11 Νοεμβρίου 2014

Μπορεί το Ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδος - Τουρκίας να φέρει αποκλιμάκωση;

Μπορεί το Ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδος - Τουρκίας να φέρει αποκλιμάκωση;
Η οριστικοποίηση της πραγματοποίησης του 3ου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ) έγινε κατά την τηλεφωνική συνομιλία του Αντώνη Σαμαρά με τον Αχμέτ Νταβούτογλου μετά το ξέσπασμα της κρίσης στην Κύπρο με το ερευνητικό σκάφος «Μπαρμπαρόσα». Την τηλεφωνική συνομιλία είχε αποκαλύψει ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου την προηγούμενη εβδομάδα, μιλώντας σε βουλευτές της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Εθνοσυνέλευσης.
Όπως πάντως αναφέρουν στο «Βήμα» ενημερωμένες πηγές, οι οποίες μίλησαν ανωνύμως καθώς δεν είχαν τη σχετική εξουσιοδότηση, τα τρέχοντα δεδομένα στο Κυπριακό, λόγω της άτεγκτης στάσης της Τουρκίας που επιθυμεί πάγωμα των ερευνών της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΑΟΖ της, είχαν υπάρξει εισηγήσεις από διπλωματικούς παράγοντες να αναβληθεί το κοινό υπουργικό συμβούλιο για μεταγενέστερη περίοδο. Οι εισηγήσεις αυτές ωστόσο δεν έγιναν δεκτές.

Σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ), ο Ευάγγελος Βενιζέλος εξήγησε ότι αποφασίστηκε να μη διαταραχθεί «το χρονοδιάγραμμα των προγραμματισμένων επαφών Ελλάδος - Τουρκίας. Γιατί αυτός είναι ένας ανοικτός δίαυλος που, με αυθεντικότητα και χωρίς ενδιάμεσους, μας επιτρέπει να αναπτύσσουμε τις εθνικές θέσεις προς όφελος της Ελλάδος και της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και της ειρήνης και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή».

Ο υπουργός Εξωτερικών, που επανέλαβε ότι θα επισκεφθεί και ο ίδιος την Τουρκία στα τέλη Νοεμβρίου, πρόσθεσε ότι στο ΑΣΣ «το πρώτο θέμα το οποίο θα τεθεί είναι βεβαίως ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και ο σεβασμός της ύπαρξης και της νομικής προσωπικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας». Και σημείωσε ότι όλες οι σχετικές αποφάσεις ελήφθησαν μετά από «πολλή σκέψη».

Σύμφωνα πάντως με την εφημερίδα «Hurriyet», η πραγματοποίηση του 3ου ΑΣΣ χαρακτηρίζεται ως βήμα - έκπληξη του Πρωθυπουργού Νταβούτογλου. Διπλωματικοί κύκλοι τους οποίους επικαλείται η τουρκική εφημερίδα κάνουν λόγο για μία κίνηση στο πλαίσιο της «προτεραιότητας» που δίνει η κυβέρνηση στην ενταξιακή διαδικασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Αναφέρει επίσης σχόλια ευρωπαίων διπλωματών στην Άγκυρα που κάνουν λόγο για επιστροφή στην «πολιτική των μηδενικών προβλημάτων» που έχει προωθήσει ο Αχμέτ Νταβούτογλου, αλλά που λόγω των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή μοιάζει να έχει καταρρεύσει.

Κυβερνητικές πηγές σημείωναν το απόγευμα της Δευτέρας ότι η σύγκληση του Ανωτάτου Συμβουλίου εντάσσεται στην προσπάθεια αποκλιμάκωσης της έντασης που έχει συσσωρευτεί. Ωστόσο, στο παρασκήνιο ακούγονται και αντίθετες απόψεις, όχι φυσικά για την ανάγκη αποκλιμάκωσης (αυτή θεωρείται αναγκαία), αλλά για τη χρονική στιγμή ανακοίνωσης ότι θα γίνει αυτή η συνάντηση.

«Πως θα δικαιολογηθεί η διεξαγωγή του Συμβουλίου, αν την ίδια ώρα το "Μπαρμπαρόσα" εξακολουθεί να πραγματοποιεί σεισμογραφικές έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ και η παράνομη τουρκική NAVTEX που δεσμεύει θαλάσσιες περιοχές νοτίως του νησιού εξακολουθεί να ισχύει;» αναρωτιόταν υψηλόβαθμος διπλωμάτης μετά την επίσημη ανακοίνωση για το 3ο ΑΣΣ. Πάντως, ο κ. Σαμαράς είχε ενημερώσει τον κύπριο Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη για την απόφαση της Αθήνας να πραγματοποιηθεί το ΑΣΣ.

Η συζήτηση για την πραγματοποίηση του 3ου ΑΣΣ είχε ξεκινήσει κατά την επίσκεψη του κ. Βενιζέλου στην Τουρκία ήδη από το καλοκαίρι του 2013. Μάλιστα, η Άγκυρα είχε τότε ζητήσει αυτό να λάβει χώρα κατά τη διάρκεια της ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) εντός του πρώτου εξαμήνου του 2014. Για ευνόητους λόγους αυτό δεν έγινε και το θέμα επανήλθε κατά τη συνάντηση του κ. Σαμαρά με τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Σεπτέμβριο στην Ουαλία.

Η ανακοίνωση του 3ου ΑΣΣ ήλθε μόλις δύο 24ωρα μετά την τριμερή Σύνοδο Κορυφής του Καϊρου, η οποία αναμφίβολα προκάλεσε ενόχληση στην Άγκυρα παρά τις δημόσιες διαβεβαιώσεις ελλήνων και κυπρίων αξιωματούχων ότι δεν στρέφεται κατά τρίτης χώρας. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ίσως η διεξαγωγή του κοινού υπουργικού συμβουλίου ίσως συμβάλει να… πέσει η υψηλή θερμοκρασία στην Ανατολική Μεσόγειο.

Την ίδια στιγμή, ξεκινούν οι προετοιμασίες για μία άλλη τριμερή, αυτή ανάμεσα σε Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ. Την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα συνάντηση των Γενικών Γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών των τριών χωρών και οι πολιτικές διαβουλεύσεις θα εστιάσουν στην προώθηση του τριμερούς διαλόγου σε όλα τα επίπεδα.