από τραγωδία σε τραγωδία. Η μία κατοχή θα είναι από την Τρόικα και η άλλη κατοχή θα είναι από την Τουρκία και τη Βρετανία. Και μάλιστα, πλέον, με τη δική μας υπογραφή. Θα έχουμε στην ουσία ανατροπή της ιστορίας σε δυο επίπεδα: Το ένα είναι ο αγώνας της ΕΟΚΑ και τα αποτελέσματά του. Η κολοβή Κυπριακή Δημοκρατία, που απέκτησε σεβασμό με την ένταξη στην ΕΕ, θα διαλυθεί και θα αντικατασταθεί από μια διχοτομική λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως ήταν ο αρχικός στρατηγικός στόχος Τούρκων και Βρετανών από το 1956. Το δεύτερο είναι η έξοδος της Κυπριακής Δημοκρατίας από την ΕΕ και την ένταξη τού ψευδοκράτους ως ισότιμου συνιστώντος κραταδίου.
Η διόρθωση του Ομπάμα και η συγγνώμη του Ισραήλ
Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ στοχοθεσία, που επικουρείται από τη Βρετανία και από τα τεχνοκρατικά κλιμάκια των ΗΠΑ, είναι τμήμα της τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής, που στόχο έχει την ανάδειξη της Άγκυρας σε περιφερειακή δύναμη, γεγονός που ενοχλεί το Ισραήλ. Με την επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στο Ισραήλ δεν έγινε καθολική αναστήλωση σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ, αλλά αναθέρμανση, που δεν ξέρουμε ακριβώς πού θα καταλήξει. Αξίζει, όμως, να αναλύσουμε τις σχέσεις αυτές για να ξέρουμε πού πατούμε και πώς θα ενεργήσουμε. Οι λόγοι που ανάγκασαν τον Αμερικανό Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να μεταβεί στο Ισραήλ ήταν οι εξής:
1. Η διόρθωση της πολιτικής του, με την οποία το 2009, όταν είχε μόλις εκλεγεί, επισκέφθηκε την Τουρκία και την έχρισε περιφερειακή δύναμη, προκειμένου να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με το Ισλάμ στην περιοχή και να την εμφανίσει ως μεταβατικό μοντέλο εκδημοκρατισμού για τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Ένα μοντέλο που στηρίζεται στη συγκατοίκηση στην εξουσία του κοσμικού κράτους και του Ισλάμ, ή του κοσμικού κράτους και των στρατιωτικών.
Προφανώς, οι ΗΠΑ ήθελαν την Τουρκία ως μοντέλο για την «αραβική άνοιξη» που ερχόταν. Όμως, η πολιτική αυτή έφερε την αλαζονεία στην τουρκική πολιτική και τη διάρρηξη των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων, αφού το Ισραήλ θεωρεί τη γενικότερη τουρκική πολιτική ως απειλή για τα δικά του συμφέροντα. Και αυτό συμβαίνει διότι η Τουρκία επιδιώκει να αναδειχθεί σε ηγέτιδα και προστάτιδα των Αράβων και των μουσουλμάνων χώρα. Και ως αποτρεπτική της ισραηλινής απειλής δύναμη, ξεκινώντας από το Παλαιστηνιακό.
2. Η βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, για να υπάρχει αρραγές μεταξύ των συμμάχων των ΗΠΑ μέτωπο, ούτως ώστε να μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα η κρίση στη Συρία και εκείνη με το Ιράν, που μπορεί να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή. Η συγγνώμη του Ισραήλ προς την Τουρκία δεν επιλύει το στρατηγικό πρόβλημα της πρωτοκαθεδρίας τους ως περιφερειακών δυνάμεων, ούτε αναιρεί την πραγματικότητα: Ότι δηλαδή: α. Η μοναδική έξοδος για το Ισραήλ και το φυσικό του αέριο είναι η Κύπρος. β. Η επιλογή του αγωγού μέσω Τουρκίας, ακόμη και αν είναι οικονομικώς συμφέρουσα, δεν είναι η γεωστρατηγικώς ορθή, αφού, υπό αυτές τις συνθήκες, θα τεθεί το Ισραήλ υπό την τουρκική εξάρτηση. Όπως θα συμβεί κατ΄ ανάλογη περίπτωση και με την Κύπρο, όχι μόνο στο θέμα του φυσικού αερίου αλλά και σε αυτό της λύσης του Κυπριακού.
