Tο αν και πώς θα προχωρήσει η νέα κυβέρνηση του Κόμματος
Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΚΔΑ) σε αναθεώρηση του συντάγματος για τη
μεταβολή του πολιτεύματος σε προεδρικό, είναι το ζήτημα που θα
απασχολήσει την Τουρκία στο άμεσο μέλλον. Τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών θα ανακοινωθούν στα μέσα Νοεμβρίου και αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία των ενστάσεων.Οι εκλογές ολοκληρώθηκαν, με το ΚΔΑ να αποκτά την αυτοδυναμία με
49,48% και 317 έδρες. Ακολουθούν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (ΡΛΚ) με
25,32% και 134 έδρες, το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (ΚΕΚ)
με 11,90% και 40 έδρες και το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών
(ΔΚΛ) με 10,75% και 59 έδρες. Διαδικαστικά και πολιτικά η προοπτική
αφορά τον σχηματισμό της κυβέρνησης και τις εξελίξεις στα κόμματα της
αντιπολίτευσης.
Ως προς τη διαδικασία, η 11η Νοεμβρίου είναι η τελευταία μέρα κατάθεσης των ενστάσεων στην Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή. Στη συνέχεια θα ανακοινωθούν τα τελικά αποτελέσματα, θα συγκληθεί η εθνοσυνέλευση και θα σχηματιστεί η κυβέρνηση.Το ΚΔΑ παρά τη μεγάλη νίκη έχει 13 έδρες λιγότερες από την πλειοψηφία των 330 εδρών που απαιτείται για την αναθεώρηση του συντάγματος. Με την πλειοψηφία αυτή εγκρίνεται η αναθεώρηση και στη συνέχεια πραγματοποιείται δημοψήφισμα. Αν το ΚΔΑ διέθετε πλειοψηφία 367 εδρών, δεν θα χρειαζόταν δημοψήφισμα.
Το ερώτημα είναι αν το ΚΔΑ θα αναζητήσει συμμαχίες ή θα υπάρξει προσχώρηση βουλευτών σε αυτό. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα στήριζαν ίσως την αναθεώρηση, αλλά μόνο εάν αυτή δεν περιλάμβανε τη μετάβαση σε προεδρικό σύστημα που στην προκειμένη περίπτωση θα έχει ως αποτέλεσμα την παντοδυναμία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης εναντιώνονται στην επιθυμία Ερντογάν να καταστεί πρόεδρος με αυξημένες αρμοδιότητες.Εάν όμως δεν καταστεί δυνατή η μετάβαση στο προεδρικό σύστημα, ο Ερντογάν θα αρχίσει να ασκεί εξουσίες που δεν προβλέπονται στο σύνταγμα. Ήδη κατηγορείται ότι το κάνει. Η κατάσταση αυτή θα κλιμακώσει την πόλωση.
Στο βαθμό ο Ερντογάν συνεχίσει να τηρεί την ίδια απαξιωτική στάση έναντι στην αντιπολίτευση, η ένταση θα αποτελέσει το σήμα κατατεθέν στη μετεκλολογική Τουρκία.Ένα σημαντικό ερώτημα είναι βεβαίως τι θα πράξει η νέα κυβέρνηση στο κουρδικό ζήτημα. Εδώ υπάρχουν δύο σημαντικές παράμετροι. Πρώτον, το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στη Συρία και δεύτερον τι είδους εξελίξεις θα υπάρξουν εντός του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών
Η μείωση της δύναμης της φιλοκουρδικού κόμματος μπορεί να θεωρηθεί εκ μέρους της κουρδικής-εθνικιστικής πτέρυγας ως αποτυχία της γραμμής του ηγέτη του κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς για άνοιγμα προς όλους τους πολίτες. Δεδομένου ότι η κουρδική-εθνικιστική τάση είναι μεγάλη πλειοψηφία μέσα στο κόμμα και έχει για στήριγμα του ΡΚΚ, όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν το κόμμα σε γραμμή αμιγώς κουρδική, γεγονός που, όμως, θα διευκολύνει την πολιτική απομόνωση του.
Ο δεύτερος χαμένος των εκλογών είναι το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος. Το αντικουρδικό μένος είναι το βασικό υπαρξιακό στίγμα του κόμματος αυτού. Έτσι, οι εξελίξεις στο Κουρδικό θα επηρεάσουν καθοριστικά στην πορεία του.Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, παρότι διατήρησε τις δυνάμεις του είναι μακριά από την εξουσία. Θεωρητικά η μόνη πιθανότητα να ενισχυθεί, είναι να ξεκινήσει μια περίοδος πολύ σκληρής εξουσίας από το ΚΔΑ και τον Ερντογάν και το ΡΛΚ να γίνει πόλος έλξης των αντιπολιτευόμενων. Αν βεβαίως καταφέρει να ξεπεράσει τον «κρατισμό» που το διακατέχει.
