ΑΥΣΤΡΙΑ Εχτισε τη
μεταπολεμική εθνική της οντότητα πάνω στη μισή αλήθεια του «πρώτου
θύματος» του Χίτλερ, χωρίς να αναμετρηθεί με τις δικές της ευθύνες στα
εγκλήματα του ναζισμού
Βιέννη Του Δημήτρη Δημητρακούδη
Πριν από 70 χρόνια (την 1η Νοεμβρίου του 1943) και ενώ συνεχιζόταν ακόμη ο βάρβαρος πόλεμος του χιτλερικού φασισμού κατά της ανθρωπότητας, δημοσιευόταν η αποκαλούμενη «Διακήρυξη της Μόσχας», με την οποία οι κυβερνήσεις των τριών συμμαχικών δυνάμεων, Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Σοβιετικής Ενωσης και Μεγάλης Βρετανίας, αποφάσιζαν την απελευθέρωση της Αυστρίας από τη γερμανο-ναζιστική κατοχή και την επανασύστασή της ως ελεύθερου, ανεξάρτητου κράτους, στα σύνορα του 1937.
Στην πρώτη παράγραφο της «Διακήρυξης», στην οποία είχαν καταλήξει δύο ημέρες νωρίτερα στη σοβιετική πρωτεύουσα οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών Συμμάχων, ο Αμερικανός Χαλ, ο Σοβιετικός Μολότοφ και ο Βρετανός Ιντεν, γινόταν λόγος για την «Αυστρία, την πρώτη ελεύθερη χώρα που είχε πέσει θύμα της τυπικής επιθετικής πολιτικής του Χίτλερ» και είχε καταληφθεί από τη Γερμανία στις 13 Μαρτίου 1938 (προσάρτηση της Αυστρίας στο ναζιστικό Γ΄ Ράιχ).
Η κατάληξη στην απόφαση αυτή δεν υπήρξε και τόσο εύκολη, μια και ο Βρετανός πρωθυπουργός Τσόρτσιλ προωθούσε τη δημιουργία μιας «Ομοσπονδίας του Δούναβη» -για να κρατήσει όσο το δυνατόν μικρότερη και ασθενέστερη μεταπολεμικά τη Γερμανία– κάτι όμως που θα οδηγούσε στην επανασύσταση της μοναρχίας των Αψβούργων, και που ήθελε να εμποδίσει με κάθε μέσο ο Στάλιν.
Την επανασύσταση όμως της Αυστρίας οι τρεις Σύμμαχοι συνόδευαν με μια σημαντική υπόμνηση, στην οποία τονιζόταν πως η χώρα δεν μπορούσε να απαλλαγεί από την ευθύνη που έφερε για τη συμμετοχή της στον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας του Χίτλερ και πως θα ήταν αναπόφευκτο στον τελικό απολογισμό (μετά τη λήξη του πολέμου) να ληφθεί υπόψη το κατά πόσον η ίδια (η Αυστρία) συνέβαλε στην απελευθέρωσή της.
Οι ιστορικοί θεωρούν πως η «Διακήρυξη της Μόσχας» υπήρξε ο βασικός θεμέλιος λίθος για την ίδρυση της Δεύτερης Δημοκρατίας της Αυστρίας, κάτι στο οποίο παραπέμπει και η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της του 1955.
Μόνον που η επίσημη μεταπολεμική Αυστρία φαίνεται να κράτησε από τη Διακήρυξη της Μόσχας μόνον το ένα της σημείο, εκείνο δηλαδή του «πρώτου θύματος του Χίτλερ», αγνοώντας ηθελημένα την υπόμνησή στη Διακήρυξη, για την ευθύνη από τη συμμετοχή στα ναζιστικά εγκλήματα. Πολλές μεταπολεμικές ηγεσίες στη Βιέννη εκμεταλλεύθηκαν επιλεκτικά τη Διακήρυξη της Μόσχας για να στηρίξουν το αποκαλούμενο «δόγμα του θύματος».
Στη στάση αυτή ανάγεται και το γεγονός πως μέχρι πρόσφατα, η Αυστρία δεν είχε διαχειριστεί, δεν είχε επεξεργασθεί και δεν είχε ξεκαθαρίσει με το παρελθόν της, με ακριβώς αυτή τη μελανή εποχή της ιστορίας της. Μόνο στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και συγκεκριμένα το 1986 με τις αποκαλύψεις για το ναζιστικό παρελθόν τού τότε εκλεγέντα ως προέδρου της χώρας, πρώην γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Κουρτ Βάλντχαϊμ, η ιστορία φάνηκε να ξεπερνά τους Αυστριακούς και να τους θέτει αντιμέτωπους με την πραγματικότητα.