Εναλλακτική επιλογή και φυσικό αέριο
Εκ των πραγμάτων, δημιουργούνται κοινωνίες συμφερόντων που δεν θα πρέπει να χαθούν. Διότι το Ισραήλ δεν θα αναμένει στον αιώνα τον άπαντα τους Κυπρίους. Εάν δεν θέλουμε εμείς τη συμμαχία του, θα βρει τρόπους να προχωρήσει με την Τουρκία. Συνεπώς, τώρα είναι η συγκυρία διά της χρήσης του φυσικού αερίου να οικοδομηθεί η συμμαχία της Κύπρου με το Ισραήλ και την Ελλάδα, για έναν γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό έλεγχο από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μέση Ανατολή, που θα αποτελεί αποτροπή στην τουρκική απειλή για όλους και θα δημιουργεί συνθήκες συνομιλιών με την Άγκυρα, στη βάση ενός win win game και όχι ενός zero sum game.
Η απάντηση στην πολιτική της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης, που θα μετατρέψει μέσω λύσης την Κύπρο σε προτεκτοράτο και θα παρέχει στην Άγκυρα τη δυνατότητα ελέγχου του φυσικού αερίου είναι η δική μας ανάδειξη, μαζί με την Ελλάδα και το Ισραήλ, ως τμήμα μιας ευρύτερης συμμαχίας, που παραπέμπει σε μια τριμελή περιφερειακή δύναμη, με διαφορετικούς συντελεστές ισχύος. Ως εκ τούτου, το μεν Ισραήλ επιλύει μια κι έξω το πρόβλημα με την Τουρκία και δη του ποια εκ των δύο έχει την πρωτοκαθεδρία, η δε Κύπρος δεν θα σέρνεται ως αδύναμος επαίτης στη Ρωσία και στην ίδια την ΕΕ, και ειδικότερα στην Ευρωζώνη, για βοήθεια.
Οι Ευρωπαίοι και δη οι Γερμανοί είναι ανταγωνιστές των Ρώσων, όμως υπάρχουν μεεταξύ τους σχέσεις εξάρτησης και αλληλεξάρτησης, αφού από αυτούς τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο. Συνεπώς, για να μη συνθλιβείς όπως συνέβη στην υφιστάμενη κρίση από τους γίγαντες, θα πρέπει να είσαι αρκετά δυνατός για να τους αντέχεις. Όπως κάνει η Τουρκία. Εάν λοιπόν συνεχίσουμε την πολιτική λογική του κακόμοιρου και του αδικημένου, θα συνεχίσουμε να τρώμε σφαλιάρες. Πιο δυνατές από τις προηγούμενες.
Εάν, δε, η ηγεσία μας δεν μπορεί να αντέξει το βάρος μιας στρατηγικής συμμαχιών και περιφερειακής δύναμης, καλύτερο θα ήταν να μην εμπλακεί σε μια τέτοια διαδικασία, διότι θα εξελιχθεί σε μπούμερανγκ. Πρέπει, όμως, να γνωρίζουμε όλοι ότι χωρίς την εναλλακτική επιλογή της περιφερειακής δύναμης, θα καταστούμε τουρκική επαρχία.
