Οι βασικοί στόχοι της ελληνικής προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης
Η υιοθέτηση ενός κειμένου
για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Θαλάσσιας Ασφάλειας τον Ιούνιο του 2014
αλλά και η διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την αξιοποίηση του
υποθαλασσίου ενεργειακού πλούτου στη Μεσόγειο αποτελούν κεντρικούς
στόχους της ελληνικής προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης
(ΕΕ) που ξεκινά την 1η Ιανουαρίου 2014. Οπως σημειώνουν διπλωματικοί και
κυβερνητικοί κύκλοι προς «Το Βήμα», πρόκειται για δύσκολο και πολύπλοκο
εγχείρημα λόγω ανταγωνιστικών εθνικών συμφερόντων, αλλά υπάρχει
αισιοδοξία.
Η συγκεκριμένη προτεραιότητα διαφέρει από τις υπόλοιπες λόγω της «οριζόντιας» διάστασής της. Απλώνεται σε μία σειρά θεμάτων, όπως η αλιεία, η επιτήρηση των θαλασσίων συνόρων, το περιβάλλον, η «γαλάζια ανάπτυξη». Στο τραπέζι έχει βρεθεί πλέον δυναμικά και η ενέργεια, λόγω της ανακάλυψης σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Πριν από μερικούς μήνες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μάλιστα μία μελέτη που υπογραμμίζει τη σημασία της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) για την προώθηση της «γαλάζιας ανάπτυξης».
Αυτό δεν σημαίνει όμως, όπως πολλοί έχουν σπεύσει να αναφέρουν, ότι θα υπάρξει κάποιου είδους «ευρωπαϊκή ΑΟΖ». Ωστόσο, διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η ελληνική πλευρά θα επιθυμούσε να υπάρχει στο κείμενο για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Θαλάσσιας Ασφαλείας κάποια αναφορά στις θαλάσσιες ζώνες και πιθανώς μία έκκληση για τον καθορισμό τους με τρίτες χώρες - με την Κομισιόν να διαδραματίζει ενεργότερο ρόλο στο σημείο αυτό.
Πριν από όλα αυτά όμως, θα προηγηθεί η δημοσιοποίηση, πιθανότατα ως τις αρχές του 2014, ενός κοινού κειμένου της Επιτροπής (καθοριστικός είναι σε αυτό το επίπεδο ο ρόλος της ελληνίδας επιτρόπου κυρίας Μαρίας Δαμανάκη) και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS) υπό την Κάθριν Αστον που θα περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία που θα αποτελούν μία στρατηγική θαλάσσιας ασφαλείας. Το χρονοδιάγραμμα των βημάτων έχει ήδη περιγραφεί στα πρόσφατα Συμπεράσματα για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας (CSDP), όπου η ελληνική πλευρά κατόρθωσε να συμπεριλάβει πολύ καλές διατυπώσεις.
Παράλληλα, η Αθήνα και προσωπικά ο πρωθυπουργός κ. Αντ. Σαμαράς δίνει μεγάλη έμφαση στην προτεραιότητα «Μετανάστευση - Σύνορα - Κινητικότητα». Με την παράνομη μετανάστευση να έχει ανεβεί πολύ ψηλά στην ευρωπαϊκή ατζέντα έπειτα και από το τραγικό δυστύχημα στη Λαμπεντούζα, η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ότι πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η αναθεώρηση του «Προγράμματος της Στοκχόλμης» για την περίοδο 2014-2018, το οποίο αφορά σειρά κρίσιμων ζητημάτων όπως η λαθρομετανάστευση, το πολιτικό άσυλο, οι πρόσφυγες, οι θεωρήσεις Σένγκεν και οι σχέσεις με τρίτες χώρες. Το ζήτημα έχει αναδειχθεί επανειλημμένως τόσο από τον κ. Σαμαρά όσο και από τον αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών κ. Ευ. Βενιζέλο, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη δικαιότερη κατανομή των βαρών.
Ανώτερος παράγοντας του υπουργείου Εξωτερικών παρατηρούσε πάντως προς «Το Βήμα» ότι οι συνθήκες για αλλαγή του «Δουβλίνο ΙΙ» δεν έχουν ακόμη ωριμάσει και ότι απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί ώστε να μη βρεθεί η χώρα μας στο στόχαστρο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που ασχολούνται με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τέλος, η Αθήνα θα έβλεπε πολύ θετικά την κατάληξη δύο σημαντικών διαπραγματεύσεων επί ελληνικής προεδρίας. Πρόκειται κατ' αρχήν για το θέμα του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης (SRM) των ευρωπαϊκών τραπεζών, που συνιστά κορυφαία προτεραιότητα της ευρωζώνης. Δεν μπορεί να αποκλειστεί μάλιστα το ενδεχόμενο η Αθήνα να κληθεί να παίξει ουσιώδη διαμεσολαβητικό ρόλο.
Επίσης, εκφράζεται η ελπίδα ότι οι συνομιλίες για ένα ευρωατλαντικό εμπορικό σύμφωνο (ΤΤΙΡ) θα μπορούσαν να καταλήξουν θετικά μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2014. Θα πρόκειται ουσιαστικά για ένα «οικονομικό ΝΑΤΟ» με πολλαπλά οφέλη ακόμη και για την Ελλάδα - κάτι που απασχόλησε και την αμερικανίδα υπουργό Εμπορίου Πένι Πρίτζκερ κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Αθήνα.
