Του Alexey Malashenko Η ευφορία για την προσάρτηση της Κριμαίας συνοδεύεται τώρα όλο και
περισσότερο από τη συνειδητοποίηση ότι η Ρωσική Ομοσπονδία έχει φορτωθεί
ένα βάρος κάνοντας τη χερσόνησό δική της υπόθεση. «Όλα αυτά, είναι τώρα
δικός μας πονοκέφαλος», παραδέχθηκε ο πρωθυπουργός Dmitri Medvedev.
Αλλά υπάρχουν διαφορετικά είδη πονοκεφάλου, και στην Κριμαία, ορισμένα
από αυτά είναι εθνοτικού και εθνοθρησκευτικού χαρακτήρα. Το ζήτημα είναι
οι Τατάροι της Κριμαίας.
Ο πληθυσμός των Τατάρων στην Κριμαία συνήθως υπολογίζεται σε 230.000-250.000 (έχει γραφτεί και ο αριθμός των 300.000), που αντιστοιχεί στο 11%-12% του πληθυσμού της Κριμαίας. Ο Mustafa Dzhamilev, εξέχων ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα που είναι επικεφαλής του Mejlis των Τατάρων της Κριμαίας από το 1991 μέχρι το 2013, έχει χαρακτηρίσει το πρόσφατο δημοψήφισμα στην Κριμαία «κυνικό και παράλογο», προσθέτοντας ότι η προσέλευση ήταν πολύ χαμηλότερη από το 82% που ανακοινώθηκε των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Οι Τατάροι της Κριμαίας εκτοπίστηκαν από την πατρίδα τους μέσα στη σοβιετική ενδοχώρα το 1944 για συνεργασία με το γερμανικό κατοχικό καθεστώς στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον οποίο οι Ρώσοι χαρακτηρίζουν ως Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Πολλοί Τατάροι εξακολουθούν να μην εμπιστεύονται τη Ρωσία, η οποία φέρεται από μόνη της ως η διάδοχος της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτή η δυσπιστία μπορεί να επιδεινώσει τις διεθνικές εντάσεις, οι οποίες υπάρχουν από τότε που οι Τατάροι άρχισαν να επιστρέφουν στα σπίτια τους στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Το Mejlis αρχικά έβαλε μπροστά την ιδέα ενός «εναλλακτικού δημοψηφίσματος» για το καθεστώς της Κριμαίας, αλλά μέχρι στιγμής δεν το έχει ακολουθήσει. Μια προσπάθεια για τη διεξαγωγή ενός τέτοιου δημοψηφίσματος θα κλιμάκωνε αναπόφευκτα την πολιτική κατάσταση στη χερσόνησο. Τελικώς, επιτεύχθηκε συμβιβασμός μεταξύ των Mejlis και της διοίκησης της Κριμαίας, που είναι τώρα τμήμα της ρωσικής ομοσπονδιακής δομής, και της Μόσχας. Στις 29 Μαρτίου, το Mejlis Kurultai (Κογκρέσο), αποφάσισε εναντίον του δημοψηφίσματος, θέτοντας έναν διαφορετικό στόχο, αυτόν της θέσπισης μιας εθνικής αυτονομίας.
Μιλώντας στο Kurultai, ο τωρινός επικεφαλής των Mejlis, Refat Chubarov, δήλωσε πως μια εδαφική αυτονομία είναι επίσης στην ημερήσια διάταξη. Ο Chubarov υποστήριξε πως σκοπεύει να συζητήσει το ζήτημα όχι μόνο με τη Ρωσία αλλά επίσης και με την Ουκρανία, καθώς και με το Συμβούλιο της Ευρώπης, τον ΟΑΣΕ και τον ΟΗΕ. Είναι αδιευκρίνιστο ωστόσο πώς σκοπεύει να προχωρήσει με αυτό. Η Μόσχα είναι σαφές ότι δεν θα επιτρέψει να λάβουν χώρα τέτοιες πολυμερείς διαπραγματεύσεις, δεδομένου ότι αφορούν πλέον εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας. Η διασπορά των Τατάρων στη χερσόνησο της Κριμαίας κάνει το σχηματισμό μιας νέας εδαφικής οντότητας με βάση την εθνότητα, εξαιρετικά δύσκολη, εάν όχι αδύνατη. Εκτός αυτού, η εγκαθίδρυσή της θα προκαλέσει αναταραχές στην εθνική ρωσική πλειοψηφία της Κριμαίας.