Η ψυχιατρική πλευρά της κρίσης
ΜΕΣΑ από την κρίση θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και το εξής: Τον κρατικό και εθνικό αυτοσεβασμό δεν σου τον χαρίζουν. Τον κερδίζεις μόνος σου ή με συμμάχους. Η στάση και των Ρώσων και των εταίρων μας θα ήταν πολύ διαφορετική, εάν οι Κύπριοι πολιτικοί δεν ήταν πολύ μικρότεροι από το μέγεθος του κράτους τους. Και η τύχη του τόπου θα ήταν πολύ διαφορετική, και θα είναι, εάν η πολιτική ηγεσία βγει έξω από το κουτί του μνημονίου, όπου υπάρχει τόσος συνωστισμός και πανικός, που δημιουργεί μια κατάσταση στο πλαίσιο της οποίας ο ένας σπρώχνει τον άλλον και ο καθένας, στον πανικό της προσπάθειάς του να σωθεί, πράττει το ένα λάθος μετά το άλλο. Ο λόγος και η θέση ενός κράτους και ενός έθνους στην ΕΕ, στην Ευρωζώνη και στον ΟΗΕ, είναι ανάλογα της ισχύος του. Εάν δεν δούμε μακροπρόθεσμα, θα μας πλακώσουν εκ νέου τα γεγονότα και τα προβλήματά μας δεν θα είναι πολιτικής, αλλά ψυχολογικής και ψυχιατρικής πλέον υφής με «group therapy». Δυστυχώς…
καθώς και η χρήση του φυσικού αερίου ως στρατηγικού εργαλείου ισχύος αντί λαϊκισμού
ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ της Κύπρου με την Τουρκία, το Ισραήλ και την ΕΕ, καθώς και η έξοδος από την κρίση
Η οικονομική κρίση θα γίνεται οξύτερη στο επόμενο διάστημα, με το μνημόνιο να είναι αναγκαίο κακό. Όσο το δυνατό γρηγορότερη είναι η διαδικασία απεγκλωβισμού μας τόσο το καλύτερο.
Και επ' αυτών των προτάσεων και των εισηγήσεων είναι που θα πρέπει να εργάζεται και η Κυβέρνηση και η αντιπολίτευση. Χωρίς λαϊκισμούς. Με σοβαρότητα. Υπάρχει επί τούτου και κάτι άλλο συναφές:
Το ζητούμενο δεν είναι να φύγουμε από την οικονομική κρίση και να βρεθούμε εκ νέου σε μια νέα κρίση, χειρότερη, που θα αφορά στη λύση του Κυπριακού, που θα έχει οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, πολιτειακές και γεωπολιτικές, καθώς και γεωστρατηγικές προεκτάσεις. Το ζητούμενο είναι η βιωσιμότητα της οικονομίας και της λύσης του Κυπριακού. Και όχι να πάμε από την τραγωδία του «οδυνηρού συμβιβασμού» του μνημονίου, στον «οδυνηρό συμβιβασμό» της διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θέλουμε λύσεις και όχι διάλυση.
Πρακτικοί τρόποι δράσης
Χρειάζεται, λοιπόν, η οικοδόμηση στρατηγικής, η οποία πρέπει να υιοθετηθεί και η οποία δεν έχει μόνο μιαν αλλά πολλές κατευθύνσεις και πρακτικές δράσης και στήριξης του πολίτη και της κοινωνίας, όπως:
1. Η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, που προϋποθέτει τον εθελοντισμό και νέες ή κλασικές μορφές οργάνωσης και δράσης, όπως είναι η συλλογή τροφίμων -κάτι που ήδη συμβαίνει- καθώς και ρουχισμού και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης που μπορούν να καλύψουν ευπαθείς ομάδες και απόρους, οι οποίοι, λόγω της ανεργίας, θα αυξάνονται στο επόμενο διάστημα.
2. Η διατήρηση στη ζωή θέσεων εργασίας, που σημαίνει την περιοδική εργασία και τη μείωση μισθών, καθώς και τη διευκόλυνση αποπληρωμής δανείων και για τους πολίτες και για τους επιχειρηματίες.
3. Η εκμετάλλευση υφιστάμενων δεσμευμένων πόρων για την παροχή στήριξης στους ανέργους και ο άμεσος στρατηγικός σχεδιασμός για την εκμετάλλευση προγραμμάτων από την ΕΕ, με σκοπό την εκπαίδευση ανέργων για αλλαγή επαγγέλματος ή και την εκπαίδευση νέων για την εξεύρεση εργασίας με βάση τις ανάγκες της αγοράς.
4. Η επιστροφή κεφαλαίων και η λήψη μέτρων σε βάρος όσων τα έχουν φυγαδέψει στο εξωτερικό λόγω κρίσης στην εξής βάση:
α) Έρευνα για τους λόγους για τους οποίους Κύπριοι επιχειρηματίες έχουν βγάλει κεφάλαια στο εξωτερικό. Εάν ή όχι εδικαιολογείτο η φυγή τους. Και αν υπάρχει σύνδεση με παροχή εκ των έσω πληροφοριών, γεγονός που προϋποθέτει διορισμό ποινικού ανακριτή.
