07 Απριλίου 2013

Ο έρωτας περνάει απ’ τα συμφέροντα

Η Τουρκία, αντιμετωπίζοντας ένα στρατηγικού χαρακτήρα ενεργειακό έλλειμμα, θεωρεί ότι η συγκυρία της προσφέρει τη μοναδική ευκαιρία να διακόψει τη διαδικασία για άντληση και εκμετάλλευση του φυσικού αερίου της Κύπρου και σε δεύτερη φάση να ανακόψει την ενεργειακή αυτονόμηση τόσο της Κύπρου όσο και του Ισραήλ.Η μετατροπή της σε ενεργειακό κόμβο θα μπορούσε να ισοσταθμίσει το μειονέκτημα της έλλειψης δικών της πόρων και αυτό είναι πιθανότατα το μεγάλο αντάλλαγμα που επιχειρούν να της προσφέρουν... Eχοντας ήδη αγωγούς που μεταφέρουν ενεργειακούς πόρους από τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν και το Ιράκ, ένας ακόμη αγωγός που θα απορροφούσε τις εξαγωγές του Ισραήλ και μελλοντικά της Κύπρου θα αποδυνάμωνε την επιρροή (προς την Ευρώπη) των χωρών αυτών ως παραγωγών ενέργειας και θα προσέδιδε στην Τουρκία σχεδόν μονοπωλιακό ρόλο, καθώς όλοι οι αγωγοί θα περνούσαν από το έδαφός της.Για την επίτευξη των στόχων της Τουρκίας είναι αναγκαίο να πειστεί το Ισραήλ για τον αγωγό προς την Τουρκία και να βρεθεί λύση στο Κυπριακό που θα εξασφαλίζει (μέσω Τουρκοκυπρίων) τον έμμεσο τουρκικό έλεγχο του κυπριακού φυσικού αερίου..

Η οικονομική κρίση με τις διαστάσεις που προσλαμβάνει στην Κύπρο μάλλον θα αποδειχθεί σε πρόσθετο εμπόδιο για την επίτευξη μιας «fast track» λύσης του Κυπριακού, όπως επιδιώκει η Τουρκία και πιθανόν θα επιθυμούσε και ο πρόεδρος Αναστασιάδης. Η δρομολόγηση μιας λύσης, που θα υπονοεί και διαμοιρασμό των εσόδων από το φυσικό αέριο, μάλλον θα εκληφθεί ως... εθνική προδοσία από μια κοινή γνώμη που είναι έτοιμη να εκραγεί μετά το ναυάγιο της οικονομίας. Οι επιλογές της Κύπρου είναι δύσκολες και σε μεγάλο βαθμό θα πρέπει να προσαρμόσουν με τις αποφάσεις του Ισραήλ σχετικά με την οδό που θα επιλέξει για την εξαγωγή του φυσικού αερίου του.

Το Τελ Αβίβ επισήμως δεν έχει τοποθετηθεί, καθώς είναι προφανές ότι η κρίση στην Κύπρο και το ταυτόχρονο ξεπάγωμα των σχέσεων με την Τουρκία ενισχύουν τη διαπραγματευτική θέση του στις συνομιλίες για την προοπτική κατασκευής σταθμού LNG στην Κύπρο, από τον οποίο θα εξάγεται και το ισραηλινό φυσικό αέριο.

Παράλληλα υπάρχουν στο τραπέζι οι παλαιότερες ιδέες για διασύνδεση της Τουρκίας με το Ισραήλ μέσω αγωγού (που ξεκίνησαν ως πρόταση για μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας προς το Ισραήλ πριν ανακαλυφθούν τα κοιτάσματα στην Αν. Μεσόγειο). Επιχειρηματικοί παράγοντες εισηγούνται την οικονομικότερη από άποψη κόστους κατασκευής λύση του αγωγού από το Ισραήλ προς την Τουρκία για την εξαγωγή του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Στρατηγικά, όμως, αυτό το σχέδιο για το Ισραήλ έχει κρίσιμα μειονεκτήματα που ανατρέπουν το όποιο αρχικό οικονομικό όφελος.Το Ισραήλ παραδίδει το «όπλο» του φυσικού αερίου στα χέρια και στις διαθέσεις της Αγκυρας, μιας χώρας που όλο και περισσότερο στρέφεται στο Ισλάμ.Ο αγωγός που θα διέρχεται από το έδαφος ή την ΑΟΖ του Λιβάνου θα είναι ευάλωτος σε επιθέσεις από μια «Χεζμπολά» που αναδεικνύεται στη σημαντικότερη πολιτική δύναμη της Βηρυτού. Σε μια περίοδο που η ευρωπαϊκή οικονομία είναι σε υφεσιακή τροχιά, το λογικό είναι να αναζητηθούν τρόποι εξαγωγής σε νέες αγορές της Ασίας, πραγματικά διψασμένες για ενέργεια. Αλλά και η Μόσχα δεν βλέπει θετικά μια τέτοια εξέλιξη, καθώς πρακτικά θα αποδυναμώσει την εξάρτηση της ευρωπαϊκής αγοράς από τις ρωσικές πήγες ενέργειας. Ολα αυτά είναι θέματα που θα βαρύνουν στις αποφάσεις της ισραηλινής κυβέρνησης.

Σε ό,τι αφορά, πάντως, την πολύπλοκη σχέση Αθήνας - Λευκωσίας - Τελ Αβίβ - Αγκυρας χρειάζονται ψυχραιμία και ορθολογική ερμηνεία. Το φλερτ του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο δεν ξεκίνησε απλώς και μόνον λόγω του «φόβητρου» της Τουρκίας. Στην διπλωματία μάλλον κυριαρχούν τα συμφέροντα και η εμπιστοσύνη που οδηγούν σε σταθερές σχέσεις, παρά οι κεραυνοβόλοι έρωτες.
Οι οποίοι όταν υπάρξουν, συνήθως καταλήγουν σε επεισοδιακά διαζύγια...

 ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

nmeletis@pegasus.gr