Από την άλλη πλευρά, η κλιμάκωση των εντάσεων είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται το Κρεμλίνο αυτή τη στιγμή. Έτσι, η ρωσική ηγεσία είναι πρόθυμη να «μαλακώσει» έναντι του Mejlis και ολόκληρης της κοινότητας των Τατάρων της Κριμαίας. Στους Τατάρους προσφέρθηκαν δύο υπουργικές θέσεις στην περιφερειακή κυβέρνηση της Κριμαίας, συμπεριλαμβανομένης και αυτής του πρώτου αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Η γλώσσα των Τατάρων της Κριμαίας πρόκειται επίσης να γίνει μία από τις τρεις επίσημες γλώσσες, μαζί με τη ρωσική και την ουκρανική. Την παραμονή του δημοψηφίσματος, οι Τατάροι είχαν επίσης λάβει υποσχέσεις για την κατασκευή ενός νέου τζαμιού στην Κριμαία.
Ως περαιτέρω ένδειξη του ανοίγματος της Μόσχας προς το διάλογο, στο Kurultai της Κριμαίας παραβρέθηκε ο Ravil Gaynutdin, ο οποίος είναι επικεφαλής του ρωσικού συμβουλίου των μουφτήδων. Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Tatarstan, Rustam Minnikhanov έχει συμφωνήσει να μεσολαβήσει στο διάλογο του Mejlis με τη Μόσχα. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υπερεκτιμά κανείς το ρόλο τους σε αυτό το ζήτημα. Οι Τατάροι του Βόλγα και της Κριμαίας είναι διαφορετικοί άνθρωποι, των οποίων οι ιστορικές αφηγήσεις και απόψεις για την Ρωσία διαφέρουν. Εκτός αυτού, οι Τατάροι της Κριμαίας ανησυχούν ότι η Μόσχα μπορεί να χρησιμοποιήσει τους Τατάρους του Βόλγα ως εργαλείο για πολιτική πίεση.
Όποιο και αν είναι το ζήτημα, η κατάσταση γύρω από τους Τατάρους της Κριμαίας παραμένει περίπλοκη παρά την προφανή ετοιμότητα της Μόσχας να συμβιβαστεί. Είναι ακόμη δύσκολο να πει κανείς εάν όλα αυτά τα ανοίγματα θα ικανοποιήσουν τους Τατάρους, ιδίως τους εθνικιστές και το πιο σημαντικό, τα ριζοσπαστικά ισλαμιστικά στοιχεία ανάμεσά τους. Η Hizb ut-Tahrir, μια οργάνωση εκτός νόμου στη Ρωσία, έχει μερικές εκατοντάδες υποστηρικτές στην Κριμαία. Περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση των Μουσουλμάνων της Κριμαίας ίσως έχει απρόβλεπτες συνέπειες, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα του γεγονότος ότι αρκετοί ντόπιοι μουσουλμάνοι ήταν φίλα προσκείμενοι με τους ΤΣετσένους αυτονομιστές στη διάρκεια του πρώτου πολέμου στην Τσετσενία. Δεκάδες Τσετσένοι μαχητές θεράπευσαν τις πληγές τους στην Κριμαία, φιλοξενούμενοι από τους ντόπιους Τατάρους.