β) Επιστροφή των κεφαλαίων με κούρεμα μικρότερο από εκείνο που θα υποβάλλονταν εάν δεν τα φυγάδευαν. Τα ποσά αυτά θα μπορούν να διατεθούν για τους ανέργους, για ευπαθείς ομάδες και για ανάπτυξη. Διαφορετικά, όσοι εσκεμμένα έχουν βγάλει χρήματα στο εξωτερικό για ίδιον όφελος και λόγω εσωτερικής πληροφόρησης, θα πρέπει να τους κατασχεθούν περιουσιακά στοιχεία και να γίνει ένας γενικότερος περιουσιακός έλεγχος στη βάση του «πόθεν έσχες».
5. Ο καταρτισμός ενός μοντέλου ανάπτυξης, που ποτέ δεν είχε γίνει στην Κύπρο. Ο τουρισμός, τα καζίνα, η έρευνα και η καινοτομία, καθώς και το φυσικό αέριο είναι πυλώνες αυτή της νέας ανάπτυξης, χωρίς να υποτιμάται και ο χρηματοπιστωτικός τομέας, καθώς και οι συναφείς παροχές υπηρεσιών.
Σκληρός πυρήνας και συμφέροντα
Η Κύπρος μπορεί να χάνει τη μία ή και τις δυο μεγάλες της τράπεζες, όμως, δεν χάνει τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική της θέση, την οποία ή θα αναβαθμίσει σταδικά και θα την ελέγχει η ίδια σε συνάρτηση με συμμαχίες, ή θα την ασκήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό απ' ό,τι σήμερα άλλοι, και κυρίως Τούρκοι, Βρετανοί και Ισραηλινοί, ακόμη και Ρώσοι. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, η υφιστάμενη κρίση έχει τη διεθνή και την εσωτερική πτυχή, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τους τομείς
(α) της οικονομίας,
(β) της κοινωνίας
, (γ) της πολιτικής και των θεσμών και των Διεθνών Οργανισμών, όπως η ΕΕ, ο ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, καθώς και
(δ) της γεωστρατηγικής και της γεωπολιτικής.
Το οποιοδήποτε μοντέλο ανάπτυξης και η οποιαδήποτε στρατηγική θα πρέπει να λαμβάνει για τα επόμενα χρόνια όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν την Κύπρο, μεταξύ των οποίων και ο πόλεμος μεταξύ των αγορών και του κράτους, αλλά και κάτι άλλο: Εάν είναι ή όχι επιλογή της Κύπρου να εξέλθει ή όχι από το ευρώ. Ένα ζήτημα που δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και πολιτικό. Σχετίζεται με τις εξελίξεις στο Κυπριακό και άλλως πως.
Η ουσία των επιλογών μας πρέπει να είναι στην εξής βάση: Η οποιαδήποτε απόφαση δεν μπορεί να είναι για τώρα αλλά και για τα επόμενα χρόνια και θα πρέπει να είναι ενταγμένη σε στρατηγική. Εάν η πολιτική και η στόχοι μας εξυπηρετούνται στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη, τότε θα πρέπει να συμπληρωθεί με την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Ενδεχομένως η υφιστάμενη κρίση να φανερώνει ότι δεν γνωρίζαμε πώς λειτουργεί η ΕΕ. Ότι δηλαδή η αλληλεγγύη όπως και οι συμβιβασμοί είναι αποτέλεσμα σύγκλισης εθνικών συμφερόντων και είναι υπό διεκδίκηση, δεν χαρίζονται.
Τα αποδυναμωμένα κράτη και έθνη δεν έχουν τύχη ούτε εντός ούτε εκτός Ευρώπης. Αντιθέτως, τα ισχυρά κράτη έχουν τύχη και εντός και εκτός Ευρώπης, όπως κλασικά παραδείγματα είναι το Ισραήλ και η Τουρκία. Τα μικρά κράτη, όταν λειτουργούν ορθά και γνωρίζουν να συνάπτουν συμμαχίες, μπορούν να έχουν επιπρόσθετα οφέλη από τη συμμετοχή τους στην Ευρωζώνη πχ και στην ΕΕ κατ΄ επέκταση. Παραδείγματα ως προς τούτο συνιστούν η Ολλανδία και η Φινλανδία. Εάν η οικονομία μας ήταν ισχυρή, θα μπορούσαμε να ανήκουμε και εμείς στον σκληρό πυρήνα του ευρώ με τη Γερμανία, αντί να είμαστε επαίτες.
