ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ
Οι πρώτες κινήσεις του νέου Ελληνα
πρωθυπουργού σχετικά με τη Ρωσία δικαιολογούν την ανησυχία της Δύσης,
τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο πρόεδρος του Eurasia Group, Ιαν
Μπρέμερ, ο οποίος εκτιμά ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα επιχειρήσει να
«αξιοποιήσει» τον κ. Τσίπρα στην κόντρα με τη Δύση. Σημειώνει ότι η νίκη
ΣΥΡΙΖΑ οδηγεί την Ευρώπη σε ένα αχαρτογράφητο και πιο επικίνδυνο
περιβάλλον και εκτιμά ότι η Αγκελα Μέρκελ δεν θα υποχωρήσει καθόλου στις
μεταρρυθμίσεις και δεν θα επιτρέψει να σταλεί το μήνυμα σε άλλες χώρες
ότι «όποιος φωνάζει πιο δυνατά θα περνάει το δικό του».Ο κ. Μπρέμερ κάνει λόγο για «θερμές» διαπραγματεύσεις και εκτιμά ότι,
τελικά, ο κ. Τσίπρας θα αναγκασθεί να υποχωρήσει πολύ περισσότερο απ’
ό,τι οι Ευρωπαίοι. Τέλος, υποστηρίζει ότι ο Ερντογάν δεν έχει λόγο να
δοκιμάσει τον νέο πρωθυπουργό τη στιγμή που με την Ελλάδα έχει την
καλύτερη σχέση από κάθε άλλη χώρα στη γειτονιά του.
– Πρέπει να ανησυχεί η Δύση για την πρώτη αριστερή κυβέρνηση σε ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ;
– Ναι. Υπάρχουν σίγουρα λόγοι ανησυχίας, ειδικότερα από τη στιγμή που ο κ. Τσίπρας έχει εκφράσει κατά το παρελθόν την αντίθεσή του στο ΝΑΤΟ. Και οι ενέργειές του αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας –η συνάντησή του με τον Ρώσο πρέσβη στην Αθήνα και η δημόσια κριτική του στην καταδίκη της ρωσικής βίας από την Ε.Ε.– δείχνουν ότι προτίθεται να προσεγγίσει διαφορετικά τη Μόσχα. Από την πλευρά της, η Ρωσία θα ήταν ενθουσιασμένη να αξιοποιήσει τον κ. Τσίπρα για να προβάλει μια διαίρεση των Ευρωπαίων σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις. Και αυτό είναι μόνον η αρχή.
– Θα επιχειρήσει ο κ. Ερντογάν να δοκιμάσει τον κ. Τσίπρα;
– Αμφιβάλλω ότι ο Ερντογάν θα προβεί σε τέτοιου είδους κινήσεις. Αυτή τη στιγμή έχει μια ομαλή σχέση συνεργασίας με την Ελλάδα, πολύ καλύτερη από αυτήν που έχει με τα περισσότερα κράτη στη γειτονιά του.
– Βλέπετε τον κ. Τσίπρα ως αξιόπιστο εταίρο στην καταπολέμηση των τζιχαντιστών;
– Είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς πώς θα κινηθεί ο κ. Τσίπρας στο συγκεκριμένο ζήτημα.
– Τι σημαίνει η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη;
– Η αποφασιστική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα σημείο καμπής για την Ευρώπη, καθώς η πολιτική καθίσταται πιο επικίνδυνη και το τοπίο είναι αχαρτογράφητο. Οι κύριοι πρωταγωνιστές απομακρύνονται από την αρχή της συνοχής και αυξάνεται ο κατακερματισμός. Η νίκη θα δημιουργήσει μια δυναμική για λαϊκίστικα αντισυστημικά κινήματα σε όλη την Ευρώπη και οι επερχόμενες διαπραγματεύσεις θα είναι έντονες, καθώς θα δημιουργήσουν προηγούμενα για παρόμοιες ομάδες πέραν της Ελλάδας.
– Οι Ευρωπαίοι θα διευκολύνουν ή θα συγκρουσθούν με τον κ. Τσίπρα;
– Αναμένω ένα συνδυασμό των δύο. Μια Ευρώπη υπό την ηγεσία της Γερμανίας θέλει να αποφύγει την άμεση σύγκρουση. Εστω και με καθυστέρηση, η κ. Μέρκελ συνεχάρη τον κ. Τσίπρα. Η Γερμανίδα καγκελάριος, που δεν ήταν πρόθυμη να είναι πιο ευέλικτη με την προηγούμενη, περισσότερο μεταρρυθμιστική, κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, καλείται να συμβιώσει με ένα λαϊκίστικο κόμμα, πολέμιο της λιτότητας, που δείχνει αποφασισμένο να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις με την υπόλοιπη Ευρώπη εν όψει της καθοριστικής αποπληρωμής ενός ομολόγου της ΕΚΤ ύψους 7 δισ. ευρώ τον Ιούνιο, το οποίο η Ελλάδα αδυνατεί να πληρώσει μόνη της. Το Βερολίνο θα επιμείνει στην αντίθεσή του σε κάθε περιορισμό του εύρους των μεταρρυθμίσεων, ιδιαίτερα στο δημοσιονομικό σκέλος. Ανησυχεί για το μήνυμα που θα έστελνε στην υπόλοιπη Ευρώπη, ότι, δηλαδή, το μόνο που χρειάζεται να κάνει κανείς για να πάρει αυτό που θέλει είναι να φωνάξει δυνατά.
– Θα θυσίαζε η Γερμανία την Ελλάδα ως παράδειγμα προς αποφυγήν για την Ισπανία και άλλους;
– Είναι βέβαιο ότι θα κάνει μια πολύ σκληρή διαπραγμάτευση, ακριβώς για να αποφύγει ένα ολισθηρό προηγούμενο για την Ισπανία και άλλους. Αλλά το να περιγράφεται ως «θυσία» είναι, κάπως, θα έλεγα... τραγικό.
– Πόσο πιθανή είναι η έξοδος από το ευρώ;
– Αποτελεί μια πραγματική πιθανότητα, αλλά πολύ απόμακρη. Οι διαπραγματεύσεις θα εξελιχθούν σε πολύ θερμές, αλλά είμαστε ακόμη μακριά από το να εισέλθει η Ελλάδα σε μια τέτοια πορεία.
– Είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος; Μπορεί να υπάρξει «κούρεμα»;
– Σίγουρα δεν είναι βιώσιμο. Το «κούρεμα» στο οποίο επιμένει ο κ. Τσίπρας δεν συζητείται καν. Ομως, μια επιμήκυνση των δανείων μπορεί να αποτελέσει τον πιθανό συμβιβασμό. Είναι σαφές ότι ο κ. Τσίπρας θα χρειαστεί να υποχωρήσει πολύ περισσότερο από τις σημερινές θέσεις του σε σχέση με τους Ευρωπαίους. Με δεδομένους τους εσωτερικούς περιορισμούς στη Γερμανία και τη Μέρκελ να παραμένει επικεντρωμένη στη διαχείριση της ποσοτικής χαλάρωσης που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Μάριο Ντράγκι, δεν θα είναι σε θέση να επιδείξει την οποιαδήποτε ευελιξία, εν όψει και των περιφερειακών εκλογών στο Αμβούργο και στη Βρέμη, όπου οι δικοί της λαϊκιστές, οι Εναλλακτικοί για τη Γερμανία, αναμένεται να πάνε καλά.
– Σηματοδοτεί ο κ. Τσίπρας την αρχή του τέλους της λιτότητας στην Ε.Ε.;
– Η Ελλάδα του Τσίπρα δεν μπορεί να αποτελέσει το τέλος της λιτότητας εάν δεν υπάρχουν χρήματα για επεκτατική πολιτική. Ισως να είναι το τέλος της επιβεβλημένης από τη Γερμανία λιτότητας, αλλά σίγουρα όχι το τέλος του μαζέματος που επιβάλλεται από τις άσχημες οικονομικές συνθήκες.
– Πρέπει να ανησυχεί η Δύση για την πρώτη αριστερή κυβέρνηση σε ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ;
– Ναι. Υπάρχουν σίγουρα λόγοι ανησυχίας, ειδικότερα από τη στιγμή που ο κ. Τσίπρας έχει εκφράσει κατά το παρελθόν την αντίθεσή του στο ΝΑΤΟ. Και οι ενέργειές του αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας –η συνάντησή του με τον Ρώσο πρέσβη στην Αθήνα και η δημόσια κριτική του στην καταδίκη της ρωσικής βίας από την Ε.Ε.– δείχνουν ότι προτίθεται να προσεγγίσει διαφορετικά τη Μόσχα. Από την πλευρά της, η Ρωσία θα ήταν ενθουσιασμένη να αξιοποιήσει τον κ. Τσίπρα για να προβάλει μια διαίρεση των Ευρωπαίων σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις. Και αυτό είναι μόνον η αρχή.
– Θα επιχειρήσει ο κ. Ερντογάν να δοκιμάσει τον κ. Τσίπρα;
– Αμφιβάλλω ότι ο Ερντογάν θα προβεί σε τέτοιου είδους κινήσεις. Αυτή τη στιγμή έχει μια ομαλή σχέση συνεργασίας με την Ελλάδα, πολύ καλύτερη από αυτήν που έχει με τα περισσότερα κράτη στη γειτονιά του.
– Βλέπετε τον κ. Τσίπρα ως αξιόπιστο εταίρο στην καταπολέμηση των τζιχαντιστών;
– Είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς πώς θα κινηθεί ο κ. Τσίπρας στο συγκεκριμένο ζήτημα.
