Η ΡΩΣΙΑ, ΟΙ BRICS ΚΑΙ Ο ΛΑΦΑΖΑΝΗΣ

Του ΑΠ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ   Πληθαίνουν οι εκτιμήσεις, τα δημοσιεύματα των ξένων ΜΜΕ αλλά και δηλώσεις πολιτικών που προβλέπουν ότι όσο παρατείνεται η πολιτική της λιτότητας στην Ευρώπη τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να διαλυθεί η ΕΕ. Οι αναλυτές διαβλέπουν ότι στους Εταίρους αναπτύσσεται η επιθυμία να ανακτήσουν τις εξουσίες που παραχώρησαν στις Βρυξέλλες. Επειδή διαπιστώνουν ότι επωφελείται σχεδόν αποκλειστικά η Γερμανία. Η διαδικασία είναι αργή αλλά σταθερή. Το γεγονός ότι αλλού οι αντιδράσεις προέρχονται από συντηρητικές ή σαφώς δεξιές δυνάμεις και αλλού πρωταγωνιστεί η αριστερά περιπλέκει την κατάσταση αλλά το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: η ΕΕ εισέρχεται σε υπαρξιακή κρίση. Κινδυνεύει η υπόστασή της. Ένα GREXIT θα ωθούσε προς αυτή την κατεύθυνση, φοβούνται πολλοί αναλυτές.Χώρες και λαοί προσχώρησαν στην ΕΕ επειδή υποσχέθηκε Ευημερία και Ειρήνη. Για μεγάλο διάστημα ήταν συνεπής αλλά τώρα έχουν αναιρεθεί και οι δυο όροι λαϊκής συναίνεσης στις πολιτικές των ηγεσιών.

Οι πόλεμοι διεξάγονται εντός Ευρώπης και η οικονομία, εκτός από τους προλετάριους, συνθλίβει τη ραχοκοκαλιά της αστικής τάξης, τους μικρομεσαίους. Ωστόσο –όσο και αν το παραβλέπουν ορισμένοι- τα ταξικά χαρακτηριστικά δεν πρωταγωνιστούν. Στην ουσία ισχυρά Κράτη επιδιώκουν να επιβληθούν στα αδύναμα, ο αγγλοσαξωνικός χώρος, ΗΠΑ/Βρετανία και σια, επιτίθεται σε όλους τους άλλους, οι ναυτικές Δυνάμεις επιχειρούν να απομονώσουν τις χερσαίες Δυνάμεις. Η σύγκρουση διαμορφώνει στο εσωτερικό των χωρών διαταξικές συμπαρατάξεις, όπου αναμιγνύονται αστοί και προλετάριοι εναντίον των κυρίαρχων ελίτ ενώ οι ιδεολογίες εξασθενούν. Καταγράφεται, ως ιστορική διαπίστωση, ότι σε εποχές κρίσης μέλη της κυρίαρχης ελίτ προσχωρούν στην αντίπαλη πλευρά και συμβάλλουν στην ήττα των κυρίαρχων.

Για όσους εμμένουν στα περί ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, σε μια σχολαστική ανάγνωση του Λένιν, επαναλαμβάνω ότι οι ευρωπαϊκές χώρες (και οι ΗΠΑ μετά τον Β΄ Πόλεμο) ήταν διαδοχικά εναντίον του Τσάρου, της ΕΣΣΔ και τώρα κατά του Πούτιν. Η ιδεολογία και το κοινωνικό καθεστώς ήταν προσχηματικά, δευτερεύοντα, στοιχεία ενώ πρυτάνευε η σύγκρουση Ισχύος των Μεγάλων Δυνάμεων για την παγκόσμια κυριαρχία. Ακόμα σαφέστερο παράδειγμα είναι η Κίνα, όπου το άνοιγμα των ΗΠΑ (έμπνευση Κίσινγκερ) στο κομμουνιστικό Πεκίνο (ως αντίβαρο στη Μόσχα) έχει αντικατασταθεί από σχέσεις αντιπαράθεσης επειδή οι Κινέζοι είναι πλέον επικίνδυνος αντίπαλος, στρατιωτικά και οικονομικά και επειδή συμμαχεί με τη Ρωσία. Σε καμία στιγμή η ιδεολογία και το κοινωνικό καθεστώς δεν έπαιξαν τον βασικό ρόλο. Η Ισχύς του Κράτους ήταν και είναι πρωταγωνιστής.

 

Μερικοί θεωρούν ότι ο ρεαλισμός ταυτίζεται με παράδοση στον αντίπαλο. Νομίζουν ότι μόνο αν ορμήσεις κατάμουτρα στον εχθρό μπορείς να τον ανατρέψεις, επιζητώντας ή τη νίκη ή τη θανή. Χωρίς παλληκαριά και θυσίες νίκη δεν υπάρχει. Μόνο με παλληκαριά, χωρίς στρατηγική, οι θυσίες είναι μάταιες και η καταστροφική ήττα σίγουρη. Έγινε ένας εμφύλιος στον τόπο μας και ακόμα κάποιοι δεν έχουν καταλάβει ότι το βασικό λάθος ήταν πολιτικό, ότι αγνοήσαμε το διεθνές περιβάλλον, τη Γιάλτα.