Κυπριακό και έλεγχος φυσικού αερίου
ΚΑΜΙΑ ανάλυση ή στρατηγικό σενάριο για την οικονομική κρίση δεν μπορεί να αποκλείει τις εξελίξεις που αφορούν στη λύση του Κυπριακού και στη βιωσιμότητά της, που δεν έχει μόνο πολιτειακό, αλλά και οικονομικό καθώς και κοινωνικό χαρακτήρα. Τώρα έχουμε την τραγική εμπειρία ενός εκβιασμού και ενός οδυνηρού συμβιβασμού, που στηρίχθηκε σε σωρεία δικών μας λαθών και στον ακόλουθο εκβιασμό: Ή δέχεστε το επαχθές μνημόνιο, ή πάτε σε πιο επαχθή λύση.
Δηλαδή, την άτακτη χρεοκοπία. Εάν, λοιπόν, οι υφιστάμενοι χειρισμοί και στόχοι στο Κυπριακό συνεχιστούν επί τη βάσει της ίδιας με το παρελθόν φιλοσοφίας, που αφορά στον έντιμο συμβιβασμό της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, δηλαδή μιας βρετανικής και τουρκικής μορφής διχοτόμησης χειρίστου είδους, τότε και οικονομικά και πολιτειακά θα βρεθούμε ενώπιον νέων τραγωδιών, και το φυσικό αέριο από στρατηγικό εργαλείο ισχύος θα καταστεί εργαλείο στα χέρια ξένων.
Αυτός είναι ο στόχος κυρίως Βρετανών και Τούρκων για το επόμενο διάστημα. Εξού και η εμμονή της τουρκικής και βρετανικής πολιτικής για την άμεση έναρξη συνομιλιών για λύση express στο Κυπριακό, που θα αποτυπώνεται ένα άλλο σχέδιο Ανάν, με το οποίο θα διαλύεται η Κυπριακή Δημοκρατία, θα αναγνωρίζεται το ψευδοκράτος ως το ισότιμο συνιστών των υπολειμμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας κράτος. Το δε φυσικό αέριο θα περάσει στα χέρια της Τουρκίας, εφόσον στην ουσία οι συμφωνίες που έγιναν μεταξύ της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων και του ψευδοκράτους θα αποτελέσουν τμήμα της λύσης.
Οπότε, αφενός η Τουρκία και όχι οι Τουρκοκύπριοι θα ελέγχουν την εκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου ή πετρελαίου στην κατεχόμενη χερσαία και θαλάσσια περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αφετέρου, οι Τουρκία θα γίνει συνιδιοκτήτρια στη σημερινή υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας ΑΟΖ. Και αυτό θα συμβεί μέσω των Τουρκοκυπρίων και του κρατιδίου τους, καθώς και μέσω ενός πιθανού αγωγού από την Κύπρο στην Τουρκία. Έτσι, η Κύπρος θα καθιστά και οικονομικό και ενεργειακό και πολιτειακό προτεκτοράτο της Τουρκίας. Στην ουσία, είτε θα ανήκει είτε όχι στην ΕΕ, η Κύπρος θα είναι επαρχία της Άγκυρας.
Εάν, δε, πάμε σε λύση τώρα με τους συντελεστές ισχύος μας διαλυμένους, δεν θα έχουμε καμιάν απολύτως τύχη. Θα πάμε από τραγωδία σε τραγωδία. Η μία κατοχή θα είναι από την Τρόικα και η άλλη κατοχή θα είναι από την Τουρκία και τη Βρετανία. Και μάλιστα, πλέον, με τη δική μας υπογραφή. Θα έχουμε στην ουσία ανατροπή της ιστορίας σε δυο επίπεδα: Το ένα είναι ο αγώνας της ΕΟΚΑ και τα αποτελέσματά του. Η κολοβή Κυπριακή Δημοκρατία, που απέκτησε σεβασμό με την ένταξη στην ΕΕ, θα διαλυθεί και θα αντικατασταθεί από μια διχοτομική λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως ήταν ο αρχικός στρατηγικός στόχος Τούρκων και Βρετανών από το 1956. Το δεύτερο είναι η έξοδος της Κυπριακής Δημοκρατίας από την ΕΕ και την ένταξη τού ψευδοκράτους ως ισότιμου συνιστώντος κραταδίου.