Η ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας μπορεί να αναζωογονήσει τις εθνοτικές και διαθρησκειακές σχέσσεις και να προωθήσει την ανάπτυξη του ριζοσπαστικού Ισλάμ. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα συμμεριστούν όλοι οι Τατάροι της Κριμαίας τα συναισθήματα με τους υπόλοιπους Ρώσους όταν γιορτάσουν την Ημέρα της Νίκης στον μεγάλο πατριωτικό πόλεμο.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.carnegie.ru/eurasiaoutlook/?fa=55220
http://www.capital.gr/NewsTheme.asp?id=1987616
Ο πληθυσμός των Τατάρων στην Κριμαία συνήθως υπολογίζεται σε 230.000-250.000 (έχει γραφτεί και ο αριθμός των 300.000), που αντιστοιχεί στο 11%-12% του πληθυσμού της Κριμαίας. Ο Mustafa Dzhamilev, εξέχων ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα που είναι επικεφαλής του Mejlis των Τατάρων της Κριμαίας από το 1991 μέχρι το 2013, έχει χαρακτηρίσει το πρόσφατο δημοψήφισμα στην Κριμαία «κυνικό και παράλογο», προσθέτοντας ότι η προσέλευση ήταν πολύ χαμηλότερη από το 82% που ανακοινώθηκε των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Οι Τατάροι της Κριμαίας εκτοπίστηκαν από την πατρίδα τους μέσα στη σοβιετική ενδοχώρα το 1944 για συνεργασία με το γερμανικό κατοχικό καθεστώς στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον οποίο οι Ρώσοι χαρακτηρίζουν ως Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Πολλοί Τατάροι εξακολουθούν να μην εμπιστεύονται τη Ρωσία, η οποία φέρεται από μόνη της ως η διάδοχος της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτή η δυσπιστία μπορεί να επιδεινώσει τις διεθνικές εντάσεις, οι οποίες υπάρχουν από τότε που οι Τατάροι άρχισαν να επιστρέφουν στα σπίτια τους στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Το Mejlis αρχικά έβαλε μπροστά την ιδέα ενός «εναλλακτικού δημοψηφίσματος» για το καθεστώς της Κριμαίας, αλλά μέχρι στιγμής δεν το έχει ακολουθήσει. Μια προσπάθεια για τη διεξαγωγή ενός τέτοιου δημοψηφίσματος θα κλιμάκωνε αναπόφευκτα την πολιτική κατάσταση στη χερσόνησο. Τελικώς, επιτεύχθηκε συμβιβασμός μεταξύ των Mejlis και της διοίκησης της Κριμαίας, που είναι τώρα τμήμα της ρωσικής ομοσπονδιακής δομής, και της Μόσχας. Στις 29 Μαρτίου, το Mejlis Kurultai (Κογκρέσο), αποφάσισε εναντίον του δημοψηφίσματος, θέτοντας έναν διαφορετικό στόχο, αυτόν της θέσπισης μιας εθνικής αυτονομίας.
Μιλώντας στο Kurultai, ο τωρινός επικεφαλής των Mejlis, Refat Chubarov, δήλωσε πως μια εδαφική αυτονομία είναι επίσης στην ημερήσια διάταξη. Ο Chubarov υποστήριξε πως σκοπεύει να συζητήσει το ζήτημα όχι μόνο με τη Ρωσία αλλά επίσης και με την Ουκρανία, καθώς και με το Συμβούλιο της Ευρώπης, τον ΟΑΣΕ και τον ΟΗΕ. Είναι αδιευκρίνιστο ωστόσο πώς σκοπεύει να προχωρήσει με αυτό. Η Μόσχα είναι σαφές ότι δεν θα επιτρέψει να λάβουν χώρα τέτοιες πολυμερείς διαπραγματεύσεις, δεδομένου ότι αφορούν πλέον εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας. Η διασπορά των Τατάρων στη χερσόνησο της Κριμαίας κάνει το σχηματισμό μιας νέας εδαφικής οντότητας με βάση την εθνότητα, εξαιρετικά δύσκολη, εάν όχι αδύνατη. Εκτός αυτού, η εγκαθίδρυσή της θα προκαλέσει αναταραχές στην εθνική ρωσική πλειοψηφία της Κριμαίας.
