Του Χριστόδουλου Κ. Γιαλλουρίδη-Η Λευκωσία πρέπει επιτέλους να καταρτίσει σχέδιο στρατηγικών
συνεργασιών για τη σωτηρία της Κύπρου, που να υπερβαίνει την αποτυχημένη
διάσταση της διαρκούς επίκλησης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
Η Αθήνα βιώνει σήμερα μέσα στο εκλογικό πανηγύρι την ανησυχία της
επόμενης μέρας. Αυτό σημαίνει πως όλες οι αναμενόμενες εξελίξεις σε
σχέση με το αποτέλεσμα των εκλογών θα είναι αρνητικές στην καλύτερη
περίπτωση, για να μην μιλούμε για δράμα και τραγωδία. Η μη εκλογή
κυβέρνησης αυτοδύναμου ΣΥΡΙΖΑ θα σήμαινε παρατεταμένη κυβερνητική
αστάθεια, η εκλογή αυτοδύναμης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ θα οδηγούσε πιθανότατα
σε σύγκρουση με την Ευρώπη.
Η προεκλογική περίοδος ολοκληρώνεται, οι εκλογές διεξάγονται σήμερα, η Αθήνα προσδοκά στην επόμενη μέρα. Οι μήνες που πέρασαν χαρακτηρίζονται από διάφορες και ποικίλες πολιτικές κινήσεις, κινητοποιήσεις, συμβολισμούς, στάσεις, δράσεις και αντιδράσεις με πρωταγωνιστές πολιτικούς από όλο το φάσμα της πολιτικής ζωής της χώρας και με τα media να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του πυρός, δημιουργώντας πολλές φορές και συνθήκες κατασκευής πραγματικοτήτων και όψεων της αλήθειας, που τα ίδια στόχευαν στο να διαμορφώσουν.
Εκείνο που έχει σημασία να επισημάνει κανείς είναι το θλιβερό γεγονός μιας απαράδεκτης και διεθνώς μοναδικής εσωστρέφειας, που σήμαινε πως βράζαμε στο ζουμί μας ωσάν να μην υπήρχε ο υπόλοιπος κόσμος, ωσάν να βρισκόμασταν μόνοι και μοναδικοί σε μια υφήλιο που καιγόταν από αναταράξεις, αντιπαραθέσεις, συγκρούσεις και προβλήματα παντού.
Ένας στρουθοκαμηλισμός, ο οποίος καλλιεργήθηκε και εμπεδώθηκε ως δομικό, παθογενές χαρακτηριστικό γνώρισμα του ελληνικού πολιτικού συστήματος και που σημαίνει πως κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη, αντικρίζουμε μορφές και εικόνες απίστευτης εγωπάθειας και έλλειψης οποιασδήποτε αντίληψης κοινού συμφέροντος και εθνικού καλού, ενώ η διάσταση της κοινωνικής αλληλεγγύης παρά την κρίση δεν έλαβε προσδοκώμενα μεγέθη μέγιστης εθνικής προσπάθειας.
Η Ελλάς όλους αυτούς τους μήνες ήταν απούσα ως εξωτερική πολιτική και ως διεθνείς σχέσεις από τον υπόλοιπο κόσμο, από τα Βαλκάνια, τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, ενώ η μοναδική εξαίρεση αυτού του επιβλαβούς κανόνα για τη χώρα μας, που ήταν η Τριμερής Διάσκεψη του Καΐρου, ήταν επιτυχής, αλλά δεν έλαβε την απαιτούμενη συνέχεια, έτσι ώστε η Ελλάδα να έχει παρουσία και ενεργές πρωτοβουλίες στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και στα κρίσιμα θέματα της ΑΟΖ.
Εμείς θέλουμε να σταθούμε σε ένα κίνδυνο, που επισημαίνουμε ως άμεση απειλή για τα εθνικά συμφέροντα της χώρας μας και δεν αναφερόμαστε ούτε στην οικονομία, ούτε στη σχέση μας με την Ευρώπη και στη διαπραγμάτευση που η αυριανή κυβέρνηση θα επιχειρήσει να διεξάγει με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους θεσμούς της.
Γνωρίζουμε πως η Τουρκία, οσάκις υπάρχει κενό εξουσίας στην Ελλάδα ή αλλαγή πολιτικής ηγεσίας, δημιουργεί, δηλαδή σκηνοθετεί, ένα επεισόδιο με το οποίο δοκιμάζει ή τη νέα ηγεσία, τις αντιδράσεις και τη θέλησή της να υπερασπιστεί με τα μέσα που έχει στην διάθεσή της την κυριαρχία και την ακεραιότητα της χώρας ή αξιοποιεί το κενό ηγεσίας, εφόσον υπάρχει, για να δημιουργήσει τετελεσμένα εις βάρος της εθνικής κυριαρχίας και των συμφερόντων της χώρας.