Η διόρθωση του Ομπάμα και η συγγνώμη του Ισραήλ
Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ στοχοθεσία, που επικουρείται από τη Βρετανία και από τα τεχνοκρατικά κλιμάκια των ΗΠΑ, είναι τμήμα της τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής, που στόχο έχει την ανάδειξη της Άγκυρας σε περιφερειακή δύναμη, γεγονός που ενοχλεί το Ισραήλ. Με την επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στο Ισραήλ δεν έγινε καθολική αναστήλωση σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ, αλλά αναθέρμανση, που δεν ξέρουμε ακριβώς πού θα καταλήξει. Αξίζει, όμως, να αναλύσουμε τις σχέσεις αυτές για να ξέρουμε πού πατούμε και πώς θα ενεργήσουμε. Οι λόγοι που ανάγκασαν τον Αμερικανό Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να μεταβεί στο Ισραήλ ήταν οι εξής:
1. Η διόρθωση της πολιτικής του, με την οποία το 2009, όταν είχε μόλις εκλεγεί, επισκέφθηκε την Τουρκία και την έχρισε περιφερειακή δύναμη, προκειμένου να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με το Ισλάμ στην περιοχή και να την εμφανίσει ως μεταβατικό μοντέλο εκδημοκρατισμού για τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Ένα μοντέλο που στηρίζεται στη συγκατοίκηση στην εξουσία του κοσμικού κράτους και του Ισλάμ, ή του κοσμικού κράτους και των στρατιωτικών.
Προφανώς, οι ΗΠΑ ήθελαν την Τουρκία ως μοντέλο για την «αραβική άνοιξη» που ερχόταν. Όμως, η πολιτική αυτή έφερε την αλαζονεία στην τουρκική πολιτική και τη διάρρηξη των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων, αφού το Ισραήλ θεωρεί τη γενικότερη τουρκική πολιτική ως απειλή για τα δικά του συμφέροντα. Και αυτό συμβαίνει διότι η Τουρκία επιδιώκει να αναδειχθεί σε ηγέτιδα και προστάτιδα των Αράβων και των μουσουλμάνων χώρα. Και ως αποτρεπτική της ισραηλινής απειλής δύναμη, ξεκινώντας από το Παλαιστηνιακό.
2. Η βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, για να υπάρχει αρραγές μεταξύ των συμμάχων των ΗΠΑ μέτωπο, ούτως ώστε να μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα η κρίση στη Συρία και εκείνη με το Ιράν, που μπορεί να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή. Η συγγνώμη του Ισραήλ προς την Τουρκία δεν επιλύει το στρατηγικό πρόβλημα της πρωτοκαθεδρίας τους ως περιφερειακών δυνάμεων, ούτε αναιρεί την πραγματικότητα: Ότι δηλαδή: α. Η μοναδική έξοδος για το Ισραήλ και το φυσικό του αέριο είναι η Κύπρος. β. Η επιλογή του αγωγού μέσω Τουρκίας, ακόμη και αν είναι οικονομικώς συμφέρουσα, δεν είναι η γεωστρατηγικώς ορθή, αφού, υπό αυτές τις συνθήκες, θα τεθεί το Ισραήλ υπό την τουρκική εξάρτηση. Όπως θα συμβεί κατ΄ ανάλογη περίπτωση και με την Κύπρο, όχι μόνο στο θέμα του φυσικού αερίου αλλά και σε αυτό της λύσης του Κυπριακού.
