Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ, http://www.enet.grΑπελπίζει ο αριθμός των «αργεντινολογούντων» στη χώρα μας και η παραπληροφόρηση σχετικά με την περιπέτεια της μακρινής Αργεντινής. Πολλοί την αγάπησαν, αλλά περισσότεροι την προτιμούν σφάγιο στο βωμό της ιδεοληψίας τους.
Η συγκυβέρνηση επιχαίρει με την ιδέα ότι η «χρεοκοπία» της Αργεντινής ακυρώνει κάθε εναλλακτική δυνατότητα πέρα από τη δική της υποταγή στα ουκάζια των πιστωτών. Από την Αριστερά, πλεονάζουν οι «ειδικοί» που επιχαίρουν επίσης, αλλά για τον ακριβώς αντίθετο λόγο: την «αντίσταση» στα «αρπακτικά» των αγορών. Ωστόσο, η πρόεδρος της Αργεντινής διαψεύδει αμφοτέρους, αφού ουδέποτε εκήρυξε «επίσημη χρεοκοπία», ούτε «παύση πληρωμών», καθ’ όσον συνεχίζει να πληρώνει, και εάν οι πληρωμές δεν εισπράττονται από τους δανειστές, δεν ευθύνεται η ίδια, αλλά ο Νεοϋορκέζος δικαστής Γκρίεζα, που τις μπλοκάρει στην τράπεζα Μέλον. Ενώ κάποιοι συγχαίρουν την Αργεντινή για δύο χρεοκοπίες, 2001 και 2014, και άλλοι τις επισείουν τιμωρητικά έναντι όσων ονειρεύονται εναλλακτική οδό, στην πραγματικότητα ουδέποτε έλαβε χώρα «μονομερής διαγραφή χρέους» με πρωτοβουλία του οφειλέτη.
Με τις συμφωνίες του 2005 και του 2010 πραγματοποιήθηκε συναινετική απομείωση χρέους κατά 70%, με συμμετοχή του 93% των πιστωτών. Αυτό δεν συνιστά «χρεοκοπία» ούτε «μονομερή ενέργεια», αλλά απλώς διαπραγμάτευση, αναδιάρθρωση, «συναινετικό κούρεμα». Η σημερινή άρνηση της Αργεντινής να συμμορφωθεί με τη δικαστική απόφαση δεν συνιστά «χρεοκοπία», αφού συνεχίζει να πληρώνει. Αυτό δεν δείχνει κανένα δρόμο, αλλά το αδιέξοδο στο οποίο η χώρα εξωθείται από τα «όρνεα» των χρηματαγορών. Ομως, το αδιέξοδο είναι ακόμη μεγαλύτερο για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό και οικονομικό σύστημα. Η άθλια μεταχείριση της Αργεντινής υπονομεύει τη σταθερότητα στις διεθνείς πληρωμές. Κάποιοι δικαιολογούν τον Αμερικανό δικαστή με αναφορά στις χρηματαγορές και στην παγκοσμιοποίηση. Ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης ενοχοποιεί την Αργεντινή, επειδή «δεν έλαβε υπόψη της ότι αφού τα κράτη δανείζονται από τις αγορές, είναι αναγκασμένα να υποτάσσονται στη λογική τους».
Ο ίδιος εμφανίζεται να θρηνεί ότι «το κράτος στην εποχή μας μεταβάλλεται στον πυρήνα του, διεθνοποιείται, ιδιωτικοποιείται, αποπολιτικοποιείται, και αυτό οδηγεί μοιραία σε φαινόμενα εκτός ελέγχου από τις εθνικές κυριαρχίες». «Ας πρόσεχε η Αργεντινή». Ωστόσο, η διαπίστωση θα είχε νόημα, εάν με τις νέες συνθήκες εξασφαλιζόταν κάποια εύρυθμη λειτουργία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Εάν, αντίθετα, η υποταγή των κρατών στις χρηματαγορές αποτελεί συνταγή παγκόσμιας αστάθειας, τότε η θρυλούμενη «νέα πραγματικότητα» δεν είναι παρά αποκύημα φαντασίας, με επίμαχο την επιστροφή στις αστοχίες του απώτερου παρελθόντος από τις οποίες η ανθρωπότητα πίστευε ότι είχε απομακρυνθεί.
