29 Ιανουαρίου 2014

«Γείτονας μας είναι η Αλ Κάιντα»: Η Φιλιώ Κοντραφούρη από τα σύνορα Συρίας-Τουρκίας

TOYRKIA-SYRIA-FILIO01-29JANUARY2014
Της Φιλιώς Κοντραφούρη *
 Έβρεχε εκεί από όπου έφυγα. Βρέχει κι εδώ που ήρθα. Η αλήθεια είναι πως η Τουρκία δεν είναι και τόσο μακριά από εμάς, τουλάχιστον στο χάρτη. Μια ώρα με το αεροπλάνο η Κωνσταντινούπολη και μετά άλλες δύο τα σύνορα με τη Συρία. Μια θάλασσα μας χωρίζει. Μια γειτονιά θα έλεγε κανείς. ‘Η, όπως μου είπε ο Σουλειμάν μόλις με υποδέχτηκε στο αεροδρόμιο της Χατάι, μια γειτονιά όπου τώρα «γείτονας μας είναι η Αλ Κάιντα.»

Αυτές τις μέρες, στα συρο-τουρκικά σύνορα βασιλεύει ο φόβος. Το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε (ISIS), που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, κερδίζει έδαφος μέσα στη Συρία. Κι ας το αρνούνται οι αντάρτες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA) που γεμίζουν τα τουρκικά νοσοκομεία. Μου μίλαγαν για ατελείωτες μάχες σε όλα τα μέτωπα –με την κυβέρνηση –αλλά κυρίως με τους ισλαμιστές. Μίλαγαν για φρικτούς θανάτους, για γδάρσιμο ανθρώπων από πάνω ως κάτω. «Δεν υπάρχει κάτι που δεν έχουμε δει στη Συρία,» ήταν τα λόγια του Ανάς, ενός ελεύθερου σκοπευτή του FSA. «Το μόνο που δεν έχουμε δει ακόμα είναι ζόμπι.»

Την ίδια στιγμή, από την απέναντι πλευρά μπαινο-βγαίνουν ξένοι μαχητές που πολεμάνε στο πλευρό της Αλ-Κάιντα. «Οι άνδρες με τα μακριά γένια,» όπως τους περιγράφουν όλοι, σαν εκείνους που ταξίδευαν μαζί μου στο αεροπλάνο για τα σύνορα. Όταν τους ρώτησα ποιοί είναι, μου είπαν με βρετανική προφορά πως είναι Βρετανοί, μέλη μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης που θα μοίραζε βοήθεια στους πρόσφυγες. Μπορεί. Ίσως είναι τυχαίο πως η Τουρκία ξεκίνησε να επιβάλλει επιπλέον ελέγχους σε όλους όσους φτάνουν στη Χατάι από την Αγγλία. Ίσως είναι τυχαίο πως το κεντρικό ξενοδοχείο μιας μικρής πόλης πάνω στα σύνορα που δε χρειάζεται διαβατήριο ή ταυτότητα για να κλείσεις δωμάτιο είναι γεμάτο από τέτοιους περίεργους άνδρες που κανένας δεν ξέρει ποιοί είναι. Γι’ αυτό και δύσκολα Σύροι και Τούρκοι σ΄αυτή την περιοχή μιλάνε τώρα στους δημοσιογράφους. Μια λάθος λέξη, μια λάθος ερμηνεία μπορεί να σημάνει το τέλος αν ακούσει τα λόγια τους κάποιος που δεν πρέπει. 

Όπως έγινε με το φίλο του Μοχάμεντ, που βρέθηκε πετσοκομμένος και πεταμένος από άνδρες του ISIS πάνω στα σύνορα.Μετά τις διπλές βομβιστικές επιθέσεις του ISIS με παγιδευμένα αυτοκίνητα στη συριακή πλευρά των συνόρων με τη Χατάι την προηγούμενη εβδομάδα, υπάρχει συναγερμός για επιθέσεις της Αλ Κάιντα μέσα στη συγκεκριμένη τουρκική επαρχία –από τα ξενοδοχεία μέχρι τα παζάρια. Οι δημοσιογράφοι ζητάνε να μεταφερθούν στην πίσω πλευρά των ξενοδοχείων, όπου υπάρχουν λιγότερα τζάμια και τα εμπορικά το Σαββατόβραδο μένουν άδεια. Τούρκοι αστυνομικοί με πολιτικά μας σταματάνε για ελέγχους, μας ανακρίνουν, μας κερνάνε τσάι, μας ξανα-ανακρίνουν. Σε μικρά χωριουδάκια πάνω στα σύνορα, μας ξανασταματάνε μέσα στη νύχτα. Σταματάνε όλα τα αυτοκίνητα μέσα στις ερημιές. Ανοιγο-κλείνουν τα σύνορα. Οι Σύροι αρνούνται να είναι μαζί μας ο Τούρκος μεταφραστής μου. Οι Τούρκοι με κοιτάνε περίεργα όταν είναι μαζί μου ο Σύρος. Ένα ατελείωτο blame game που δεν υποχωρεί κανείς. Μια σκέτη παράνοια εντός κι εκτός Συρίας.

