Το 2015 βρίσκει την Ευρώπη
με νέα γενιά ευρωπαίων ηγετών, ένα «τρίο» το οποίο αναδύθηκε στο
πλαίσιο της απόφασης του Συμβουλίου της Λισαβόνας. Επί πέντε χρόνια θα
είναι ο πλοηγός της ΕΕ στα θολά και φουσκωμένα νερά του πλανήτη μας.
Οι Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, Ντόναλντ Τουσκ και Φεντερίκα Μογκερίνι εκφράζουν
τη γεωγραφική και πολιτική νομιμότητα της σύγχρονης Ευρώπης, γεγονός το
οποίο τους δίνει κύρος και δύναμη ως σύνολο. Ο Πολωνός κ. Τουσκ
αντιπροσωπεύει όχι μόνο την περιοχή τού άλλοτε Ανατολικού Συνασπισμού
αλλά και το έντονο αντιρωσικό πνεύμα το οποίο - αυτογενές είτε
τροφοδοτούμενο από το εξωτερικό - αποτελεί μια ευρωπαϊκή πραγματικότητα
άγνωστη ως μόλις πριν από έναν χρόνο. Η παρουσία της Ιταλίδας κυρίας
Μογκερίνι επαναφέρει την Ιταλία στο προσκήνιο του κέντρου αποφάσεων και,
ταυτόχρονα, δίνει ένα «καλωσόρισμα» με πολιτική βαρύτητα στο Partito
Democratico του ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι και ό,τι αυτό επηρεάζει
στην Ευρώπη. Ο κ. Γιούνκερ, επί δύο δεκαετίες πρωθυπουργός του
Λουξεμβούργου, είναι ο κατ' εξοχήν πανευρωπαίος. Αν, όπως ελπίζεται, οι
τρεις μπορέσουν να ενεργούν συντονισμένα και ομόφωνα, ασφαλώς θα
επιτύχουν τους στόχους τους, στόχους που αφορούν την Ευρώπη και τη
γειτονιά της. Είναι ενδιαφέρον ότι ως «τρίο» έγιναν ευνοϊκά αποδεκτοί
από πολλούς Ευρωπαίους. Δημοσκόπηση του γαλλικού Ινστιτούτου Δημόσιας
Γνώμης (ΙΑΡ) σε έξι κεντροευρωπαϊκές χώρες δείχνει ότι ο ένας στους δύο
είναι ικανοποιημένος - ενώ μόνο 16% με την προηγούμενη Κομισιόν Μπαρόζο.
Οι Ευρωπαίοι παρακολούθησαν με αυξανόμενη συνεχώς ανησυχία το χάος που
επικρατούσε επί προεδρίας Ζοζέ Μπαρόζο στον χειρισμό οικονομικών,
πολιτικών, νομικών και άλλων ζητημάτων της Ευρώπης, την αδεξιότητα και
την απραξία της Κάθριν Αστον, της κατ' όνομα αρμόδιας για τις διεθνείς
σχέσεις της ΕΕ. Και μόνο το γεγονός ότι η προηγούμενη Κομισιόν άφησε τη
Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία να χειριστούν προβλήματα όπως της
Συρίας, της Λιβύης, της Ουκρανίας κ.ά. - και, φυσικά, απέτυχαν - δίνει
το μέτρο της αυτο-υποβάθμισής της. Από αρνητικό σημείο παρέλαβε την ΕΕ
το «τρίο» και θα περάσει πολύς χρόνος ώσπου «να επαναφέρει την Ευρώπη στον παγκόσμιο χάρτη», όπως υποσχέθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο ο πρόεδρος Γιούνκερ.
Θα έχουν στην Κομισιόν έμπειρα, δοκιμασμένα στελέχη - 19 πρώην υπουργούς και 3 πρώην επιτρόπους - αλλά μια Ευρώπη όπου το αποσχιστικό κύμα έχει διογκωθεί και έχει σχηματίσει αρνητικό νέφος σε όλο τον χώρο της. Με τους Βρετανούς να ετοιμάζονται για δημοψήφισμα που «θα απαλλάξει τη Βρετανία από τα ευρωπαϊκά δεσμά» (στο 32% έχει περιοριστεί το ποσοστό των φιλο-ευρωπαίων και συνεχώς μειώνεται) με την κυρία Μαρίν Λεπέν να προηγείται κάθε άλλου προεδρικού υποψηφίου στη Γαλλία, με τις κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας να εξαρτώνται από τη στάση των αντι-ευρωπαϊκών κομμάτων τους και με ποσοστά 12% (Ισπανία) ως 21% (Αυστρία) και 9% (Γερμανία) εναντίον της ΕΕ ως θεσμού το έργο της Κομισιόν Γιούνκερ θα είναι ολύμπιων διαστάσεων, πρόγραψε το γερμανικό «Speegel». Και έχει να αντιμετωπίσει - άρχισε ήδη - μεγάλα προβλήματα. «Επικίνδυνες προκλήσεις και επείγουσα η ανάγκη να τα χειριστούμε» πληροφόρησε τους υπουργούς Εξωτερικών η Φεντερίκα Μογκερίνι.
Οι σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία - σε ό,τι αφορά την Ουκρανία και τις διμερείς - θα είναι ασφαλώς μια από τις προτεραιότητες. Στην ίδια σειρά είναι και η αποκατάσταση «κανονικής, συνεχούς επικοινωνίας και στενής συνεργασίας» με την Ουάσιγκτον. Η Μογκερίνι πιστεύει ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τη Μόσχα αλλά «η στάση της θα καθοριστεί από το αν συνεχιστούν ή όχι οι κυρώσεις και αν επιβληθούν νέες». Τυπικά οι ευρωπαϊκές κυρώσεις τερματίζονται στο τέλος Μαρτίου αλλά το βρετανο-ολλανδικό λόμπι, τροφοδοτούμενο από τις ΗΠΑ, προσπαθεί να επιβληθούν και νέα μέτρα. Ο πρόεδρος Γιούνκερ αναγνωρίζει ότι στο «κουβάρι των σχέσεων ΕΕ - Μόσχας» κεντρικό ρόλο έχουν οι ΗΠΑ, γι' αυτό πιστεύει ότι ίσως πριν από οποιαδήποτε «χειρονομία» προς τη Ρωσία θα πρέπει να υπάρξει «γόνιμη συνεννόηση» με την Ουάσιγκτον. Προβλέπεται να την επισκεφθεί είτε η Μογκερίνι είτε ο Τουσκ στις αρχές του χρόνου, μετά την ορκωμοσία του νέου - έντονα αντιρωσικού - Κογκρέσου.
Στην ατζέντα των «επειγόντων» της Κομισιόν βρίσκεται και το πρόβλημα με τους τζιχαντιστές. Ο Γιούνκερ το βλέπει ως συνδυασμό του μεταναστευτικού, του ζητήματος της ασφάλειας και των σχέσεων της ΕΕ με τη Συρία, το Ιράν και όλο τον μουσουλμανικό κόσμο. Πιστεύει ότι «η ΕΕ πρέπει και μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες σε κάθε κατεύθυνση στη Μέση Ανατολή» και ότι έχει περισσότερες δυνατότητες από τις ΗΠΑ «να κινηθεί ενεργητικά» στην περιοχή.
