Από το «Βιετνάμ των Ελλήνων» στην «Κορέα των Ελλήνων»
Το σύνθημα «σφυρί δρεπάνι/ελιά στεφάνι«
των εκλογών του Νοεμβρίου του 1920, που έκριναν την εξέλιξη του
μικρασιατικού πολέμου, υπήρξε η φράση που αποτύπωνε με τον πλέον
συμβολικό τρόπο το νεοελληνικό πρόβλημα. Παράλληλα εξέφραζε και την
αδυναμία κατανόησης από το ελλαδικό πολιτικό σύστημα τόσο της ιστορικής
εκείνης Στιγμής, όσο και των προκλήσεων που αντιμετώπιζαν οι λαοί της
Ανατολής κατά την εποχή της έλευσης της μορφής του έθνους-κράτους.
Κάποια λίγα
κατάλοιπα εκείνης της πρωτόγονης παλαιοελλαδικής αντίληψης επιβιώνουν
μέχρι τις μέρες, και κατά καιρούς εκφράζουν με αντίστοιχα συνθήματα και
απεικονίσεις του τότε κόσμου, τη μεγάλη εκείνη αλλοτρίωση που ακόμα
μπορούμε να εντοπίσουμε στο σύγχρονο λόγο. Εντυπωσιακό παράδειγμα είναι ο
χαρακτηρισμός της Μικράς Ασίας, την εποχή της πολυεθνικότητας, είτε ως «Βιετνάμ των Ελλήνων»
από τον «Ιό» της «Ε», είτε από το Δίκτυο 21 ως κάτι ξένο προς
τους Έλληνες, αντίστοιχο με την Κορέα. Η άποψη που αναπαράγει το Δίκτυο
δεν είναι τίποτα πιο πολύ απ’ την άποψη του Ι. Μεταξά και της Λαϊκής
αντιμικρασιατικής Δεξιάς.
Μ’
αφορμή αυτή τη δημόσια εμφάνιση της συναντίληψης, έγραψα το παρακάτω
κείμενο που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2008 στην εφημερίδα της Ένωσης
Σμυρναίων «Μικρασιατική Ηχώ».
Μια ανιστόρητη επιβίωση
Στο εισαγωγικό σημείωμα του τεύχους 36 (Νοέμβριος-Δεκέμβριος ’07) του περιοδικού «Ελληνικό Παρατηρητήριο»
του Δικτύου 21 Μακεδονίας-Θράκης, με αφορμή την αποτίμηση (;) των
δεινών που επισώρρευσαν επί των Ελλήνων οι δυτικοί σύμμαχοί μας,
διαβάζουμε την εξής πρόταση: «Προκειμένου να μην αποκτήσουν ισχύ οι Ιταλοί (που κατείχαν το Αιγαίο και την περιοχή της Αλικαρνασσού) μας έστειλαν στη Μικρά Ασία να τους εμποδίσουμε με όλα τα δεινά που επακολούθησαν».
Ακριβώς την ίδια θέση, με κάπως διαφορετική εξωτερική μορφή, είχε διατυπώσει η δημοσιογραφική ομάδα «Ιός» της «Ελευθεροτυπίας» το 1992 σε αφιέρωμα για τα 70 χρόνια από τη Μικρασιατική Κατστροφή. Ο «Ιός» χαρακτήρισε τη Μικρά Ασία ως το «Βιετνάμ των Ελλήνων».
Ακριβώς η ίδια αίσθηση προκύπτει κι από το Εισαγωγικό Σημείωμα, εφόσον η
Μικρά Ασία παρουσιάζεται ως τόπος μακρυνός, όπου οι Έλληνες στάλθηκαν –
όπως ακριβώς στάλθηκαν και στην Κορέα αργότερα – για την εξυπηρέτηση των «ιμπεριαλιστικών συμφερόντων των συμμάχων».
Η άποψη αυτή συντηρεί την παραδοσιακή άποψη που διατύπωσε η παράδοξη αντιμικρασιατική, αντιπολεμική «βασιλο-κομμουνιστική»
συμμαχία της περιόδου 1919-1920 και συνέχισαν να αναπαράγουν έως τις
μέρες οι πολιτικοί απόγονοι της μοναρχίας και του Λαϊκού Κόμματος,
δηλαδή των βασικών διαχειριστών της μικρασιατικής πρόκλησης και των
κυρίως υπεύθυνων της Μικρασιατικής Καταστροφής, καθώς βέβαια και οι
περιθωριακοί απόγονοι του τότε ΣΕΚΕ.
Σήμερα και
ειδικά στη Θεσσαλονίκη, της οποίας ο μεγαλύτερος πληθυσμός προέρχεται
από τη Μικρά Ασία (Πόντο, Ιωνία, Βιθυνία, κ.ά.) και την Ανατολική Θράκη,
είναι τουλάχιστον αδιανόητο να αντιμετωπίζεται η ιστορία των Ελλήνων
της καθ’ ημάς Ανατολής με τα παραδοσιακά επιχειρήματα του
παλαιοελλαδικού κατεστημένου, που βαρύνεται απολύτως για την τραγική
εξέλιξη.
