Οι βεβαιότητες που λίγο ως πολύ χαρακτήριζαν τις σχέσεις στο τρίγωνο Αθήνα-Άγκυρα-Λευκωσία την τελευταία 15ετία, μετά τη “Συμφωνία του Ελσίνκι”, κλονίζονται η μία μετά την άλλη, όπως θα ανέμενε κανείς σε περιβάλλον τέτοιας περιφερειακής ρευστότητας και όπως καταδεικνύουν περίτρανα οι τελευταίες εξελίξεις, με την είσοδο του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Barbaros στην ΑΟΖ Κύπρου. Και το κυριότερο: Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου επιβαρύνεται με όλο και εντονότερη στρατιωτική παρουσία από πολλές μεριές, χωρίς η ελληνική πλευρά να δείχνει ότι έχει επεξεργασθεί εναλλακτικά σενάρια για την υπεράσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, πέρα από την πεπατημένη της “ευρωπαϊκής προοπτικής” που θα δελέαζε την Άγκυρα να προσχωρήσει σε μια συμβιβαστική λογική.
Η ναυτική οδηγία με την οποία η Τουρκία δέσμευσε για έρευνες από τις 20 Οκτωβρίου έως τις 30 Δεκεμβρίου εκτενή θαλάσσια περιοχή στο νότιο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ, πέρασε στη φάση της υλοποίησης, με τις σεισμογραφικές έρευνες που πραγματοποιεί το Barbaros από το πρωί της Δευτέρας στο “οικόπεδο 3”, σε απόσταση οκτώ ναυτικών μιλίων από το Γκάβο Γκρέκο, προς τα όρια με τη δικαιοδοσία του Λιβάνου, με τη συνοδεία των πλοίων υποστήριξης Bravο Support και Deep Supporter. Επιπλέον, τις τελευταίες ημέρες η φρεγάτα Gerlibolu παρακολουθεί από απόσταση 5 μιλίων τις (αδειοδοτημένες από την Κυπριακή Δημοκρατία) γεωτρήσεις που πραγματοποιεί στο “οικόπεδο 9” η ιταλο-κορεατική κοινοπραξία ENI-KOGAS.
Την ίδια στιγμή, από το πρωί της Δευτέρας έως το απόγευμα της Τετάρτης πραγματοποιούνται, έπειτα από άδεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και με τη συμμετοχή της ναυαρχίδας Moskva, ασκήσεις του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού (σε θαλάσσια περιοχή οκτακοσίων τετραγωνικών μιλίων μεταξύ Κύπρου και Συρίας, εφαπτόμενη αυτής που δέσμευσε η τουρκική ναυτική οδηγία), οι οποίες και θα κλιμακωθούν την Τρίτη με βολές ρουκετών. Παράλληλα, από το απόγευμα της Δευτέρας έως και την Τρίτη με πέντε διαφορετικές ΝΟΤΑΜ που εκδόθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία, δεσμεύτηκαν μεγάλες θαλάσσιες αλλά και χερσαίες περιοχές, που περιλαμβάνουν μέρος των θαλασσίων οικοπέδων 2, 3 και 9 για κοινές ασκήσεις με την Πολεμική Αεροπορία του Ισραήλ, όπου θα κινητοποιηθούν μαχητικά αεροσκάφη τύπου F-15 και F-16.
Ο “συνωστισμός” είναι εμφανής, οι χρονικές συμπτώσεις εύγλωττες, ενώ ο άτυπος συντονισμός Ρωσίας και Ισραήλ, τουλάχιστον στον τομέα του ηλεκτρονικού πολέμου, πρέπει να θεωρείται περισσότερο από πιθανός.
Για να μην υπάρχουν δε αμφιβολίες ότι τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν το αντίκρισμά τους και στο Αιγαίο, συνέπεσε με τα παραπάνω η είσοδος της τουρκικής Bartin στα ελληνική χωρικά ύδατα την νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή (με πλου από τον κόλπο της Σμύρνης στην περιοχή βορείως της Πάρου και έξοδο δυτικά της Φολεγάνδρου).
Στο πολιτικό επίπεδο, οι αντιδράσεις της Λευκωσίας πρόκειται να ανακοινωθούν την Τρίτη, δεύτερη ημέρα της συνεδρίασης του Εθνικού Συμβουλίου Κύπρου, ενώ με ενδιαφέρον αναμένονται οι οποίες αποφάσεις του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων των “28”, μετά και το μπλοκάρισμα αρχικά από τη Βρετανία και κατόπιν από Σουηδία και Φινλανδία του διαβήματος που προετοίμαζε η Υπηρεσία Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. μέσω της αντιπροσωπείας της στα Ηνωμένα Έθνη, καταγγέλλοντας τις επεμβατικές προκλήσεις της Τουρκίας στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το προκλητικό σκεπτικό των τριών χωρών ήταν ότι αντί ενός “νέου κύκλου εντάσεων” που θα πυροδοτούσε το διάβημα, επείγει “η επάνοδος στο τραπέζι των συνομιλιών και η επανέναρξη της διαδικασίας για λύση του Κυπριακού”.
Η ερμηνεία της επιδιώξεων της Τουρκίας προκύπτει τόσο από τους πάγιους στόχους της στο Κυπριακό όσο και από τα νέα δεδομένα που η συγκυρία έχει φέρει στο προσκήνιο στην ευρύτερη περιοχή.
Όπως επεσήμανε ο Ευάγγελος Βενιζέλος στη δήλωσή του, η “καρδιά” του προβλήματος έγκειται στο γεγονός ότι για την Άγκυρα δεν υφίσταται διεθνές υποκείμενο με την ονομασία “Κυπριακή Δημοκρατία” – εξ ου και η παρουσία του Barbaros στο νότιο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ δεν δικαιολογείται καν στο όνομα διμερών διαφορών αλλά με την επίκληση των δικαιωμάτων της τουρκοκυπριακής κοινότητας στον φυσικό πλούτο όλου του νησιού. Επιπλέον, η δημιουργία κλίματος αμφισβητήσεων και δυνάμει στρατιωτικής έντασης, αποβλέπει αν όχι στο να αποθαρρύνει το επενδυτικό ενδιαφέρον τρίτων πλευρών για τους υδρογονάνθρακες της περιοχής, τουλάχιστον να δημιουργήσει μιαν ιδιόμορφη “ομηρία” που θα αναθερμάνει μια διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, κατά τις τουρκικές επιθυμίες.
Πρόκειται ακριβώς για το σενάριο στο οποίο απάντησε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης δηλώνοντας την Κυριακή ότι δεν σκοπεύει να επιστρέψει σε “διάλογο κωφών” και ότι θα ήταν ανάξιος της λαϊκής εντολής, αν παρέμενε στις δικοινοτικές συνομιλίες, υπό καθεστώς απειλών και αποδοχής δημιουργίας νέων τετελεσμένων. Πρόσθεσε, μάλιστα, με το νου προφανώς στραμμένο προς τις αμερικανικές υποδείξεις για “ακριβοδίκαιη” (equitable) διανομή του φυσικού πλούτου στις δύο κοινότητες, ότι ποτέ δεν θα δεχθεί κάτι τέτοιο πριν από την επίλυση του Κυπριακού.
Την ίδια στιγμή, οι τριβές της Τουρκίας με τον αμερικανικό (και όχι μόνο) παράγοντα σχετικά με την πολιορκία του Kobane και την μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, προφανώς επιβάλλουν στην Άγκυρα να κρατά υψηλό τον πήχη σε άλλα, παλαιότερα “μέτωπα” της εξωτερικής πολιτικής, ευελπιστώντας μάλιστα ότι η απορρόφηση της διεθνούς κοινότητας με τη νέα οξύτερη κρίση θα διευκολύνει την απόσπαση ανταλλαγμάτων στο Κυπριακό. Παραβλέπει, ωστόσο, έτσι η τουρκική κυβέρνηση το γεγονός ότι ακριβώς η (ένοχη) στάση της στη Μέση Ανατολή, πολλαπλασιάζει τους παίκτες (Ρωσία, Ισραήλ, Αίγυπτος) που προθυμοποιούνται να ψαλιδίσουν τις φιλοδοξίες της και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ήδη στις 5 και 6 Νοεμβρίου ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ θα πραγματοποιήσει επίσκεψη στην Κύπρο, ενώ η απόφαση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά να μεταβεί στις 7 Νοεμβρίου στη Λευκωσία για την προετοιμασία της τριμερούς ελληνο-κυπρο-αιγυπτιακής συνόδου Κορυφής στο Κάιρο στις 9 Νοεμβρίου καταδεικνύει την επιτάχυνση των κινήσεων συντονισμού όσων θίγονται από την τουρκική πολυπραγματοσύνη. Οι δε επισημάνσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου ότι η Τουρκία υπονομεύει τόσο τον διάλογο στην Κύπρο όσο και την δική της ευρωπαϊκή πορεία, εικονογραφούν το τέλος των βεβαιοτήτων της προηγούμενης 15ετίας.
Διαβάστε ακόμη:
* «Ανησυχητική η επιδείνωση του κλίματος από τις κινήσεις της Τουρκίας»
* Η κυβέρνηση υψώνει τους τόνους στην Άγκυρα