– Τι σημαίνει η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη;
– Η αποφασιστική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα σημείο καμπής για την Ευρώπη, καθώς η πολιτική καθίσταται πιο επικίνδυνη και το τοπίο είναι αχαρτογράφητο. Οι κύριοι πρωταγωνιστές απομακρύνονται από την αρχή της συνοχής και αυξάνεται ο κατακερματισμός. Η νίκη θα δημιουργήσει μια δυναμική για λαϊκίστικα αντισυστημικά κινήματα σε όλη την Ευρώπη και οι επερχόμενες διαπραγματεύσεις θα είναι έντονες, καθώς θα δημιουργήσουν προηγούμενα για παρόμοιες ομάδες πέραν της Ελλάδας.
– Οι Ευρωπαίοι θα διευκολύνουν ή θα συγκρουσθούν με τον κ. Τσίπρα;
– Αναμένω ένα συνδυασμό των δύο. Μια Ευρώπη υπό την ηγεσία της Γερμανίας θέλει να αποφύγει την άμεση σύγκρουση. Εστω και με καθυστέρηση, η κ. Μέρκελ συνεχάρη τον κ. Τσίπρα. Η Γερμανίδα καγκελάριος, που δεν ήταν πρόθυμη να είναι πιο ευέλικτη με την προηγούμενη, περισσότερο μεταρρυθμιστική, κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, καλείται να συμβιώσει με ένα λαϊκίστικο κόμμα, πολέμιο της λιτότητας, που δείχνει αποφασισμένο να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις με την υπόλοιπη Ευρώπη εν όψει της καθοριστικής αποπληρωμής ενός ομολόγου της ΕΚΤ ύψους 7 δισ. ευρώ τον Ιούνιο, το οποίο η Ελλάδα αδυνατεί να πληρώσει μόνη της. Το Βερολίνο θα επιμείνει στην αντίθεσή του σε κάθε περιορισμό του εύρους των μεταρρυθμίσεων, ιδιαίτερα στο δημοσιονομικό σκέλος. Ανησυχεί για το μήνυμα που θα έστελνε στην υπόλοιπη Ευρώπη, ότι, δηλαδή, το μόνο που χρειάζεται να κάνει κανείς για να πάρει αυτό που θέλει είναι να φωνάξει δυνατά.
– Θα θυσίαζε η Γερμανία την Ελλάδα ως παράδειγμα προς αποφυγήν για την Ισπανία και άλλους;
– Είναι βέβαιο ότι θα κάνει μια πολύ σκληρή διαπραγμάτευση, ακριβώς για να αποφύγει ένα ολισθηρό προηγούμενο για την Ισπανία και άλλους. Αλλά το να περιγράφεται ως «θυσία» είναι, κάπως, θα έλεγα... τραγικό.
– Πόσο πιθανή είναι η έξοδος από το ευρώ;
– Αποτελεί μια πραγματική πιθανότητα, αλλά πολύ απόμακρη. Οι διαπραγματεύσεις θα εξελιχθούν σε πολύ θερμές, αλλά είμαστε ακόμη μακριά από το να εισέλθει η Ελλάδα σε μια τέτοια πορεία.
– Είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος; Μπορεί να υπάρξει «κούρεμα»;
– Σίγουρα δεν είναι βιώσιμο. Το «κούρεμα» στο οποίο επιμένει ο κ. Τσίπρας δεν συζητείται καν. Ομως, μια επιμήκυνση των δανείων μπορεί να αποτελέσει τον πιθανό συμβιβασμό. Είναι σαφές ότι ο κ. Τσίπρας θα χρειαστεί να υποχωρήσει πολύ περισσότερο από τις σημερινές θέσεις του σε σχέση με τους Ευρωπαίους. Με δεδομένους τους εσωτερικούς περιορισμούς στη Γερμανία και τη Μέρκελ να παραμένει επικεντρωμένη στη διαχείριση της ποσοτικής χαλάρωσης που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Μάριο Ντράγκι, δεν θα είναι σε θέση να επιδείξει την οποιαδήποτε ευελιξία, εν όψει και των περιφερειακών εκλογών στο Αμβούργο και στη Βρέμη, όπου οι δικοί της λαϊκιστές, οι Εναλλακτικοί για τη Γερμανία, αναμένεται να πάνε καλά.
– Σηματοδοτεί ο κ. Τσίπρας την αρχή του τέλους της λιτότητας στην Ε.Ε.;
– Η Ελλάδα του Τσίπρα δεν μπορεί να αποτελέσει το τέλος της λιτότητας εάν δεν υπάρχουν χρήματα για επεκτατική πολιτική. Ισως να είναι το τέλος της επιβεβλημένης από τη Γερμανία λιτότητας, αλλά σίγουρα όχι το τέλος του μαζέματος που επιβάλλεται από τις άσχημες οικονομικές συνθήκες.