Σήμερα, που
έχουν αναγνωριστεί οι Γενοκτονίες των ελληνικών πληθυσμών της Ανατολής
και έχει αναπτυχθεί μια ικανοποιητική ιστοριογραφική σχολή των προσφύγων
του ‘22, είναι το λιγότερο ‘Υβρις να επαναλαμβάνονται τέτοιες
αντιμικρασιατικές απόψεις. Ύβρις, που θυμίζουν αυτή που διέπραξε ο
Ιωάννης Μεταξάς το ’38 στη Θεσσαλονίκη, όταν δώρισε το υποτιθέμενο
σπίτι του Μουστάφα Κεμάλ πασά στο τουρκικό κράτος και μετονόμασε την Οδό
Αποστόλου Παύλου σε Οδό Κεμάλ Ατατούρκ.
Φυσικά,
είναι κατανοητό να θεωρούν κάποιοι κύκλοι ότι οι Ελλαδικοί Βαλκάνιοι
ομοεθνείς των Μικρασιατών, Ποντίων και Ανατολικοθρακών στάλθηκαν με το
ζόρι στη Μικρά Ασία!
Όμως εκείνη
την εποχή η περιοχή μας αντιμετώπιζε έναν κοσμοϊστορικό μετασχηματισμό:
Διαλυόταν η ιστορική μουσουλμανική Οθωμανική Αυτοκρατορία και στη θέση
της δημιουργούντα τα νέα έθνη-κράτη. Ήδη οι Τούρκοι εθνικιστές, από το
1908, είχαν αποφασίσει τον πλήρη μετασχηματισμό όλου του αυτοκρατορικού
εδάφους σε εθνικό τουρκικό. Για το σκοπό αυτό υλοποίησαν από το 1914 το
προαποφασισμένο σχέδιο εξόντωσης των πολυάνθρωπων και ακμαίων
χριστιανικών κοινοτήτων (Αρμενίων, Ελλήνων, Ασσυροχαλδαίων, Αραμαίων).
Το
τέλος του Α’ Παγοσμίου Πολέμου βρήκε τους Έλληνες σε πλεονεκτική θέση,
παρόλο το διχασμό που είχε προηγηθεί στον ελλαδικό χώρο και την εμφάνιση
ενός υστερικού αντιμικρασιατικού πνεύματος από τις πολιτικές δυνάμεις
που εκφράζονταν με τη Μοναρχία. Η αντιμικρασιατική προκατάληψη είχε
φτάσει σε τέτοια σημεία ώστε από το ’15 ο Ιωάννης Μεταξάς – τη στιγμή
που παρέδιδε την Ανατολική Μακεδονία στους Βούλγαρους και υποχρέωνε τα
ελληνικά στρατεύματα να μην υπερσπίσουν τα απελευθερωμένα εθνικά εδάφη –
δήλωνε την αντίθεσή του σε οποιαδήποτε μελλοντική εκστρατεία στη Μικρά
Ασία. Αυτός λοιπόν ο «μικρός άνθρωπος» όπως τον απεκάλεσε αργότερα ο
επίσης συντηρητικός και αντιμικρασιάτης Γεώργιος Βλάχος υπήρξε ο
κορυφαίος εκφραστής της τάσης να αντιμετωπίζεται η Μικρά Ασία ως ξένος
χώρος.
Εκείνη την
εποχή των τεράστιων γεωπολιτικών μετασχηματισμών ήταν μονόδρομος η
ελλαδική εμπλοκή στη Μικρά Ασία και η με κάθε τρόπο και θυσία συμμετοχή
στην πρόκληση της μεταπολεμικής ρύθμισης του μέλλοντος των οθωμανικών
εδαφών. Με ένα επιπλέον δεδομένο ότι τότε οι πολυεθνοτικοί και
πολύγλωσσοι μουσουλμανικοί οθωμανικοί πληθυσμοί (πριν ο εθνικισμός τους
μετατρέψει σε εθνικά Τούρκους) ήταν περί τα 10 εκατομμύρια, ενώ οι
Έλληνες (Ελλαδικοί, Μικρασιάτες, Ανατολικοθρακιώτες και διασπορικοί)
πρέπει να πλησίαζαν τα 7,5.
Βέβαια, τελικά η «μικρά πλην έντιμος Ελλάς»
και οι πολιτικές της δυνάμεις θα κυριαρχήσουν επί των ιστορικών
εξελίξεων και η εθνική ολοκλήρωση θα πραγματοποιηθεί ανάποδα. Αντί να
συμπεριλάβει το κράτος τα εδάφη των αλύτρωτων, θα έρθουν οι αλύτρωτοι ως
πρόσφυγες στα εδάφη της «μικράς πλην εντίμου» !
Σήμερα έχουν
ξεπεραστεί τα πολιτικά ταμπού και έχει αναδυθεί ένας αυτόνομος λόγος
των απογόνων των προσφύγων του ’22. Γι αυτό και δεν υπάρχει πλέον κανένα
εμπόδιο στο να τονίζονται με ευκρίνεια οι ευθύνες του καθένα για τη
μεγάλη τραγωδία: του Ελ. Βενιζέλου, που έχει κι αυτός τεράστιες ευθύνες,
του Ιωάννη Μεταξά και των μοναρχικών συντρόφων του, του Δημητρίου
Γουναρη, του ΚΚΕ κ.ά.Για όλους
αυτούς τους λόγους θα πρέπει να κατανοηθούν πλήρως τα ιστορικά
διδάγματα και να πάψει πλέον η προσέγγιση της πρόσφατης νεοελληνικής
ιστορίας με τρόπο που προσβάλλει τον προσφυγικό ελληνισμό.
Δείτε επίσης:
Για τη συμπεριφορά των πολιτικών προγόνων όλων αυτών προς τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής δείτε:
http://kars1918.wordpress.com/2010/05/31/ios-dikty/