Εκατό Αμερικανοί οικονομολόγοι και νομπελίστες, με επικεφαλής τους Στίγκλιτς και Σόλοου, επισημαίνουν ότι η απόφαση του Αμερικανού δικαστή αποτελεί «βόμβα» στη λειτουργία της διεθνούς οικονομίας. Αποκλείοντας κάθε δυνατότητα διαπραγμάτευσης και αναδιάρθρωσης, αυξάνει την ανασφάλεια των δανειστών και του κόστους του χρήματος, υπονομεύοντας έτσι τη διεθνή κίνηση του χρήματος και την παγκόσμια ανάκαμψη. Στο αμερικανικό εφετείο είχαν ασκήσει υπέρ της Αργεντινής «φιλικές παρεμβάσεις» (amicus curiae) οι άμεσα και κύριοι ενδιαφερόμενοι για τη σταθερότητα των διεθνών πληρωμών: οι ΗΠΑ και Γαλλία, ως εκπρόσωπος της Λέσχης Παρισίων, δηλαδή της μεγάλης πλειοψηφίας των δανειστών και με υποστήριξη του ΔΝΤ.
Η υπερσυντηρητική πρώην υποδιευθύντρια του ΔΝΤ Αννα Κρούγκερ παρενέβη υπέρ της Αργεντινής, όμως ο δικαστής απέρριψε όλες τις παρεμβάσεις. Η διεθνής επιτροπή swaps και παραγώγων (ISDA), καλύπτοντας το δικαστή, κατέταξε την Αργεντινή στη βαθμίδα της «επιλεκτικής χρεοκοπίας». Ομως, από πότε άραγε ο στραγγαλισμός του οφειλέτη προάγει τη σταθερότητα των διεθνών συναλλαγών;
Το 1850, περισσότεροι από τους μισούς κρατουμένους στις φυλακές του Λονδίνου ήσαν οφειλέτες σε αδυναμία να τηρούν τις υποχρεώσεις τους. Η φυλάκιση λόγω χρεών καταργήθηκε το 1869, αναγνωρίζοντας την ασφάλεια των συναλλαγών ως στόχο υπέρτερο από το σωφρονισμό του οφειλέτη. Εκτοτε, ο αδύναμος οφειλέτης, ιδιώτης ή επιχειρηματίας, δεν φυλακίζεται, αλλά προστατεύεται. Στις ΗΠΑ, ο οφειλέτης προστατεύεται έναντι των δανειστών και του δίδεται η δυνατότητα για νέα εκκίνηση. Γιατί άραγε σήμερα να μην εξασφαλίζεται στα κράτη καμία προστασία έναντι πιστωτών, ούτε καν αυτή που ισχύει για απλούς ιδιώτες; Γιατί άραγε η διαπραγμάτευση και ο συμβιβασμός χρέους, ενώ επιτρέπεται στους ιδιώτες, να κηρύσσεται «χρεοκοπία» όταν πρόκειται για κράτη; Ολες οι χώρες συμπαρίστανται σήμερα στην Αργεντινή με το επιχείρημα της ασφάλειας των συναλλαγών, εκτός από την ελληνική, που ενοχοποιεί την οφειλέτρια χώρα, επειδή δεν αφομοίωσε τη «νέα πραγματικότητα» και δεν υποτάχθηκε σε αυτήν.
Το «ηθικό επιχείρημα» (Moral Hazard) των δανειστών αντιστρέφεται: τα «αρπακτικά» απορρίπτουν κάθε διαπραγμάτευση με την Αργεντινή, ισχυριζόμενα ότι κάτι τέτοιο θα ενεθάρρυνε την ανηθικότητα και διαφθορά του οφειλέτη. «Πρώτα εξυγίανση, έπειτα διαπραγμάτευση», υποστηρίζουν. Ωστόσο, επισημαίνουν οι 100 Αμερικανοί οικονομολόγοι, όταν οι τοποθετήσεις υψηλού κινδύνου ασφαλίζονται στο ακέραιο έναντι παντός κινδύνου, τότε δεν επιβραβεύεται η ηθική ούτε η εύρυθμη λειτουργία του διεθνούς συστήματος, αλλά απλά και μόνον η ανηθικότητα των κερδοσκόπων.
Ακόμη μια φορά η Αργεντινή προσελκύει το παγκόσμιο ενδιαφέρον, όμως όχι βέβαια επειδή οι επιπτώσεις από τη σημερινή «χρεοκοπία» της προεξοφλούνται «οριακές και ασήμαντες» από τους εγχώριους «αργεντινολογούντες» ούτε επειδή η λογική των αγορών εκτοπίζει κάθε άλλη, κατά την ελληνική συγκυβέρνηση, αλλά αντίθετα επειδή η ανθρωπότητα βλέπει στην περιπέτειά της την αλαζονεία του χρήματος και το σενάριο οικονομικής φρίκης που αφορά όχι μόνον αυτήν αλλά όλους μας. Οταν η συμπαράσταση ολόκληρου του πλανήτη, πλην Ελλάδος, δεν αρκεί για να σταματήσει τα «αρπακτικά» των χρηματαγορών, τότε πράγματι κάτι νοσηρό τεκταίνεται στον κόσμο μας, με τη συνενοχή ή ανοχή όλων.
Ηλεκτρονική διεύθυνση: kvergo@gmail.com
