...του Pavel Shlykov
Το νέο στάδιο στις ρωσό-τουρκικές σχέσεις και η
υλοποίηση των συμφωνιών που υπογράφηκαν προσφάτως -ιδιαίτερα αυτές που
συνδέονται με την κατασκευή ενός νέου αγωγού- θα ενισχύσουν την
γεωπολιτική και οικονομική θέση της Τουρκίας. Αυτό θέτει το ερώτημα του
πόσο μακριά είναι η Ρωσία πρόθυμη να πάει για να διευκολύνει το ανοδικό
προφίλ της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή.
Άλλο ένα ερώτημα στο πλαίσιο των νέων ρωσό-τουρκικών
πρωτοβουλιών και συμφωνιών, είναι πως θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις
σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών. Οι πρόσφατες επισκέψεις
αξιωματούχων-εκπροσώπων της ΕΕ στην Τουρκία, έρχονται ύστερα από τη
συνάντηση μεταξύ Putin και Erdogan, αποδεικνύουν μόνο τη σημασία της
άποψης αυτής. Η αυξανόμενη δυσαρέσκεια ενάντια στην αξιοπιστία της
πολιτικής προϋποθέσεων μαζί με την τρέχουσα στασιμότητα στις
διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση, δημιούργησε μια εντύπως ότι οι
δεσμοί της ΕΕ και η επιρροή στην Τουρκία και την οικονομία της, έχει
μειωθεί.
Ωστόσο, παρά την τρέχουσα στασιμότητα στη διαδικασία
ένταξης της Τουρκίας και η αγανάκτηση κατά της ΕΕ που έχει γίνει ένα
συνηθισμένο χαρακτηριστικό της ρητορικής του Erdogan, η ΕΕ διατηρεί την
επιρροή της στην Τουρκία, με βάση δύο μεγάλους παράγοντες. Ο πρώτος
είναι η εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από την ΕΕ, η οποία είναι πολύ
μεγαλύτερη από την εξάρτηση της οικονομίας της ΕΕ από την τουρκική
αγορά. Η Τουρκία έχει καταστεί ένας όλο και περισσότερο σημαντικός
εμπορικός εταίρος για τις χώρες της ΕΕ, αλλά η άνιση οικονομική
αλληλεξάρτηση μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ ενισχύει την μόχλευση της ΕΕ στην
Τουρκία. Ενώ η ΕΕ είναι ο πιο σημαντικός εταίρος για τις εισαγωγές και
τις εξαγωγές της Τουρκίας, η ΤΟυρκία βρίσκεται μόλις στην έβδομη θέση
στις εξαγωγικές αγορές της ΕΕ. Το μερίδιο της ΕΕ στο συνολικό εμπόριο
της Τουρκίας είναι περίπου εννέα φορές μεγαλύτερο από ό,τι το μερίδιο
της Τουρκίας στο συνολικό εμπόριο με την ΕΕ. Επιπλέον, το μεγαλύτερο
μέρος των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Τουρκία, προέρχεται από τους
κατοίκους της ΕΕ: το 2013, περισσότερο από το 70% των τουρκικών άμεσων
ξένων επενδύσεων στην Τουρκία, προερχόταν από την ΕΕ.
Ο δεύτερος παράγοντας είναι η αύξηση της ανησυχίας
στην Τουρκία για την Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Εταιρική Σχέση
(ΤΤΙΡ) - τις συζητήσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ για μια κοινή, ελεύθερου
εμπορίου ζώνη και την πιθανή της επίδραση στην τουρκική οικονομία. Η
τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την ΕΕ έχει ήδη καταστήσει την Τουρκία
μέρος της τελικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ, αλλά η Τουρκία ακόμη δεν είναι μέρος
των συνομιλιών. Δεδομένου του γεγονότος ότι κάθε συμφωνία ελεύθερου
εμπορίου με την ΕΕ καθιστά την τουρκική αγορά ανοιχτή για όλα τα αγαθά
που διέρχονται από την ΕΕ χωρίς να καταβάλλονται δασμοί, αλλά την ίδια
στιγμή δεν δίνει την ίδια ευκαιρία στα τουρκικά αγαθά, οι ανησυχίες του
προέδρου Erdogan για την ΤΤΙΡ, είναι προφανείς. Και η τρέχουσα κατάσταση
δίνει στην Άγκυρα ένα νέο αυτού στις διαπραγματεύσεις τόσο με την ΕΕ
όσο και με τις ΗΠΑ.
