Τουρκική αντεπίθεση στην ενεργειακή σκακιέρα Ελλάδα και Κύπρος αντιμέτωπες με ένα ρευστό σκηνικό στην Ανατολική Μεσόγειο

Αριστοτελία Πελώνη  Το ισραηλινό Ναυτικό φυλάει πλατφόρμα άντλησης φυσικού αερίου που βρίσκεται 15 μίλια δυτικά του λιμανιού Ασντοντ. Το Τελ Αβίβ φοβάται ότι τα νέα ενεργειακά αποθέματά του μπορεί να αποτελέσουν στόχο για τους εχθρούς του Σε ένα ρευστό σκηνικό, που περιλαμβάνει την οικονομική και τη γεωπολιτική αποδυνάμωση της Κύπρου και την ενίσχυση της Τουρκίας στα μάτια των ΗΠΑ και της Δύσης, τόσο λόγω της κρίσης στη Συρία όσο και λόγω της επαναπροσέγγισής της με το Ισραήλ, καλείται να κινηθεί μέσα στο επόμενο διάστημα η Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια ώρα αναμένεται να αυξηθούν οι πιέσεις για να προχωρήσει η προσέγγισή της με την Τουρκία, ώστε να δημιουργηθεί άξονας σταθερότητας στην περιοχή.

Ενδεικτικό της νέας εικόνας που διαμορφώνεται είναι το γεγονός ότι αύριο ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι επισκέπτεται εσπευσμένα την Αγκυρα, ενώ στις 16 Μαΐου ο Ταγίπ Ερντογάν θα συναντήσει τον Μπαράκ Ομπάμα στον Λευκό Οίκο. Αν και οι επαφές σχετίζονται κυρίως με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και με την προσέγγιση της Τουρκίας με το Ισραήλ, η οποία έγινε υπό την επίμονη προτροπή του αμερικανού Προέδρου, η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Κυπριακό αναμένεται επίσης να αποτελέσει μέρος της ατζέντας των συνομιλιών. Το παραδέχθηκε, εξάλλου, ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος δήλωσε ότι στην ατζέντα των συνομιλιών του με τον Τζον Κέρι εκτός από τη Συρία και το Ιράκ θα τεθεί και το Κυπριακό.

Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΗΠΑ. Την ίδια ώρα διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι η αμερικανική σιωπή για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως αδιαφορία για τα τεκταινόμενα. Οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι είναι γνωστή η αμερικανική θέση υπέρ του διαλόγου Αθήνας - Αγκυρας και της εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η οποία αναμένεται να ενισχυθεί όσο αυξάνεται η αβεβαιότητα στην περιοχή, καθώς δεν είναι λίγοι όσοι δείχνουν τον άξονα Αθήνας - Αγκυρας ως παράδειγμα καλής συνεργασίας και ως παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή. Τις θέσεις αυτές αναμένεται να επαναλάβουν οι Αμερικανοί τόσο στον Αντώνη Σαμαρά όσο και στον Δημήτρη Αβραμόπουλο, στα αντίστοιχα ραντεβού (με τον Μπαράκ Ομπάμα και τον Τζον Κέρι) που η ελληνική πλευρά περιμένει να έχουν γίνει μέχρι τον Ιούνιο.

Στην Αθήνα επιμένουν ότι το κλίμα με την Τουρκία παραμένει θετικό μετά την συνάντηση των δύο Πρωθυπουργών και τη συνεδρίαση του Ανωτέρου Συμβουλίου Συνεργασίας, η οποία κατέληξε στην υπογραφή 25 διμερών συμφωνιών, πριν από έναν μήνα στην Κωνσταντινούπολη. Θεωρούν μάλιστα αναμενόμενη - αν και βιαστική - την αντίδραση της Αγκυρας στις κυπριακές ανακοινώσεις για σύσταση Ταμείου Αλληλεγγύης που θα δέσμευε τα έσοδα από υδρογονάνθρακες χωρίς να λαμβάνει υπόψη την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Παρότι διπλωματικές πηγές στην Αθήνα εκτιμούν ότι ο Αχμέτ Νταβούτογλου βιάστηκε να συντάξει την επιστολή στην οποία προτείνει ακόμη και τη διχοτόμηση προκειμένου η κάθε κοινότητα του νησιού να πάρει αυτό που της αναλογεί από τα έσοδα από υδρογονάνθρακες, θεωρούν ότι η Τουρκία επιθυμεί να κλείσει το Κυπριακό. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο τούρκος ΥΠΕΞ, στη συνάντηση που είχε με την ύπατη εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική της Ενωσης Κάθριν Αστον την Πέμπτη, μίλησε για «οριστικές και ουσιαστικές λύσεις», ενώ παρόμοιες εκφράσεις χρησιμοποίησε και ο τούρκος Πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ.

Η Αθήνα θεωρεί βέβαιο ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει και στη συνέχεια να εκμεταλλευθεί την κυπριακή κρίση και το ρήγμα στις σχέσεις της Λευκωσίας με τις Βρυξέλλες και με τη Μόσχα. Στο πλαίσιο αυτό φαίνεται αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει και την επαναπροσέγγισή της με το Ισραήλ. Δεν πρέπει να θεωρούνται τυχαίες οι πρόσφατες δηλώσεις του τούρκου υπουργού Ενέργειας Τανέρ Γιλδίζ ότι ο δρόμος για το φυσικό αέριο από το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν, καθώς και για το κυπριακό φυσικό αέριο, είναι ένας και περνάει μέσω Τουρκίας. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Αγκυρα διεκδικεί τον εν λόγω ενεργειακό δρόμο προκειμένου να αποκλείσει την Κύπρο.

Ο αγωγός. Ισραηλινές πηγές μάλιστα εξαρτούσαν από αυτή την προοπτική τη σκοπιμότητα και τη βιωσιμότητα ενός αγωγού που θα μπορούσε να περνά από το Ισραήλ, την Κύπρο και μέσω Νότιας Κρήτης να μεταφέρει το αέριο στην ευρωπαϊκή αγορά. Σε κάθε περίπτωση, διπλωματικές πηγές σημείωναν ότι το Ισραήλ εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για την τριγωνική σχέση με την Ελλάδα και την Κύπρο και χρησιμοποιούσαν ως παράδειγμα την επικοινωνία του Μπενιαμίν Νετανιάχου με τον Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος θα επισκεφθεί σύντομα το Τελ Αβίβ. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κύπριος ΥΠΕΞ Ιωάννης Κασουλίδης προγραμματίζει να επισκεφθεί το Ισραήλ την ερχόμενη εβδομάδα.


Δεν είδαν με καλό μάτι τη συγγνώμη
Στο Ισραήλ είναι έντονες οι επικρίσεις για τον τρόπο με τον οποίο το Τελ Αβίβ ζήτησε συγγνώμη από την Αγκυρα καθώς εκτιμάται ότι τραυματίστηκε το προφίλ της χώρας και προκλήθηκε αβεβαιότητα στους συμμάχους της. Οσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα πιστεύουν ότι οι τουρκοϊσραηλινές σχέσεις θα βελτιωθούν, αλλά μόνο επιφανειακά, καθώς το ρήγμα είναι βαθύ. Μεσοπρόθεσμα η Αγκυρα και το Τελ Αβίβ δεν έχουν την ίδια ατζέντα ούτε τους ίδιους στόχους.