Και μέσα σ’ αυτήν την παράνοια συνυπολογίζω τα σχεδόν 2.5 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες. Και τότε πια θυμώνω. Περίπου 700.000 βρίσκονται στην Τουρκία. Αν κι εδώ έχουν πολύ καλύτερη μεταχείριση σε σχέση με τις υπόλοιπες, γειτονικές χώρες, ούτε καν τα λόγια του ΟΗΕ πως πρόκειται για τη μεγαλύτερη σύγχρονη τραγωδία, δε μπορούν να περιγράψουν αυτά που βλέπει κανείς από κοντά.

Ξέρω πως για τους περισσότερους είναι απλά άνθρωποι σε μια φωτογραφία στη σελίδα ενός site ή μιας εφημερίδας ή μερικά δευτερόλεπτα μιας είδησης στην τηλεόραση (αν τύχει και πούνε κάτι οι ειδήσεις) που μπορεί και να προσπεράσουν την ώρα που ετοιμάζονται για το βραδινό για να μη τους χαλάσει και η όρεξη. Κι αν δεν την προσπεράσουν, άντε να πουν κι ένα «τους καημένους…» Δε θα σας πω λοιπόν για όλους εκείνους που κατορθώνουν και περνάνε καθημερινά τα σύνορα με δύο, τρία μωρά στην αγκαλιά και μια πλαστική σακούλα με ό,τι μπόρεσαν να πάρουν μαζί τους και τα μάτια γεμάτα δάκρυα, για εκείνες τις 35 γυναίκες με τα παιδιά τους, οι περισσότερες χήρες, που ζούνε ουσιαστικά στην ύπαιθρο με ένα κουνουπίδι και λίγες πατάτες την ημέρα, για τις μανάδες που έχουν ένα, δύο χρόνια να μάθουν νέα από τους γιούς τους, για τα παιδιά που ζούνε σε σκηνές ή πλημμυρισμένα ερείπια και είναι συνέχεια άρρωστα. Δε θέλω να χαλάσω την όρεξη κανενός. Όταν όμως υπάρχει ένα μόνο μπουκαλάκι παιδικό Depon και το χρειάζονται τρεις οικογένειες που τα παιδιά τους ψήνονται από τον πυρετό, πως αποφασίζεις ποιός θα το πάρει; Είναι εκεί που συνειδητοποιείς πως γίνεται να καταντά η ανθρώπινη ύπαρξη τόσο φτηνή, όσο ένα μπουκαλάκι με αντιπυρετικό των 2 ευρώ.

Όχι, δε μπορούμε να σώσουμε τον κόσμο. Μπορούμε όμως να τον κατανοήσουμε λίγο καλύτερα. Και να σταματήσουμε να είμαστε πια τόσο υποκριτές και αδιάφοροι για όσα συμβαίνουν δίπλα μας. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι ζούνε στη δική μας γειτονιά. Κι έρχονται κατά χιλιάδες πια κι εδώ, στο δικό μας σπίτι. Δε μας ζηλεύουν, δε θέλουν να είναι εδώ. Θέλουν να γυρίσουν στην πατρίδα τους, αν μπορούσαν και τώρα. Αλλά δε μπορούν. Τους λέμε μετανάστες αλλά είναι πρόσφυγες, που το μόνο που ζητάνε είναι ασφάλεια για εκείνους και τις οικογένειες τους -κάτι τόσο δεδομένο για εμάς- όπως προτάσουν οι διεθνείς κανόνες. Τίποτε άλλο.
Και ξαφνικά έρχεται η ιστορία με το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι. Τα νέα από την Ελλάδα ηχούν διαφορετικά όταν τα διαβάζεις από μακριά, ειδικά κοντά σε μια εμπόλεμη ζώνη. Μέσα στο μικρόκοσμο της Ελλάδας, αφήσαμε τις δημοσκοπήσεις και τις πολιτικές ίντριγκες και για λίγες μέρες θυμηθήκαμε τους Αφγανούς, τους Σύρους, ανθρώπινες ζωές που χάνονται στα νερά του Αιγαίου. Ελάχιστοι όμως μίλησαν κι ακόμα λιγότεροι κατάλαβαν γιατί αυτοί οι άνθρωποι έρχονται εδώ. Και μεγάλη ευθύνη έχουμε εμείς, οι δημοσιογράφοι, που πετάμε στον κόσμο ασύνδετα κομμάτια και περιμένουμε από εκείνον να φτιάξει το παζλ. Θυμηθήκαμε όμως τις ευθύνες μας, τι πρέπει να κάνουμε για να μη χανασυμβεί τέτοια τραγωδία, ως Έλλαδα και ως Ευρώπη. Κάποιοι άλλοι είπαν πως ίσως σταματήσουν κιόλας να έρχονται από το φόβο να μην πνιγούν. Όσο για εκείνους, που θέλω να πιστεύω από άγνοια –για να μην πω κάτι άλλο- είπαν απλά να μείνουν εκεί που είναι, θα αδιαφορήσω. Ή τους προτείνω να πάνε ένα ταξίδι οι ίδιοι εκεί όπου κάθε βράδι κοιμάσαι χωρίς να είσαι σίγουρος εάν την επόμενη μέρα θα είσαι ζωντανός.