Α. Αμπατζής, Αθηναϊκό Πρακτορείο, Άγκυρα, Τουρκία
Ως προς τη διαδικασία, η 11η Νοεμβρίου είναι η τελευταία μέρα κατάθεσης των ενστάσεων στην Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή. Στη συνέχεια θα ανακοινωθούν τα τελικά αποτελέσματα, θα συγκληθεί η εθνοσυνέλευση και θα σχηματιστεί η κυβέρνηση.Το ΚΔΑ παρά τη μεγάλη νίκη έχει 13 έδρες λιγότερες από την πλειοψηφία των 330 εδρών που απαιτείται για την αναθεώρηση του συντάγματος. Με την πλειοψηφία αυτή εγκρίνεται η αναθεώρηση και στη συνέχεια πραγματοποιείται δημοψήφισμα. Αν το ΚΔΑ διέθετε πλειοψηφία 367 εδρών, δεν θα χρειαζόταν δημοψήφισμα.
Το ερώτημα είναι αν το ΚΔΑ θα αναζητήσει συμμαχίες ή θα υπάρξει προσχώρηση βουλευτών σε αυτό. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα στήριζαν ίσως την αναθεώρηση, αλλά μόνο εάν αυτή δεν περιλάμβανε τη μετάβαση σε προεδρικό σύστημα που στην προκειμένη περίπτωση θα έχει ως αποτέλεσμα την παντοδυναμία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης εναντιώνονται στην επιθυμία Ερντογάν να καταστεί πρόεδρος με αυξημένες αρμοδιότητες.Εάν όμως δεν καταστεί δυνατή η μετάβαση στο προεδρικό σύστημα, ο Ερντογάν θα αρχίσει να ασκεί εξουσίες που δεν προβλέπονται στο σύνταγμα. Ήδη κατηγορείται ότι το κάνει. Η κατάσταση αυτή θα κλιμακώσει την πόλωση.
Στο βαθμό ο Ερντογάν συνεχίσει να τηρεί την ίδια απαξιωτική στάση έναντι στην αντιπολίτευση, η ένταση θα αποτελέσει το σήμα κατατεθέν στη μετεκλολογική Τουρκία.Ένα σημαντικό ερώτημα είναι βεβαίως τι θα πράξει η νέα κυβέρνηση στο κουρδικό ζήτημα. Εδώ υπάρχουν δύο σημαντικές παράμετροι. Πρώτον, το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στη Συρία και δεύτερον τι είδους εξελίξεις θα υπάρξουν εντός του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών
Η μείωση της δύναμης της φιλοκουρδικού κόμματος μπορεί να θεωρηθεί εκ μέρους της κουρδικής-εθνικιστικής πτέρυγας ως αποτυχία της γραμμής του ηγέτη του κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς για άνοιγμα προς όλους τους πολίτες. Δεδομένου ότι η κουρδική-εθνικιστική τάση είναι μεγάλη πλειοψηφία μέσα στο κόμμα και έχει για στήριγμα του ΡΚΚ, όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν το κόμμα σε γραμμή αμιγώς κουρδική, γεγονός που, όμως, θα διευκολύνει την πολιτική απομόνωση του.
Ο δεύτερος χαμένος των εκλογών είναι το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος. Το αντικουρδικό μένος είναι το βασικό υπαρξιακό στίγμα του κόμματος αυτού. Έτσι, οι εξελίξεις στο Κουρδικό θα επηρεάσουν καθοριστικά στην πορεία του.Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, παρότι διατήρησε τις δυνάμεις του είναι μακριά από την εξουσία. Θεωρητικά η μόνη πιθανότητα να ενισχυθεί, είναι να ξεκινήσει μια περίοδος πολύ σκληρής εξουσίας από το ΚΔΑ και τον Ερντογάν και το ΡΛΚ να γίνει πόλος έλξης των αντιπολιτευόμενων. Αν βεβαίως καταφέρει να ξεπεράσει τον «κρατισμό» που το διακατέχει.
Α. Αμπατζής, Αθηναϊκό Πρακτορείο, Άγκυρα, Τουρκία