Η μάχη θα είναι μακρά, γράφω, και η τρέχουσα διαπραγμάτευση είναι ένα μόνο επεισόδιο, σημαντικό αλλά όχι τελεσίδικο. Για να αλλάξει η Ελλάδα χρειάζονται χρόνια είπε ο πρωθυπουργός και δεν εννοούσε μόνο την εσωτερική τάξη πραγμάτων. Επειδή η εσωτερική τάξη εξαρτάται απολύτως από τα εξωτερικά και αντιστρόφως. Η Ελλάδα θα αλλάξει αν πάψει να είναι προτεκτοράτο, αυτή η μάχη θα είναι μακρά και επίπονη.

Σ' αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η αιφνιδιαστική επίσκεψη (κρατήθηκε επιτυχώς μυστική, σπάνιο κατόρθωμα) του Λαφαζάνη στη Μόσχα για την προέκταση του Ρωσοτουρκικού αγωγού στην Ελλάδα και τη σύμπραξη της χώρας μας με τους BRICS. Για να έχει νόημα το ταξίδι Λαφαζάνη, όπως και η επίσκεψη Τσίπρα στην Αγία Πετρούπολη στις 9-6, προϋπόθεση είναι οι σχέσεις με Ρωσία/BRICS να μη θεωρηθούν αντιπερισπασμός στις πιέσεις των δανειστών ούτε να υπάρχει η αυταπάτη ότι μπορεί, εδώ και τώρα, να αντικατασταθούν οι δεσμοί (ή τα δεσμά, αν θέλετε) που δένουν την Αθήνα με Εταίρους και ΗΠΑ. Απαιτείται επίγνωση της συγκυρίας, μελετημένες τακτικές κινήσεις και, ιδίως, στρατηγική σε βάθος χρόνου, πέρα από τις επιτακτικές ανάγκες του σήμερα. Πχ τι περιθώρια δημιουργεί για τη χώρα μας η αντιπαράθεση ΗΠΑ/Γερμανίας/ΕΕ, με ποιους όρους θα μπορούσε η Ελλάδα να είναι χρήσιμος παίκτης σ' αυτή την αντιπαράθεση, εντός ή εκτός ευρώ; Υπάρχει όντως χαλάρωση των Ρωσο-Αμερικανικών σχέσεων με αφορμή το Ουκρανικό και η αναμενόμενη εξομάλυνση των Ιρανοαμερικανικών σχέσεων τι ανοίγματα προσέγγισης επιτρέπουν στην Ελλάδα; Ποια θέματα είναι κόκκινες γραμμές (πχ οι αγωγοί;) και ποια είναι διαπραγματεύσιμα (πχ η συμπαραγωγή Καλάσνικοφ, όπως προτείνουν οι Ρώσοι;). Μπορεί να ικανοποιηθεί το αίτημα των ΗΠΑ για μια δεύτερη βάση στην Ελλάδα(όπως στη Σούδα) με αντάλλαγμα τη δυνατότητα της Ρωσίας να επισκευάζει παντός είδους πλοία της σε ελληνικά ναυπηγεία; Τα ερωτήματα και τα παραδείγματα είναι αυθαίρετα και ενδεικτικά, εννοείται.

Οι BRICS τώρα είναι ένας αμυντικός συνασπισμός των αδύναμων για να αντιμετωπιστεί η επιθετικότητα του Δυτικού Κόσμου, ειδικά των ΗΠΑ. Ο Κόσμος δεν είναι διπολικός αλλά πολυπολικός, υποστήριξε πρόσφατα ο Ρώσος ΥΠΕΞ Λαβρόφ. Αληθές αλλά όχι ακριβές. Είναι προφανής η ανισότητα Ισχύος και σε ορισμένες περιοχές οι ΗΠΑ διατηρούν σχεδόν απόλυτη υπεροχή και έλεγχο (πχ στη Δ. Ευρώπη) έστω και αν ο λόγος τους δεν έχει πλέον τη μορφή αναντίρρητης διαταγής.

Αν η τελική συμφωνία της Αθήνας με τους Εταίρους αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα ανάπτυξης σχέσεων με χώρες και οργανισμούς εκτός ΕΕ, αν αφήνει ελπίδες ανάπτυξης στο εσωτερικό έστω και αν άμεσα είναι ετεροβαρής τότε η κυβέρνηση θα έχει κερδίσει το στοίχημα. Αν...

Τρίτη 2 Ιουνίου 2015