Από την άλλη πλευρά, η κλιμάκωση των εντάσεων είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται το Κρεμλίνο αυτή τη στιγμή. Έτσι, η ρωσική ηγεσία είναι πρόθυμη να «μαλακώσει» έναντι του Mejlis και ολόκληρης της κοινότητας των Τατάρων της Κριμαίας. Στους Τατάρους προσφέρθηκαν δύο υπουργικές θέσεις στην περιφερειακή κυβέρνηση της Κριμαίας, συμπεριλαμβανομένης και αυτής του πρώτου αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Η γλώσσα των Τατάρων της Κριμαίας πρόκειται επίσης να γίνει μία από τις τρεις επίσημες γλώσσες, μαζί με τη ρωσική και την ουκρανική. Την παραμονή του δημοψηφίσματος, οι Τατάροι είχαν επίσης λάβει υποσχέσεις για την κατασκευή ενός νέου τζαμιού στην Κριμαία.
Ως περαιτέρω ένδειξη του ανοίγματος της Μόσχας προς το διάλογο, στο Kurultai της Κριμαίας παραβρέθηκε ο Ravil Gaynutdin, ο οποίος είναι επικεφαλής του ρωσικού συμβουλίου των μουφτήδων. Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Tatarstan, Rustam Minnikhanov έχει συμφωνήσει να μεσολαβήσει στο διάλογο του Mejlis με τη Μόσχα. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υπερεκτιμά κανείς το ρόλο τους σε αυτό το ζήτημα. Οι Τατάροι του Βόλγα και της Κριμαίας είναι διαφορετικοί άνθρωποι, των οποίων οι ιστορικές αφηγήσεις και απόψεις για την Ρωσία διαφέρουν. Εκτός αυτού, οι Τατάροι της Κριμαίας ανησυχούν ότι η Μόσχα μπορεί να χρησιμοποιήσει τους Τατάρους του Βόλγα ως εργαλείο για πολιτική πίεση.
Όποιο και αν είναι το ζήτημα, η κατάσταση γύρω από τους Τατάρους της Κριμαίας παραμένει περίπλοκη παρά την προφανή ετοιμότητα της Μόσχας να συμβιβαστεί. Είναι ακόμη δύσκολο να πει κανείς εάν όλα αυτά τα ανοίγματα θα ικανοποιήσουν τους Τατάρους, ιδίως τους εθνικιστές και το πιο σημαντικό, τα ριζοσπαστικά ισλαμιστικά στοιχεία ανάμεσά τους. Η Hizb ut-Tahrir, μια οργάνωση εκτός νόμου στη Ρωσία, έχει μερικές εκατοντάδες υποστηρικτές στην Κριμαία. Περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση των Μουσουλμάνων της Κριμαίας ίσως έχει απρόβλεπτες συνέπειες, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα του γεγονότος ότι αρκετοί ντόπιοι μουσουλμάνοι ήταν φίλα προσκείμενοι με τους ΤΣετσένους αυτονομιστές στη διάρκεια του πρώτου πολέμου στην Τσετσενία. Δεκάδες Τσετσένοι μαχητές θεράπευσαν τις πληγές τους στην Κριμαία, φιλοξενούμενοι από τους ντόπιους Τατάρους.
Η ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας μπορεί να αναζωογονήσει τις εθνοτικές και διαθρησκειακές σχέσσεις και να προωθήσει την ανάπτυξη του ριζοσπαστικού Ισλάμ. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα συμμεριστούν όλοι οι Τατάροι της Κριμαίας τα συναισθήματα με τους υπόλοιπους Ρώσους όταν γιορτάσουν την Ημέρα της Νίκης στον μεγάλο πατριωτικό πόλεμο.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.carnegie.ru/eurasiaoutlook/?fa=55220
http://www.capital.gr/NewsTheme.asp?id=1987616