Εναλλακτική επιλογή και φυσικό αέριο
Εκ των πραγμάτων, δημιουργούνται κοινωνίες συμφερόντων που δεν θα πρέπει να χαθούν. Διότι το Ισραήλ δεν θα αναμένει στον αιώνα τον άπαντα τους Κυπρίους. Εάν δεν θέλουμε εμείς τη συμμαχία του, θα βρει τρόπους να προχωρήσει με την Τουρκία. Συνεπώς, τώρα είναι η συγκυρία διά της χρήσης του φυσικού αερίου να οικοδομηθεί η συμμαχία της Κύπρου με το Ισραήλ και την Ελλάδα, για έναν γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό έλεγχο από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μέση Ανατολή, που θα αποτελεί αποτροπή στην τουρκική απειλή για όλους και θα δημιουργεί συνθήκες συνομιλιών με την Άγκυρα, στη βάση ενός win win game και όχι ενός zero sum game.
Η απάντηση στην πολιτική της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης, που θα μετατρέψει μέσω λύσης την Κύπρο σε προτεκτοράτο και θα παρέχει στην Άγκυρα τη δυνατότητα ελέγχου του φυσικού αερίου είναι η δική μας ανάδειξη, μαζί με την Ελλάδα και το Ισραήλ, ως τμήμα μιας ευρύτερης συμμαχίας, που παραπέμπει σε μια τριμελή περιφερειακή δύναμη, με διαφορετικούς συντελεστές ισχύος. Ως εκ τούτου, το μεν Ισραήλ επιλύει μια κι έξω το πρόβλημα με την Τουρκία και δη του ποια εκ των δύο έχει την πρωτοκαθεδρία, η δε Κύπρος δεν θα σέρνεται ως αδύναμος επαίτης στη Ρωσία και στην ίδια την ΕΕ, και ειδικότερα στην Ευρωζώνη, για βοήθεια.
Οι Ευρωπαίοι και δη οι Γερμανοί είναι ανταγωνιστές των Ρώσων, όμως υπάρχουν μεεταξύ τους σχέσεις εξάρτησης και αλληλεξάρτησης, αφού από αυτούς τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο. Συνεπώς, για να μη συνθλιβείς όπως συνέβη στην υφιστάμενη κρίση από τους γίγαντες, θα πρέπει να είσαι αρκετά δυνατός για να τους αντέχεις. Όπως κάνει η Τουρκία. Εάν λοιπόν συνεχίσουμε την πολιτική λογική του κακόμοιρου και του αδικημένου, θα συνεχίσουμε να τρώμε σφαλιάρες. Πιο δυνατές από τις προηγούμενες.
Εάν, δε, η ηγεσία μας δεν μπορεί να αντέξει το βάρος μιας στρατηγικής συμμαχιών και περιφερειακής δύναμης, καλύτερο θα ήταν να μην εμπλακεί σε μια τέτοια διαδικασία, διότι θα εξελιχθεί σε μπούμερανγκ. Πρέπει, όμως, να γνωρίζουμε όλοι ότι χωρίς την εναλλακτική επιλογή της περιφερειακής δύναμης, θα καταστούμε τουρκική επαρχία.
Η ψυχιατρική πλευρά της κρίσης
ΜΕΣΑ από την κρίση θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και το εξής: Τον κρατικό και εθνικό αυτοσεβασμό δεν σου τον χαρίζουν. Τον κερδίζεις μόνος σου ή με συμμάχους. Η στάση και των Ρώσων και των εταίρων μας θα ήταν πολύ διαφορετική, εάν οι Κύπριοι πολιτικοί δεν ήταν πολύ μικρότεροι από το μέγεθος του κράτους τους. Και η τύχη του τόπου θα ήταν πολύ διαφορετική, και θα είναι, εάν η πολιτική ηγεσία βγει έξω από το κουτί του μνημονίου, όπου υπάρχει τόσος συνωστισμός και πανικός, που δημιουργεί μια κατάσταση στο πλαίσιο της οποίας ο ένας σπρώχνει τον άλλον και ο καθένας, στον πανικό της προσπάθειάς του να σωθεί, πράττει το ένα λάθος μετά το άλλο. Ο λόγος και η θέση ενός κράτους και ενός έθνους στην ΕΕ, στην Ευρωζώνη και στον ΟΗΕ, είναι ανάλογα της ισχύος του. Εάν δεν δούμε μακροπρόθεσμα, θα μας πλακώσουν εκ νέου τα γεγονότα και τα προβλήματά μας δεν θα είναι πολιτικής, αλλά ψυχολογικής και ψυχιατρικής πλέον υφής με «group therapy». Δυστυχώς…