Όλοι θυμόμαστε τι συνέβη με τα Ίμια, όταν δημιούργησαν και ουσιαστικά σκηνοθέτησαν το επεισόδιο για να δοκιμάσουν τις αντιδράσεις και τη στάση του μόλις εκλεγέντος πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, επιτυγχάνοντας έτσι εν τέλει τον στόχο τους, δηλαδή τη δημουργία γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο. Τώρα, με αφορμή την κρίση στην κυπριακή ΑΟΖ, θα επιδιώξουν ενδεχομένως να δημιουργήσουν κρίση στο Καστελλόριζο, του οποίου την ΑΟΖ αμφισβητούν δημόσια και με όλα τα μέσα.
Αυτό σημαίνει πως η Αθήνα, ανεξαρτήτως του ποια πολιτική δύναμη θα αναλάβει τις τύχες της χώρας, πρέπει να είναι έτοιμη ήδη από τις πρώτες εβδομάδες να δείξει εθνική ομοψυχία και συστράτευση στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, να χαράξει σχέδιο στρατηγικών συνεργασιών στην περιοχή, έτσι ώστε να προληφθεί και να αποτραπεί το ενδεχόμενο επεισοδίου. Στόχος δεν πρέπει να είναι η αναμονή των τουρκικών προκλήσεων και η δική μας αντίδραση, αλλά η οργανωμένη στρατηγική αποτροπής οποιασδήποτε πρόκλησης.
Η κυβερνητική αστάθεια των Αθηνών, που μετά βεβαιότητας επίκειται, δημιουργεί πρόβλημα στην Ελλάδα και στον ελληνικό λαό, γιατί όταν δεν υπάρχει κυβέρνηση στην Αθήνα δεν λειτουργεί το κράτος, αλλά θα έχει επιπτώσεις και στην Κύπρο και στο Κυπριακό - στον βαθμό που ένα ούτως ή άλλως υποβαθμισμένο για το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών και την ελληνική κυβέρνηση εν τοις πράγμασι κυπριακό πρόβλημα θα χαθεί, ως προς το ελλαδικό ενδιαφέρον, παντελώς για μερικές εβδομάδες ή μερικούς μήνες, κρίσιμους ίσως για την πορεία του Κυπριακού και της Κύπρου σε σχέση με πολλά ζητήματα, που έχουν ήδη εκδηλωθεί στην περιοχή, όπως είναι το θέμα της ΑΟΖ και το ενεργειακό.
Η Κύπρος πρέπει να αντιμετωπίσει την τουρκική επιθετικότητα στην περιοχή αναζητώντας συμμαχίες και εταίρους συμφερόντων, όπως συμβαίνει συνήθως στη διεθνή πολιτική. Δεν πρέπει να προχωρήσει μόνη εμπιστευόμενη την πορεία του Κυπριακού σε έναν ανυπόληπτο και κατευθυνόμενο από διάφορα συμφέροντα ΟΗΕ και εν προκειμένω Γενικό Γραμματέα.
Μπορεί να προχωρήσει σε συνέργειες με φίλα προσκείμενους παράγοντες και θεσμούς της Ουάσιγκτον, να κινηθεί ταχύτατα προς την κατεύθυνση άσκησης επιρροής από ομάδες, που στηρίζουν την Κύπρο στην Ουάσιγκτον, τώρα που η Τουρκία διέρχεται σοβαρότατη κρίση εμπιστοσύνης στη σχέση της με τις ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα, μπορεί και οφείλει να κινηθεί προς την κατεύθυνση του Ισραήλ για την αναβάθμιση των ήδη εξαιρετικών σχέσεων σε επίπεδα στρατιωτικής συνεργασίας, διότι η γεωπολιτική υπεραξία της Κύπρου ενισχύεται, εφόσον έχει και τη δύναμη υπεράσπισης του χώρου της.
Η Μόσχα θα πρέπει να αποτελέσει ένα περαιτέρω χώρο συνεννόησης και συνεργασίας, όχι μόνο γιατί η Ρωσία είχε πάντα ενδιαφέρον εξόδου στη Μεσόγειο και παρουσίας στην Κύπρο, λόγω και των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, αλλά και γιατί πρέπει να αποδυναμώσουμε το εξελισσόμενο εμπορικό και οικονομικό φλερτ μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας, έτσι ώστε να μην μετεξελιχθεί σε συμμαχία στρατηγικού τύπου.
Η Λευκωσία πρέπει επιτέλους να καταρτίσει σχέδιο στρατηγικών συνεργασιών για τη σωτηρία της Κύπρου, που να υπερβαίνει την αποτυχημένη διάσταση της διαρκούς επίκλησης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Είμαστε, όπως έχουμε επανειλημμένως υπογραμμίσει, σε έναν κόσμο διεθνούς αναρχίας και ανεξέλεγκτης σύγκρουσης, όπου μπορεί, ανά πάσα στιγμή, αν δεν έχουμε προετοιμαστεί με συμμαχίες, να συμβεί το ατύχημα που να οδηγήσει την Κύπρο σε τελική κατάρρευση.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου
Η προεκλογική περίοδος ολοκληρώνεται, οι εκλογές διεξάγονται σήμερα, η Αθήνα προσδοκά στην επόμενη μέρα. Οι μήνες που πέρασαν χαρακτηρίζονται από διάφορες και ποικίλες πολιτικές κινήσεις, κινητοποιήσεις, συμβολισμούς, στάσεις, δράσεις και αντιδράσεις με πρωταγωνιστές πολιτικούς από όλο το φάσμα της πολιτικής ζωής της χώρας και με τα media να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του πυρός, δημιουργώντας πολλές φορές και συνθήκες κατασκευής πραγματικοτήτων και όψεων της αλήθειας, που τα ίδια στόχευαν στο να διαμορφώσουν.
Εκείνο που έχει σημασία να επισημάνει κανείς είναι το θλιβερό γεγονός μιας απαράδεκτης και διεθνώς μοναδικής εσωστρέφειας, που σήμαινε πως βράζαμε στο ζουμί μας ωσάν να μην υπήρχε ο υπόλοιπος κόσμος, ωσάν να βρισκόμασταν μόνοι και μοναδικοί σε μια υφήλιο που καιγόταν από αναταράξεις, αντιπαραθέσεις, συγκρούσεις και προβλήματα παντού.
Ένας στρουθοκαμηλισμός, ο οποίος καλλιεργήθηκε και εμπεδώθηκε ως δομικό, παθογενές χαρακτηριστικό γνώρισμα του ελληνικού πολιτικού συστήματος και που σημαίνει πως κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη, αντικρίζουμε μορφές και εικόνες απίστευτης εγωπάθειας και έλλειψης οποιασδήποτε αντίληψης κοινού συμφέροντος και εθνικού καλού, ενώ η διάσταση της κοινωνικής αλληλεγγύης παρά την κρίση δεν έλαβε προσδοκώμενα μεγέθη μέγιστης εθνικής προσπάθειας.
Η Ελλάς όλους αυτούς τους μήνες ήταν απούσα ως εξωτερική πολιτική και ως διεθνείς σχέσεις από τον υπόλοιπο κόσμο, από τα Βαλκάνια, τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, ενώ η μοναδική εξαίρεση αυτού του επιβλαβούς κανόνα για τη χώρα μας, που ήταν η Τριμερής Διάσκεψη του Καΐρου, ήταν επιτυχής, αλλά δεν έλαβε την απαιτούμενη συνέχεια, έτσι ώστε η Ελλάδα να έχει παρουσία και ενεργές πρωτοβουλίες στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και στα κρίσιμα θέματα της ΑΟΖ.
Εμείς θέλουμε να σταθούμε σε ένα κίνδυνο, που επισημαίνουμε ως άμεση απειλή για τα εθνικά συμφέροντα της χώρας μας και δεν αναφερόμαστε ούτε στην οικονομία, ούτε στη σχέση μας με την Ευρώπη και στη διαπραγμάτευση που η αυριανή κυβέρνηση θα επιχειρήσει να διεξάγει με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους θεσμούς της.
Γνωρίζουμε πως η Τουρκία, οσάκις υπάρχει κενό εξουσίας στην Ελλάδα ή αλλαγή πολιτικής ηγεσίας, δημιουργεί, δηλαδή σκηνοθετεί, ένα επεισόδιο με το οποίο δοκιμάζει ή τη νέα ηγεσία, τις αντιδράσεις και τη θέλησή της να υπερασπιστεί με τα μέσα που έχει στην διάθεσή της την κυριαρχία και την ακεραιότητα της χώρας ή αξιοποιεί το κενό ηγεσίας, εφόσον υπάρχει, για να δημιουργήσει τετελεσμένα εις βάρος της εθνικής κυριαρχίας και των συμφερόντων της χώρας.
Όλοι θυμόμαστε τι συνέβη με τα Ίμια, όταν δημιούργησαν και ουσιαστικά σκηνοθέτησαν το επεισόδιο για να δοκιμάσουν τις αντιδράσεις και τη στάση του μόλις εκλεγέντος πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, επιτυγχάνοντας έτσι εν τέλει τον στόχο τους, δηλαδή τη δημουργία γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο. Τώρα, με αφορμή την κρίση στην κυπριακή ΑΟΖ, θα επιδιώξουν ενδεχομένως να δημιουργήσουν κρίση στο Καστελλόριζο, του οποίου την ΑΟΖ αμφισβητούν δημόσια και με όλα τα μέσα.
Αυτό σημαίνει πως η Αθήνα, ανεξαρτήτως του ποια πολιτική δύναμη θα αναλάβει τις τύχες της χώρας, πρέπει να είναι έτοιμη ήδη από τις πρώτες εβδομάδες να δείξει εθνική ομοψυχία και συστράτευση στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, να χαράξει σχέδιο στρατηγικών συνεργασιών στην περιοχή, έτσι ώστε να προληφθεί και να αποτραπεί το ενδεχόμενο επεισοδίου. Στόχος δεν πρέπει να είναι η αναμονή των τουρκικών προκλήσεων και η δική μας αντίδραση, αλλά η οργανωμένη στρατηγική αποτροπής οποιασδήποτε πρόκλησης.
Η κυβερνητική αστάθεια των Αθηνών, που μετά βεβαιότητας επίκειται, δημιουργεί πρόβλημα στην Ελλάδα και στον ελληνικό λαό, γιατί όταν δεν υπάρχει κυβέρνηση στην Αθήνα δεν λειτουργεί το κράτος, αλλά θα έχει επιπτώσεις και στην Κύπρο και στο Κυπριακό - στον βαθμό που ένα ούτως ή άλλως υποβαθμισμένο για το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών και την ελληνική κυβέρνηση εν τοις πράγμασι κυπριακό πρόβλημα θα χαθεί, ως προς το ελλαδικό ενδιαφέρον, παντελώς για μερικές εβδομάδες ή μερικούς μήνες, κρίσιμους ίσως για την πορεία του Κυπριακού και της Κύπρου σε σχέση με πολλά ζητήματα, που έχουν ήδη εκδηλωθεί στην περιοχή, όπως είναι το θέμα της ΑΟΖ και το ενεργειακό.
Η Κύπρος πρέπει να αντιμετωπίσει την τουρκική επιθετικότητα στην περιοχή αναζητώντας συμμαχίες και εταίρους συμφερόντων, όπως συμβαίνει συνήθως στη διεθνή πολιτική. Δεν πρέπει να προχωρήσει μόνη εμπιστευόμενη την πορεία του Κυπριακού σε έναν ανυπόληπτο και κατευθυνόμενο από διάφορα συμφέροντα ΟΗΕ και εν προκειμένω Γενικό Γραμματέα.
Μπορεί να προχωρήσει σε συνέργειες με φίλα προσκείμενους παράγοντες και θεσμούς της Ουάσιγκτον, να κινηθεί ταχύτατα προς την κατεύθυνση άσκησης επιρροής από ομάδες, που στηρίζουν την Κύπρο στην Ουάσιγκτον, τώρα που η Τουρκία διέρχεται σοβαρότατη κρίση εμπιστοσύνης στη σχέση της με τις ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα, μπορεί και οφείλει να κινηθεί προς την κατεύθυνση του Ισραήλ για την αναβάθμιση των ήδη εξαιρετικών σχέσεων σε επίπεδα στρατιωτικής συνεργασίας, διότι η γεωπολιτική υπεραξία της Κύπρου ενισχύεται, εφόσον έχει και τη δύναμη υπεράσπισης του χώρου της.
Η Μόσχα θα πρέπει να αποτελέσει ένα περαιτέρω χώρο συνεννόησης και συνεργασίας, όχι μόνο γιατί η Ρωσία είχε πάντα ενδιαφέρον εξόδου στη Μεσόγειο και παρουσίας στην Κύπρο, λόγω και των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, αλλά και γιατί πρέπει να αποδυναμώσουμε το εξελισσόμενο εμπορικό και οικονομικό φλερτ μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας, έτσι ώστε να μην μετεξελιχθεί σε συμμαχία στρατηγικού τύπου.
Η Λευκωσία πρέπει επιτέλους να καταρτίσει σχέδιο στρατηγικών συνεργασιών για τη σωτηρία της Κύπρου, που να υπερβαίνει την αποτυχημένη διάσταση της διαρκούς επίκλησης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Είμαστε, όπως έχουμε επανειλημμένως υπογραμμίσει, σε έναν κόσμο διεθνούς αναρχίας και ανεξέλεγκτης σύγκρουσης, όπου μπορεί, ανά πάσα στιγμή, αν δεν έχουμε προετοιμαστεί με συμμαχίες, να συμβεί το ατύχημα που να οδηγήσει την Κύπρο σε τελική κατάρρευση.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου
