Στη Μέση Ανατολή, όπου τα γεωπολιτικά παιχνίδια δεν είναι μια παρτίδα
σκάκι με άσπρα και μαύρα, και σε μια εποχή που οι ισορροπίες στις
διεθνείς σχέσεις δεν θυμίζουν σε τίποτα τη διπολικότητα της
ψυχροπολεμικής περιόδου, η ύπαρξη ενός κοινού εχθρού δεν αρκεί για τη
διαμόρφωση συμμαχιών.
Στο προβληματικό εθνικό και θρησκευτικό μωσαϊκό του Ιράκ, που τις
τελευταίες εβδομάδες φλέγεται απειλούμενο με διάσπαση και απειλώντας με
αναδιαμόρφωση τον χάρτη της Μέσης Ανατολής, έρχονται να προστεθούν τα
περίπλοκα συμφέροντα των ξένων δυνάμεων -των ΗΠΑ και των περιφερειακών-
στην περιοχή.
Την ώρα που η σιιτική κυβέρνηση του Νούρι αλ Μαλίκι δίνει έναν δύσκολο αγώνα ενάντια στην επέλαση του σουνιτικού ισλαμικού κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIS) και στους Κούρδους, που εκμεταλλεύονται από την πλευρά τους την κατάσταση, οι ξένες δυνάμεις δεν μένουν με τα χέρια σταυρωμένα.
Η εμπλοκή τους έχει τη μορφή είτε αεροπορικών επιδρομών (από το συριακό καθεστώς), είτε προσφοράς τεχνογνωσίας (αποστολή από τον Μπαράκ Ομπάμα 300 συμβούλων στο Ιράκ), εξοπλισμού και χρηματοδότησης (θεωρείται ότι Σαουδάραβες υποστηρίζουν οικονομικά τους τζιχαντιστές, ενώ η Τεχεράνη έχει στείλει όπλα στην κυβέρνηση). Για να μην αναφερθούμε στους πολυάριθμους Ιρακινούς και ξένους εθελοντές που συνδράμουν στρατιωτικά τη μία ή την άλλη πλευρά αντανακλώντας τη διάχυση του σεχταρισμού.
Και καθώς θολώνουν οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον εμφύλιο πόλεμο στο Ιράκ και αυτόν στη Συρία, με τον ISIS να δραστηριοποιείται πλέον σε μια ιρακινο-συριακή ζώνη μεταφέροντας ανεξέλεγκτα ανθρώπους και όπλα, οι ΗΠΑ έρχονται σε μια θέση αμηχανίας σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής: αυτό γιατί η Ουάσιγκτον από τη μία πλευρά υποστηρίζει τη Βαγδάτη στον αγώνα της εναντίον του ISIS, αλλά από την άλλη υποστηρίζει τους συμμάχους της οργάνωσης στη Συρία στην προσπάθεια ανατροπής του Μπασάρ αλ Ασαντ.
Και η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο με την απόφαση του εχθρού των ΗΠΑ Ασαντ να εμπλακεί στρατιωτικά στο Ιράκ υποστηρίζοντας τον Μαλίκι με αεροπορικές επιδρομές στο δυτικό τμήμα της χώρας που ελέγχουν οι σουνίτες τζιχαντιστές.Φυσικά είναι και το ζήτημα των ισορροπιών με το Ιράν, τον νέο «σύμμαχο» των ΗΠΑ στην ιρακινή σύγκρουση.
Η σιιτική Τεχεράνη, που επιθυμεί μια σταθερή κατάσταση στη γειτονική της χώρα με κυρίαρχη δύναμη τους σιίτες, είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με την Ουάσιγκτον εναντίον του ISIS στο Ιράκ, ωστόσο οι δυο τους υποστηρίζουν αντίθετες πλευρές στον πόλεμο της Συρίας: οι μεν ΗΠΑ τους μετριοπαθείς αντάρτες, το δε Ιράν τον Ασαντ.
Ομως η αμερικανική κυβέρνηση δεν παίρνει αψήφιστα μια συνεργασία με την Τεχεράνη, αφού είναι πιθανόν η τελευταία να την εκμεταλλευτεί ως διαπραγματευτικό χαρτί στις συνομιλίες για το πυρηνικό της πρόγραμμα, αλλά και να πυροδοτηθούν εντάσεις στις σχέσεις των ΗΠΑ με τις σουνιτικές δυνάμεις του Κόλπου.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ούτε το Ιράν, το οποίο έστειλε drones παρακολούθησης και στρατιωτικό εξοπλισμό στη Βαγδάτη, τηρεί ενιαία στάση, με τον πρόεδρο Χασάν Ροχανί να επιθυμεί, όπως οι ΗΠΑ, αποχώρηση του Μαλίκι χάριν της σταθερότητας του Ιράκ και τον ανώτατο πνευματικό ηγέτη αγιατολάχ Χαμενεΐ να υποστηρίζει την παραμονή του. Κόντρα υπάρχει ακόμα και μεταξύ των σιιτών του Ιράκ, με μεγάλη μερίδα που συσπειρώνεται γύρω από τον σκληροπυρηνικό σιίτη κληρικό Μοκτάντα αλ Σαντρ να ζητά την αποχώρηση του αλ Μαλίκι, που οδήγησε τη χώρα στο χάος.
Το Ιράκ, το πεδίο μάχης που δίχασε τον κόσμο την περασμένη δεκαετία, μπορεί να φέρει κοντά μισητούς εχθρούς και παρόλο που δεν θα εξαλείψει τις διαφορές Ριάντ και Τεχεράνης, αναλυτές εκτιμούν ότι προσφέρει μια ευκαιρία για εκτόνωση της έντασης με τη Δύση.
ΤΟ ΙΡΑΚ ΚΑΙ Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ
1 ΗΠΑ: Οι ΗΠΑ έχουν στείλει στη Βαγδάτη 300 συμβούλους για να βοηθήσουν στον αγώνα κατά των σουνιτών ανταρτών του ISIS, αλλά δεν έχουν προχωρήσει ακόμα σε αεροπορικές επιδρομές, αν και έχουν αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο. Η Ουάσιγκτον υποστηρίζει μια ιρακινή κυβέρνηση που θα περιλαμβάνει σιίτες, σουνίτες και Κούρδους. Πάντως στη Συρία υποστηρίζουν τους μετριοπαθείς αντάρτες, που είναι σύμμαχοι του ISIS, εναντίον του Μπασάρ αλ Ασαντ.
2 ΙΡΑΝ: Η σιιτική Τεχεράνη, ο πιο ισχυρός παίκτης στο Ιράκ, έχει στείλει στη χώρα στρατιωτικό εξοπλισμό και drones παρακολούθησης εναντίον των σουνιτών ανταρτών και εμφανίζεται πρόθυμη να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για τον σκοπό αυτό. Αν και ο πρόεδρος Ροχανί επιθυμεί, όπως οι ΗΠΑ, αποχώρηση του Μαλίκι, ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ θέλει την παραμονή του. Στη Συρία η Τεχεράνη επιθυμεί παραμονή του Ασαντ στην εξουσία.
3 ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ: Η μεγάλη σουνιτική δύναμη στη Μέση Ανατολή χρησιμοποιεί το Ιράκ ως πεδίο μάχης στον ψυχρό της πόλεμο με το Ιράν και υποστηρίζει τα σουνιτικά πολιτικά κόμματα και φυλές στη χώρα. Φαίνεται ότι ιδιώτες Σαουδάραβες υποστηρίζουν οικονομικά τους τζιχαντιστές του ISIS, ενώ το Ριάντ είναι από τους μεγάλους υποστηρικτές και των ανταρτών στη Συρία που αγωνίζονται για την ανατροπή του Ασαντ.
4 ΣΥΡΙΑ: Η συριακή και η ιρακινή κρίση συνδέονται στενά και το ISIS που επελαύνει στο Ιράκ είναι από τις πιο ριζοσπαστικές οργανώσεις που αγωνίζονται για την ανατροπή του Ασαντ στη Συρία. Η συριακή κυβέρνηση συνέδραμε στρατιωτικά τον Μαλίκι, πραγματοποιώντας αεροπορικές επιδρομές εναντίον σουνιτικών οχυρών στο δυτικό Ιράκ.
5 ΤΟΥΡΚΙΑ: Το μεγάλο διακύβευμα για την Τουρκία στο Ιράκ είναι τα εμπορικά της συμφέροντα στην κουρδική περιοχή στο βόρειο τμήμα της χώρας. Η μεγάλη ανησυχία της κυβέρνησης του Ταγίπ Ερντογάν είναι η μοίρα των Κούρδων του Ιράκ και της Συρίας, οι οποίοι εκμεταλλεύονται το χάος στην περιοχή, και ο κίνδυνος εξάπλωσης του αποσχιστικού αισθήματος στην τουρκική κουρδική μειονότητα.
ΕΡΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΑ
Την ώρα που η σιιτική κυβέρνηση του Νούρι αλ Μαλίκι δίνει έναν δύσκολο αγώνα ενάντια στην επέλαση του σουνιτικού ισλαμικού κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIS) και στους Κούρδους, που εκμεταλλεύονται από την πλευρά τους την κατάσταση, οι ξένες δυνάμεις δεν μένουν με τα χέρια σταυρωμένα.
Η εμπλοκή τους έχει τη μορφή είτε αεροπορικών επιδρομών (από το συριακό καθεστώς), είτε προσφοράς τεχνογνωσίας (αποστολή από τον Μπαράκ Ομπάμα 300 συμβούλων στο Ιράκ), εξοπλισμού και χρηματοδότησης (θεωρείται ότι Σαουδάραβες υποστηρίζουν οικονομικά τους τζιχαντιστές, ενώ η Τεχεράνη έχει στείλει όπλα στην κυβέρνηση). Για να μην αναφερθούμε στους πολυάριθμους Ιρακινούς και ξένους εθελοντές που συνδράμουν στρατιωτικά τη μία ή την άλλη πλευρά αντανακλώντας τη διάχυση του σεχταρισμού.
Και καθώς θολώνουν οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον εμφύλιο πόλεμο στο Ιράκ και αυτόν στη Συρία, με τον ISIS να δραστηριοποιείται πλέον σε μια ιρακινο-συριακή ζώνη μεταφέροντας ανεξέλεγκτα ανθρώπους και όπλα, οι ΗΠΑ έρχονται σε μια θέση αμηχανίας σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής: αυτό γιατί η Ουάσιγκτον από τη μία πλευρά υποστηρίζει τη Βαγδάτη στον αγώνα της εναντίον του ISIS, αλλά από την άλλη υποστηρίζει τους συμμάχους της οργάνωσης στη Συρία στην προσπάθεια ανατροπής του Μπασάρ αλ Ασαντ.
Και η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο με την απόφαση του εχθρού των ΗΠΑ Ασαντ να εμπλακεί στρατιωτικά στο Ιράκ υποστηρίζοντας τον Μαλίκι με αεροπορικές επιδρομές στο δυτικό τμήμα της χώρας που ελέγχουν οι σουνίτες τζιχαντιστές.Φυσικά είναι και το ζήτημα των ισορροπιών με το Ιράν, τον νέο «σύμμαχο» των ΗΠΑ στην ιρακινή σύγκρουση.
Η σιιτική Τεχεράνη, που επιθυμεί μια σταθερή κατάσταση στη γειτονική της χώρα με κυρίαρχη δύναμη τους σιίτες, είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με την Ουάσιγκτον εναντίον του ISIS στο Ιράκ, ωστόσο οι δυο τους υποστηρίζουν αντίθετες πλευρές στον πόλεμο της Συρίας: οι μεν ΗΠΑ τους μετριοπαθείς αντάρτες, το δε Ιράν τον Ασαντ.
Ομως η αμερικανική κυβέρνηση δεν παίρνει αψήφιστα μια συνεργασία με την Τεχεράνη, αφού είναι πιθανόν η τελευταία να την εκμεταλλευτεί ως διαπραγματευτικό χαρτί στις συνομιλίες για το πυρηνικό της πρόγραμμα, αλλά και να πυροδοτηθούν εντάσεις στις σχέσεις των ΗΠΑ με τις σουνιτικές δυνάμεις του Κόλπου.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ούτε το Ιράν, το οποίο έστειλε drones παρακολούθησης και στρατιωτικό εξοπλισμό στη Βαγδάτη, τηρεί ενιαία στάση, με τον πρόεδρο Χασάν Ροχανί να επιθυμεί, όπως οι ΗΠΑ, αποχώρηση του Μαλίκι χάριν της σταθερότητας του Ιράκ και τον ανώτατο πνευματικό ηγέτη αγιατολάχ Χαμενεΐ να υποστηρίζει την παραμονή του. Κόντρα υπάρχει ακόμα και μεταξύ των σιιτών του Ιράκ, με μεγάλη μερίδα που συσπειρώνεται γύρω από τον σκληροπυρηνικό σιίτη κληρικό Μοκτάντα αλ Σαντρ να ζητά την αποχώρηση του αλ Μαλίκι, που οδήγησε τη χώρα στο χάος.
Το Ιράκ, το πεδίο μάχης που δίχασε τον κόσμο την περασμένη δεκαετία, μπορεί να φέρει κοντά μισητούς εχθρούς και παρόλο που δεν θα εξαλείψει τις διαφορές Ριάντ και Τεχεράνης, αναλυτές εκτιμούν ότι προσφέρει μια ευκαιρία για εκτόνωση της έντασης με τη Δύση.
ΤΟ ΙΡΑΚ ΚΑΙ Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ
1 ΗΠΑ: Οι ΗΠΑ έχουν στείλει στη Βαγδάτη 300 συμβούλους για να βοηθήσουν στον αγώνα κατά των σουνιτών ανταρτών του ISIS, αλλά δεν έχουν προχωρήσει ακόμα σε αεροπορικές επιδρομές, αν και έχουν αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο. Η Ουάσιγκτον υποστηρίζει μια ιρακινή κυβέρνηση που θα περιλαμβάνει σιίτες, σουνίτες και Κούρδους. Πάντως στη Συρία υποστηρίζουν τους μετριοπαθείς αντάρτες, που είναι σύμμαχοι του ISIS, εναντίον του Μπασάρ αλ Ασαντ.
2 ΙΡΑΝ: Η σιιτική Τεχεράνη, ο πιο ισχυρός παίκτης στο Ιράκ, έχει στείλει στη χώρα στρατιωτικό εξοπλισμό και drones παρακολούθησης εναντίον των σουνιτών ανταρτών και εμφανίζεται πρόθυμη να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για τον σκοπό αυτό. Αν και ο πρόεδρος Ροχανί επιθυμεί, όπως οι ΗΠΑ, αποχώρηση του Μαλίκι, ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ θέλει την παραμονή του. Στη Συρία η Τεχεράνη επιθυμεί παραμονή του Ασαντ στην εξουσία.
3 ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ: Η μεγάλη σουνιτική δύναμη στη Μέση Ανατολή χρησιμοποιεί το Ιράκ ως πεδίο μάχης στον ψυχρό της πόλεμο με το Ιράν και υποστηρίζει τα σουνιτικά πολιτικά κόμματα και φυλές στη χώρα. Φαίνεται ότι ιδιώτες Σαουδάραβες υποστηρίζουν οικονομικά τους τζιχαντιστές του ISIS, ενώ το Ριάντ είναι από τους μεγάλους υποστηρικτές και των ανταρτών στη Συρία που αγωνίζονται για την ανατροπή του Ασαντ.
4 ΣΥΡΙΑ: Η συριακή και η ιρακινή κρίση συνδέονται στενά και το ISIS που επελαύνει στο Ιράκ είναι από τις πιο ριζοσπαστικές οργανώσεις που αγωνίζονται για την ανατροπή του Ασαντ στη Συρία. Η συριακή κυβέρνηση συνέδραμε στρατιωτικά τον Μαλίκι, πραγματοποιώντας αεροπορικές επιδρομές εναντίον σουνιτικών οχυρών στο δυτικό Ιράκ.
5 ΤΟΥΡΚΙΑ: Το μεγάλο διακύβευμα για την Τουρκία στο Ιράκ είναι τα εμπορικά της συμφέροντα στην κουρδική περιοχή στο βόρειο τμήμα της χώρας. Η μεγάλη ανησυχία της κυβέρνησης του Ταγίπ Ερντογάν είναι η μοίρα των Κούρδων του Ιράκ και της Συρίας, οι οποίοι εκμεταλλεύονται το χάος στην περιοχή, και ο κίνδυνος εξάπλωσης του αποσχιστικού αισθήματος στην τουρκική κουρδική μειονότητα.
ΕΡΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΑ
