ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΜΟΤΗΝΗ Η αγραμματοσύνη της μειονότητας προϊόν καταπίεσης ή αντίστασης;

Ρεπορτάζ Δήμητρα Συμεωνίδου 
Επανέρχεται με αίτημα την ίδρυση ιδιωτικού νηπιαγωγείου στην Ξάνθη και γυμνασίου στη Ροδόπη η ΠΕΚΕΜ 
Η αγραμματοσύνη της μειονότητας προϊόν καταπίεσης ή αντίστασης; Στο ερώτημα αυτό του Wagner ακαδημαϊκού ερευνητή στο Γαλλόφωνο Καναδά θα μπορούσε κανείς να αναζητήσει τις ρίζες των μεγάλων ποσοστών αναλφαβητισμού που συνεχίζει να παρουσιάζει η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης ακόμα και εν έτη 2013. Το ερώτημα αυτό ήταν μεταξύ των όσων ανέπτυξαν οι εισηγητές του πρώτου διεθνούς συνεδρίου, που διοργάνωσε η Πολιτιστική Εκπαιδευτική Εταιρεία Μειονότητας Θράκης (ΠΕΚΕΜ) με προσκεκλημένους καθηγητές από  Ελλάδα, Αγγλία, Τουρκία και Βουλγαρία. «Διγλωσσία στη μειονοτική εκπαίδευση και ανάπτυξη γλωσσικών ικανοτήτων» ήταν το θέμα του συνεδρίου που άνοιξε τις εργασίες του το πρωί του Σαββάτου σε ξενοδοχείο της Κομοτηνής.
Πρόκειται για το πρώτο διεθνές συνέδριο για τη δίγλωσση μειονοτική εκπαίδευση, σημείωσε ο πρόεδρος της ΠΕΚΕΜ Τζεμίλ Καπζά, αναφέροντας πως «στόχος είναι να δούμε τι είδους εκπαιδευτικά συστήματα υπάρχουν στον κόσμο και ταυτόχρονα να αναπτύξουμε το θέμα της μειονοτικής εκπαίδευσης στη Θράκη. Στην περιοχή μας υπάρχει ένα δίγλωσσο σύστημα, το οποίο κατά πολλούς παρουσιάζει προβλήματα. Προσπαθούμε να αναζητήσουμε καλές πρακτικές που να ταιριάζουν στο δικό μας σύστημα και να δούμε τρόπους πως μπορούμε να τις εφαρμόσουμε. Το εκπαιδευτικό σύστημα της μειονότητας έχει προβλήματα, τα οποία όμως είναι δύσκολο να λυθούν σύντομα, χρειάζεται χρόνος και δουλειά. Τα παιδιά της μειονότητας δυσκολεύονται να μάθουν και την τουρκική και την ελληνική. Κατά τη γνώμη μου οι περισσότεροι προτιμούν το μειονοτικό σχολείο, γ’ αυτό που θέλει η μειονότητα είναι ένα σύγχρονο καλό μειονοτικό σχολείο». 

ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΣΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ, Η ΠΕΚΕΜ

Ο πρόεδρος της ΠΕΚΕΜ Τζεμίλ Καπζά μιλώντας στο «Χ» έκανε γνωστή την επιμονή της Εταιρείας να ιδρύσει ιδιωτικά σχολεία σε Ροδόπη και Ξάνθη. Συγκεκριμένα όπως είπε: «Έχουμε καταθέσει δύο αιτήσεις για ίδρυση ιδιωτικού δίγλωσσου νηπιαγωγείου στη Ξάνθη και ιδιωτικού γυμνασίου στην Ροδόπη από τον Δεκέμβριο του 2011 αλλά δεν έχουμε λάβει απάντηση. Μας είχαν πει από το υπουργείο Παιδείας ότι έχει μεταφερθεί το αίτημα στο νομικό συμβούλιο του κράτους και αναμένουμε την απάντηση. Είναι ένα πάγιο αίτημα της μειονότητας η ίδρυση δίγλωσσων νηπιαγωγείων τουλάχιστον εκεί όπου υπάρχουν μειονοτικά δημοτικά σχολεία».

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ!

Δύο πάνελ, το πρώτο αποτελούμενο από τους Θάλεια Δραγώνα (καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών - Ελλάδα): «Διγλωσσία και Εκπαίδευση», Dr. Aminul Hoque (Goldsmiths, University of London – Αγγλία): «Η σημασία της διγλωσσικής και διπολιτισμικής ταυτότητας» και Ferhan Kırlıdökme Mollaoğlu (επίκ. καθ.  Πανεπιστημίου Trakya -Tουρκία): «Η αξιολόγηση της δίγλωσσης εκπαίδευσης στη Δυτική Θράκη» και το δεύτερο αποτελούμενο από τους Mine Adalı Radaykova – τουρκολόγο από τη Βουλγαρία: «Η κτήση της μητρικής γλώσσας στην προσχολική εκπαίδευση και η δεύτερη γλώσσα», Mecbure Efraimova – παιδαγωγό & δασκάλα τουρκικής και βουλγάρικης γλώσσας στη Bουλγαρία: «Η εκπαίδευση της τουρκικής ως μητρικής γλώσσας στη Βουλγαρία»  και τον Ali Hüseyinoğlu – δρ. Διεθνών Σχέσεων στην Ελλάδα: «Η διγλωσσία και η Μειονοτική Εκπαίδευση: Το παράδειγμα της Δυτικής Θράκης», δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες του συνεδρίου, οπού και αναπτύχθηκαν ενδιαφέρουσες θεματικές. Στο συνέδριο οι διοργανωτές είχαν φροντίσει να υπάρχει μετάφραση σε τρεις γλώσσες, την ελληνική, την τουρκική και την αγγλική.

Η ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΑΙΤΗΘΕΙ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚιΚΗΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Στη Θράκη το μειονοτικό σχολείο έχει και είχε πάντα φτωχά αποτελέσματα, σημείωσε στην εισήγησή της η Θάλεια Δραγώνα αντλώντας αυτή της τη διαπίστωση από την εμπειρία που αποκόμισε στο «Πρόγραμμα εκπαίδευσης των παιδιών της μειονότητας στη Θράκη». Περαιτέρω ανέφερε ότι το σημερινό μειονοτικό σχολείο έχει δομικές αδυναμίες διότι, όπως είπε, δεν αντιμετωπίζει τη δυνατότητα δίγλωσσης εκπαίδευσης μέσα από σύγχρονους προβληματισμούς για το θέμα και είναι δέσμιο αγκυλώσεων που προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από το νομικό του καθεστώς: Δύο παράλληλα προγράμματα τα οποία δεν έχουν σχεδιαστεί από κοινού, που δεν επικοινωνούν ουσιαστικά, ένταξη των μαθημάτων στο ένα ή το άλλο πρόγραμμα, ακολουθώντας κριτήρια, τα οποία δεν απαντούν σε καμία εκπαιδευτική λογική, εκπαιδευτικοί που δεν συνεργάζονται και οι μισοί μιλούν και τις δύο γλώσσες του σχολείου, ενώ οι άλλοι μισοί μόνο τη μία. Πρόκειται δηλαδή για δύο παράλληλες μονογλωσσίες. Μιλώντας στη συνέχεια η κ. Δραγώνα για το δημόσιο σχολείο, έκανε γνωστό πως υπάρχει μία σαφής στροφή των παιδιών της μειονότητας στο δημόσιο σχολείο. Όμως τόνισε, «για να πάψει το δημόσιο σχολείο να είναι τυφλό στην πολιτισμική διαφορά των μαθητών του θα πρέπει να πάρει υπόψη του τη διαφορετική γλώσσα και θρησκεία τους. Το 2006 όταν η υπουργός Παιδείας ήταν η Μαριέττα Γιαννάκου, νομοθετήθηκε η πολιτική δοκιμή, προαιρετικής διδασκαλίας της τουρκικής σε έναν αριθμό γυμνασίων. Το μέτρο δεν περπάτησε, η μειονότητα δε το αγκάλιασε. Σύμφωνα με τη δική μου αντίληψη το δημόσιο σχολείο στη Θράκη που σέβεται τα δικαιώματα των παιδιών της μειονοτικής ομάδας έχει χρέος να προσφέρει τόσο τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας όσο και της θρησκείας. Αυτό που εγώ θα περίμενα να είναι αίτημα της μειονότητας θα ήταν η διδασκαλία της τουρκικής να μην περιορίζεται στο γυμνάσιο, όπως προέβλεπε ο Νόμος Γιαννάκου, αλλά να προσφέρεται και στο δημοτικό για τα παιδιά που επιλέγουν το δημόσιο σχολείο. 

«ΕΙΜΑΙ ΠΡΟΪΟΝ ΤΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ», ΕΙΠΕ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑ

Προϊόν της μειονοτικής εκπαίδευσης, χαρακτήρισε τον εαυτό της η Ferhan Kırlıdökme Mollaoğlu, επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Trakya στην Τουρκία, η οποία ολοκλήρωσε την εκπαίδευση στη Θράκη πριν μετακομίσει στη γειτονική χώρα. Όπως έκανε γνωστό «δε γνωρίσω το δημόσιο σχολείο, γι’ αυτό η αξιολόγησή μου αφορά τη μειονοτική εκπαίδευση». Φρόντισε να τονίσει εξαρχής στην εισήγησή της ότι «η μειονότητα είναι σημαντικό να διατηρήσει την ταυτότητά της», ενώ εμφανίστηκε προβληματισμένη όσον αφορά το νομικό καθεστώς λειτουργίας των μειονοτικών σχολείων, λέγοντας πως «άλλες φορές τα αντιλαμβάνονται ως ιδιωτικά και άλλες φορές πως λειτουργούν σε ένα ειδικό καθεστώς». Παράλληλα συμφώνησε με τα μέλη της μειονότητας που διεκδικούν την ίδρυση δίγλωσσων νηπιαγωγείων στη Θράκη, επισημαίνοντας πως «όταν το 1968 εφαρμόστηκε το πρωτόκολλο για την εκπαίδευση δε συμπεριλήφθηκε σε αυτό η ίδρυση μειονοτικών νηπιαγωγείων, καθώς τότε δεν είχε τόσο μεγάλη σημασία η προσχολική εκπαίδευση».  Τέλος, εξέφρασε την άποψη ότι ο σημαντικότερος παράγοντας στην εκπαίδευση είναι ο καθηγητής και από μόνες τους οι υποδομές δεν ορίζουν την ποιότητα, γι’ αυτό, τόνισε, είναι αναγκαίο να οριστούν συγκεκριμένα κριτήρια για την επάρκεια της τουρκικής γλώσσας. 

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ ΣΤΟ ΑΝ. ΛΟΝΔΙΝΟ

Νωρίτερα ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Λονδίνου με καταγωγή από το Μπαγκλαντές Dr. Aminul Hoque παρουσίασε την εισήγηση του «Η σημασία της διγλωσσικής και διπολιτισμικής ταυτότητας» και το παράδειγμα της κοινότητας των 230.000 ατόμων με καταγωγή από το Μπαγκλαντές που γεννήθηκαν και κατοικούν στο Ανατολικό Λονδίνο. Συγκεκριμένα παρουσίασε τα ευρήματα μίας έρευνας που πραγματοποίησε σε δείγμα 250 ατόμων της κοινότητας αυτής ηλικίας από 15 έως 19 ετών, τα οποία δεν μιλούσαν τη γλώσσα καταγωγής τους καθόλου ή ελάχιστα, τα Μπενγάκλι, και προτιμούσαν να μιλούν την αγγλική γλώσσα. Σύμφωνα με την έρευνά του η πλειοψηφία των ανθρώπων από το Μπαγκλαντές απορρίπτουν τη μητρική τους γλώσσα γιατί τη θεωρούν παρωχημένη. Στον αντίποδα βρίσκεται η αγγλική γλώσσα που πιστεύουν ότι τους προσφέρει προοπτικές για επαγγελματική και οικονομική εξέλιξη. Βέβαια στα ευρήματα της έρευνας υπάρχουν και νέοι, οι οποίοι θεωρούν ότι η διατήρηση της μητρικής γλώσσας είναι σημαντική για να γνωρίζουν τις ρίζες της καταγωγής τους. 

Το συνέδριο χαιρέτισε μεταξύ άλλων ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ροδόπης Αϊχάν Καραγιουσούφ, λέγοντας πως η διγλωσσία είναι πλούτος και πρόσθεσε «μία κοινωνία είναι υποχρεωμένη να ξέρει τη γλώσσα της χώρας όπου ζει αλλά όχι σε βάρος της μητρικής της». 

Η μειονότητα αξίζει μία καλύτερη εκπαίδευση, είπε με τη σειρά του ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ξάνθης Ζεϊμπέκ Χουσεΐν, επισημαίνοντας πως πρέπει πρώτα να εκπαιδεύσουμε σωστά στους δασκάλους. Για τη θέληση της μειονότητας να μιλάει τη γλώσσα της χώρας όπου ζει, αλλά και τη μητρική, μίλησε στο χαιρετισμό του ο δημοτικός σύμβουλος Κομοτηνής Μολλά Ισά Ριτβάν. 

ΠΕΔΙΟ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΣ "ΕΠΙΣΗΜΟΣ Ο ΨΕΥΤΟΜΟΥΦΤΗΣ"

Το συνέδριο της ΠΕΚΕΜ λειτούργησε και ως πεδίο προπαγάνδας, αφού πρώτος στο βήμα σύμφωνα με το πρωτόκολλο, που επικαλέστηκε η Περβίν Χαϊρουλά γενική διευθύντρια, της Π.ΕΚ.Ε.Μ. κλήθηκε ο ψευτομουφτής Κομοτηνής Ιμπραήμ Σερίφ. 

Παραινέσεις προς πάσα κατεύθυνση απεύθυνε με τη σειρά του ο αντιπρόεδρος του κόμματος DEB Οζάν Αχμέτογλου, λέγοντας «θέλουμε να δείχνετε σεβασμό στην ταυτότητά μας», ξεχνώντας μάλλον την ελευθέρια που διαθέτει να προσδιορίζεται ατομικά όπως θέλει.