Σπύρος ΛίτσαςO ρόλος της προπαγάνδας στον πόλεμο είναι εξαιρετικά
διαδεδομένος από την εποχή του Τρωικού Πολέμου. Μόνο που σήμερα,
εξαιτίας της καταλυτικής παρουσίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά
και του σημαίνοντα ρόλου της τηλεόρασης, η προπαγάνδα λαμβάνει νέες
διαστάσεις.Η επιλογή του στόχου των Δίδυμων Πύργων την 11η Σεπτεμβρίου έγινε
γιατί οι τζιχαντιστές γνώριζαν ότι θα μπορούσαν να μεταφέρουν τον
όλεθρο, τον πόνο και τον θάνατο μέσω απευθείας τηλεοπτικών μεταδόσεων. Η
τηλεοπτική κάλυψη της πρόσκρουσης των αεροσκαφών στους Δίδυμους Πύργους
και η φρίκη που επακολούθησε πέτυχαν να μετατρέψουν τον φόβο σε δέος
και την απέχθεια προς τους τρομοκράτες σε μια μεταφυσική παράλυση.Ακριβώς το ίδιο γίνεται σήμερα και με το ISIL. Οι αποκεφαλισμοί των ομήρων από μαυροφορεμένους μασκοφόρους, οι εικόνες νεκρών που κείτονται άταφοι στους δρόμους, τα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που εξυμνούν τις δράσεις των τζιχαντιστών και εισχωρούν στα εφηβικά δωμάτια με μια καταλυτική ορμή που μόνο οι νέες τεχνολογικές μπορούν να πετύχουν, όλα αυτά είναι μέρος μιας νέας μορφής προπαγάνδας που λαμβάνει χώρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενισχύει το μήνυμα του τρόμου και δημιουργεί δομές δράσης και αντίδρασης στον πυρήνα των κοινωνιών. Ζούμε σε μια εποχή όπου οι αποστάσεις έχουν πλέον εκμηδενιστεί και η πληροφορία μπορεί να λάβει τρισδιάστατες πραγματώσεις, αφού κάθε εικόνα λαμβάνει κάθε είδους επεξεργασία αλλά και παρουσίαση, και χρησιμεύει ως όχημα μετάδοσης ιδεών, ιδεολογημάτων ή ακόμα και τρόμου. Ολη η διαδικασία είναι προφανές ότι θα επηρέαζε και τη διεξαγωγή του πολέμου, αφού η οργανωμένη χρήση βίας στηρίζεται πρωτίστως στις συλλογικές δομές και τις προεκτάσεις υποστήριξης που αυτή μπορεί να λάβει από ενεργές κοινωνικές ομάδες.
Το ISIL όμως πλέον αποτελεί μια σχολή προπαγάνδας από μόνη της. Στις 27 Οκτωβρίου ένα νέο βίντεο έκανε την εμφάνισή του στο διαδίκτυο. Αυτή τη φορά δεν έδειχνε κάποιον αποκεφαλισμό, αλλά τον Βρετανό όμηρο των τρομοκρατών Τζον Κάντλι, που έπαιζε τον ρόλο ρεπόρτερ μέσα από το Κομπάνι. Για πέντε λεπτά ο Κάντλι, προφανώς υπό την απειλή κάννης, ντυμένος στα μαύρα, μιλούσε στην κάμερα λέγοντας ότι ακόμα και με τις αεροπορικές επιδρομές τους αλλά και με τους proxy πολεμιστές -εννοώντας τους Κούρδους μαχητές- οι ΗΠΑ δεν κέρδιζαν τη μάχη στο Κομπάνι. Αν ξεπεράσουμε τη φρίκη του επινοήματος και εστιάσουμε στο μέσο αυτό καθαυτό, διαπιστώνουμε όχι μόνο το μέγεθος του κυνισμού των τρομοκρατών αλλά και το πόσο καλά γνωρίζουν τους κανόνες της προπαγάνδας, αφού πλέον είναι και οι ίδιοι συνδιαμορφωτές των νέων δομών εξέλιξης. Αν η Αλ Κάιντα προσπάθησε και πέτυχε να δημιουργήσει δίκτυα στο εσωτερικό των δυτικών πρωτευουσών που παρέμειναν στην αφάνεια μέχρι να σκορπίσουν τον τρόμο και τον θάνατο, το ISIL στοχεύει με όχημα την προπαγάνδα να δημιουργήσει εθελοντές θανάτου που με την πρώτη ευκαιρία θα δράσουν. Γι' αυτό και είναι αναγκαίο μια εκστρατεία ενημέρωσης και ευρύτερης συζήτησης εναντίον της τρομοκρατίας να λάβει χώρα στο εσωτερικό του δυτικού κόσμου, ώστε να εμποδιστεί η ενίσχυση των τζιχαντιστών και να αντιμετωπιστεί η κουλτούρα του θανάτου.
Σπύρος Ν. Λίτσας