Έχω κάποια νέα λοιπόν για την Ελλάδα, αλλά κυρίως για την Ευρώπη. ΚΑΝΕΝΑΣ δε θα σταματήσει να έρχεται. Μετά το ταξίδι μου στο Αφγανιστάν τον Αύγουστο ήταν ολοφάνερο πως η κατάσταση εκεί πάει από το κακό στο χειρότερο. Ο πόλεμος δεν τελείωσε ποτέ. Τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται όλο και περισσότερο υπό το βλέμμα ημών. Οι περισότεροι Αφγανοί (που αποτελούν εδώ και χρόνια τη μεγαλύτερη ομάδα προσφύγων στον κόσμο) ετοιμάζονται για νέο εμφύλιο μετά την αποχώρηση του ΝΑΤΟ στο τέλος του χρόνου. Και όσοι από αυτούς που μπορούν να φύγουν δεν έχουν φύγει ήδη, μαζεύουν λεφτά για να μπορέσουν να πάνε παράνομα προς την Ευρώπη όσο πιο σύντομα γίνεται, με πιο πιθανό πέρασμα την Ελλάδα από την Τουρκία. Όσο για τη Συρία, όσο οι ξένες δυνάμεις τη χρησιμοποιούν για να παίζουν το δικό τους παιχνίδι, ούτε αυτός ο αβυσσαλέος πόλεμος θα τελειώσει. Ο Αμπντουλχαμίντ με την οικογένεια του και ο Αμπντούλλα είναι μόνο δύο από τους Σύρους που γνώρισα και ετοιμάζονται να έρθουν προς τα εδώ.

Τα υπόλοιπα γεγονότα, τα πιο κοντινά, μιλάνε από μόνα τους. Πριν μερικές εβδομάδες ήμουνα στη Μυτιλήνη. Το κέντρο κράτησης ήταν γεμάτο με Σύρους και Αφγανούς. Στις 4 μέρες που ήμουν εκεί, το λιμενικό συνέλαβε περίπου 80. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά αν κάποιοι άλλοι πνίγηκαν ή αν άλλοι τα κατάφεραν χωρίς να συλληφθούν. Οι ντόπιοι μου είπαν τουλάχιστον για μια βάρκα με 9 Σύρους που βούλιαξε πριν λίγο καιρό και χάθηκαν όλοι στη θάλασσα. Πάντως το πλοίο προς τον Πειραιά εκείνη την Κυριακή το βράδι ήταν γεμάτο με πρόσφυγες κι από τις δύο χώρες. Και οι περισότεροι με τους οποίους μίλησα μου είπαν πως θα έμεναν στην Αθήνα, μέχρι να βρουν τρόπο να πάνε παράνομα στη Γερμανία ή τη Σουηδία…με όποιο κόστος, ακόμα και της ίδιας τους της ζωής. «Καλύτερα να πεθάνεις μια φορά, παρά να πεθαίνεις κάθε μέρα,» λένε.
Η βροχή συνεχίζει και πέφτει. Δυναμώνει και μαζί, δυναμώνει κι ο θυμός μου.
*Η Φιλιώ Κοντραφούρη είναι ανταποκρίτρια του CCTV News International. Όλες οι απόψεις που εκφράζονται είναι καθαρά προσωπικές
ΠΗΓΗ: http://www.theinsider.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=34022:lgeitonas-mas-einai-i-al-kaintar-i-f-kontrafoyri-grafei-apo-ta-synora-syrias-toyrkias&catid=75:fakeloi&Itemid=132