Πολυεθνικό «Αλογο» με Τούρκο καβαλάρη

Τέσσερις χώρες της Ασίας δημιούργησαν ένα κοινό στρατιωτικό τάγμα σε μια γεωγραφική περιοχή που αρχίζει από την Κεντρική Ασία, τον Καύκασο, την Κασπία θάλασσα, την Ανατολία της Τουρκίας και φτάνει μέχρι τα Βαλκάνια 
 Του Τζεμίλ Τουράν
 Μάλλον απαρατήρητη πέρασε η είδηση ότι τέσσερις χώρες της Ασίας, Τουρκία, Αζερμπαϊτζάν, Κιργιστάν και Μογγολία, δημιούργησαν ένα κοινό στρατιωτικό τάγμα σε μιά γεωγραφική περιοχή που αρχίζει από την Κεντρική Ασία, τον Καύκασο, την Κασπία θάλασσα, την Ανατολία της Τουρκίας και φτάνει μέχρι τα Βαλκάνια.

Σκοπός αυτής της μονάδας, που ονομάστηκε ΤΑΚΜ από το πρώτο γράμμα της κάθε ιδρύτριας χώρας, είναι -σύμφωνα με δηλώσεις των ίδιων- η ανταλλαγή στρατιωτικών πληροφοριών και εμπειριών. Κι επειδή οι μεγάλες συμφωνίες από τα απλά δένονται, οι τέσσερις χώρες συναποφάσισαν το έμβλημα του τάγματος να είναι ένα άλογο που έτσι κι αλλιώς αυτό το ζώο συμβολίζει τη δύναμη γι’ αυτούς τους λαούς. Για αυτή τη στρατιωτική σύμπραξη στήθηκε επίσημη τελετή κατά την οποία ο διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν παρέδωσε το… άλογο στον Τούρκο αρχηγό της γενικής διοίκησης στρατοφυλακής, στρατηγό Μπεκίρ Καλιοντζού. Η αρχηγία κάθε χρόνο θα εναλλάσσεται μεταξύ των τεσσάρων.

Το εντυπωσιακό σ’ όλη αυτή την ιστορία είναι το γεγονός ότι δεν υπήρξε καμία απολύτως αντίδραση από άλλες χώρες. Ούτε δηλαδή από την Κίνα, που θεωρεί τη Μογγολία αυλή της, ούτε από τη Ρωσία, που δύο πρώην «δικές της» Δημοκρατίες συμμετέχουν στο τάγμα, αλλά και που έχει –κυρίως- τεράστια συμφέροντα βασισμένα στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της περιοχής. Ούτε από την Αμερική ούτε από την Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά ούτε από το ΝΑΤΟ, που βλέπει ένα κράτος-μέλος, την Τουρκία, να εμπλέκεται σε μια άλλη στρατιωτική «συμμαχία»…

Οταν το 1996 δημιουργήθηκε η Πεντάδα της Σαγκάης, μεταξύ Ρωσίας, Κίνας, Καζαχστάν, Κιργιστάν και Τατζικιστάν, και αργότερα, το 2001, συμπεριλήφθηκε το Τουρκμενιστάν, θεωρήθηκε ότι η συνεργασία αυτή είχε στόχο το Ιράν και σε κοινά «υπεδαφικά» συμφέροντα οπότε ξεσηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων από όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Και ήταν μια συνεργασία οικονομική. Γιατί τώρα δεν υπάρχουν αντιδράσεις για μια στρατιωτική συνεργασία;

Και μάλιστα για μια συνεργασία που μεμονωμένα –αρχικά– δημιουργεί παρακλάδια. Το Αζερμπαϊτζάν, για παράδειγμα, υπέγραψε στο Μπακού πρόγραμμα στρατιωτικής συνεργασίας με το Πακιστάν και με γραπτή ανακοίνωση δηλώθηκε ο σκοπός αυτής της συνεργασίας: αμυντική βιομηχανία και στρατιωτική εκπαίδευση. Τότε γιατί από τη αρχή δεν συμμετέχει το Πακιστάν στο ΤΑΚΜ; Μήπως για λόγους σκοπιμότητας καθυστερεί αυτή η συμμετοχή; Καταφατικά απαντούν οι περισσότεροι αναλυτές.

Η πιο σημαντική δύναμη και με καθοριστικό ρόλο σ’ αυτό το τάγμα είναι η Τουρκία. Σ’ αυτήν είναι άλλωστε στραμμένα τα βλέμματα όλων των αναλυτών, διεθνώς. Την αποκαλούν «Κίνα της Ευρώπης», αφού είναι η 12η οικονομική δύναμη στον κόσμο. Στρατιωτικά δε, είναι η δεύτερη δύναμη του ΝΑΤΟ και η 7η παγκοσμίως. Μήπως λοιπόν η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΤΑΚΜ επιβεβαιώνει τον καθοριστικό στρατιωτικό ρόλο που θέλει να παίξει στην ευρύτερη, πολύ ευρύτερη περιοχή; Ο Τούρκος πρωθυπουργός κατά την επιθεώρηση στρατευμάτων ενόψει μεγάλης παρέλασης στην Άγκυρα για την Ημέρα της Νίκης δήλωσε την πρόθεσή του να αποκτήσει η Τουρκία βαλλιστικούς πυραύλους εμβέλειας 2,5 χιλιάδων χλμ.

Ουσιαστικά τα βήματα του Ερντογάν είναι κινήσεις σκακιού. Εξωτερικά δυναμώνει στρατιωτικά την Τουρκία ενώ την ίδια στιγμή, εσωτερικά, ξεριζώνει τις στρατιωτικές παρακρατικές οργανώσεις, αποδυναμώνει το στρατιωτικό κατεστημένο αλλά κρατάει τον άριστα εκπαιδευμένο στρατό – έναν στρατό που επί 20 χρόνια, πολεμώντας τους Κούρδους, έχει αποκτήσει απίστευτη πολεμική πείρα και τεχνική. Κρατάει όμως και τα σχέδια για τα Βαλκάνια του βαθέος κεμαλικού κράτους, γι’ αυτό και η Άγκυρα έχει στενή συνεργασία με τα Σκόπια και γι’ αυτό κάθε χρονιά η Τουρκία στέλνει στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στα Βαλκάνια, κάτι που μέχρι πρόσφατα γινόταν κρυφά, τώρα όμως γίνεται ανοιχτά, άφοβα και με προπαγανδιστικό τρόπο.

Αρχές Δεκέμβρη του 2012 η Τουρκία έστειλε βοήθεια στα Σκόπια, επτά οχήματα Land Rover ένα Combra τεθωρακισμένο όχημα αξίας 700 χιλ. δολ. Το 2011 είχε δώσει 18 Land Rover. Αυτά συνοδευτικά άλλου στρατιωτικού εξοπλισμού που περιλάμβανε ακόμη και κιάλια νυκτός! Επίσημα συνδράμει και την Αλβανία. Γι’ αυτή τη βοήθεια μόνο η Ελλάδα έχει διαμαρτυρηθεί. Από ΝΑΤΟ και Ε.Ε. καμία αντίδραση.

Καμία αντίδραση και για το ΤΑΚΜ. Μήπως τελικώς η Τουρκία βρήκε άλλους δρόμους επίδειξης δύναμης προς κράτη που δεν ήθελαν να τη βάλουν στα οικονομικά παιχνίδια τους τύπου ενώσεων;