Εναν αιώνα
μετά τη δολοφονία στο Σεράγεβο, που σε λίγες εβδομάδες οδήγησε στον Α'
Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ευρώπη σκιάζεται από μια γενικευμένη αβεβαιότητα:Χθες σε τηλεδιάσκεψη οι Πούτιν, Μέρκελ, Ολάντ και Ποροσένκο θα αναζητούσαν κοινή βάση για την κατάπαυση του πυρός στην Ανατολική Ουκρανία. Σε κάθε περίπτωση το μέλλον των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας θα είναι, από ό,τι φαίνεται, για το ορατό μέλλον μια βαριά υποθήκη στη σταθερότητα της Γηραιάς Ηπείρου.
Ασαφές παραμένει σε ποιον βαθμό το ψυχόδραμα Γιούνκερ θα επισπεύσει την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, με πρώτο ζητούμενο πώς θα επηρεάσει το δημοψήφισμα της 14/9 για την ανεξαρτησία της Σκοτίας, το οποίο με τη σειρά του θα επηρεάσει δίχως αμφιβολία το αντίστοιχο δημοψήφισμα στην Καταλανία στις αρχές Νοεμβρίου.
Εναν αιώνα μετά το δράμα στο Σεράγεβο η αβεβαιότητα είναι πρωτοφανής στα ιστορικά χρονικά: Είκοσι πέντε χρόνια μετά την πτώση του Τείχους η αμοιβαία καχυποψία σφραγίζει τις σχέσεις Δύσης - Ρωσίας. Είκοσι πέντε χρόνια μετά την πτώση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού» ο ακροδεξιός λαϊκισμός από τη Γαλλία και την Ουγγαρία μέχρι τη Σκανδιναβία καταγράφει μια απειλητική παρουσία.
Ολα τα παραπάνω δεν είναι μόνον απειλές, αλλά δίχως αμφιβολία και προωθητική δυναμική για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που δεν είναι ιδεολογική επιλογή, αλλά μονόδρομος παρά την απαξίωση της ΕΕ σε μεγάλο κομμάτι της κοινής γνώμης.
Πριν από έναν αιώνα η Δεύτερη Διεθνής και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα-μέλη της είχαν δεσμευθεί ότι δεν θα επιτρέψουν έναν γενικευμένο ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ευρώπη, θα τον σταματούσε η γενική απεργία σε όλες τις χώρες. Η διεθνιστική αυτή υπερεθνική προσέγγιση διαψεύστηκε οικτρά.
Σήμερα στη θέση του ρομαντικού διεθνισμού του 1914 κυριαρχεί η αναδίπλωση στην ταυτότητα, η ψευδαίσθηση της ασφάλειας της Λαμπράς Απομόνωσης στη Βρετανία, ένα φάντασμα του παρελθόντος και σε ένα μειοψηφικό αλλά όχι ευκαταφρόνητο μέρος της κοινής γνώμης στη Γερμανία η ψευδαίσθηση μιας εθνικής αυτάρκους ευημερίας. Αν κάτι μας δίδαξε ο αιώνας που κύλησε από το 1914 μέχρι σήμερα, είναι ότι δεν υπάρχει αυτοματισμός προόδου και ότι το αυτονόητο και το ρεαλιστικό δεν έρχονται χωρίς πολιτική βούληση.
kapopoulos@pegasus.gr