Αρκετοί ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες προσπαθούν να αποσαφηνίσουν τους όρους, δηλαδή τι είναι «θύμα» και ποιος είναι «Αυστρία» και, σύμφωνα με τον γνωστό καθηγητή Πολιτειολογίας του Πανεπιστημίου του Ινσμπρουκ και της Βουδαπέστης, Αντον Πελίνκα, εάν η τότε Αυστρία (κατά την προσάρτησή της το 1938) ορίζεται ως κυρίαρχο κράτος, τότε ισχύει η θεωρία του «πρώτου θύματος», εάν όμως ορίζεται ως κοινωνία, ως σύνολο ανθρώπων, τότε αυτή η θεωρία δεν ισχύει.
Γεγονός είναι πως η Αυστρία είναι μία από τις ελάχιστες χώρες, η οποία δύο φορές μέσα στα τελευταία 100 χρόνια βρέθηκε με τελείως ανοιχτό το μέλλον της κρατικής οντότητάς της.
Η πρώτη φορά ήταν στα 1918, όταν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο -που είχαν προκαλέσει οι Αψβούργοι– βρέθηκε να αποτελεί ένα μικρό υπόλοιπο της μισητής από τους λαούς της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων, στο οποίο κανείς δεν έδινε πιθανότητες επιβίωσης.
Η δεύτερη φορά ήταν πριν από ακριβώς 70 χρόνια, όταν τη στιγμή της Διακήρυξης της Μόσχας δεν υπήρχε πλέον ως κράτος, αφού είχαν περάσει πεντέμισι χρόνια από την προσάρτησή της στη χιτλερική Γερμανία.
http://www.efsyn.gr/?p=142899
Βιέννη Του Δημήτρη Δημητρακούδη
Πριν από 70 χρόνια (την 1η Νοεμβρίου του 1943) και ενώ συνεχιζόταν ακόμη ο βάρβαρος πόλεμος του χιτλερικού φασισμού κατά της ανθρωπότητας, δημοσιευόταν η αποκαλούμενη «Διακήρυξη της Μόσχας», με την οποία οι κυβερνήσεις των τριών συμμαχικών δυνάμεων, Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Σοβιετικής Ενωσης και Μεγάλης Βρετανίας, αποφάσιζαν την απελευθέρωση της Αυστρίας από τη γερμανο-ναζιστική κατοχή και την επανασύστασή της ως ελεύθερου, ανεξάρτητου κράτους, στα σύνορα του 1937.
Στην πρώτη παράγραφο της «Διακήρυξης», στην οποία είχαν καταλήξει δύο ημέρες νωρίτερα στη σοβιετική πρωτεύουσα οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών Συμμάχων, ο Αμερικανός Χαλ, ο Σοβιετικός Μολότοφ και ο Βρετανός Ιντεν, γινόταν λόγος για την «Αυστρία, την πρώτη ελεύθερη χώρα που είχε πέσει θύμα της τυπικής επιθετικής πολιτικής του Χίτλερ» και είχε καταληφθεί από τη Γερμανία στις 13 Μαρτίου 1938 (προσάρτηση της Αυστρίας στο ναζιστικό Γ΄ Ράιχ).
Η κατάληξη στην απόφαση αυτή δεν υπήρξε και τόσο εύκολη, μια και ο Βρετανός πρωθυπουργός Τσόρτσιλ προωθούσε τη δημιουργία μιας «Ομοσπονδίας του Δούναβη» -για να κρατήσει όσο το δυνατόν μικρότερη και ασθενέστερη μεταπολεμικά τη Γερμανία– κάτι όμως που θα οδηγούσε στην επανασύσταση της μοναρχίας των Αψβούργων, και που ήθελε να εμποδίσει με κάθε μέσο ο Στάλιν.
Την επανασύσταση όμως της Αυστρίας οι τρεις Σύμμαχοι συνόδευαν με μια σημαντική υπόμνηση, στην οποία τονιζόταν πως η χώρα δεν μπορούσε να απαλλαγεί από την ευθύνη που έφερε για τη συμμετοχή της στον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας του Χίτλερ και πως θα ήταν αναπόφευκτο στον τελικό απολογισμό (μετά τη λήξη του πολέμου) να ληφθεί υπόψη το κατά πόσον η ίδια (η Αυστρία) συνέβαλε στην απελευθέρωσή της.
Οι ιστορικοί θεωρούν πως η «Διακήρυξη της Μόσχας» υπήρξε ο βασικός θεμέλιος λίθος για την ίδρυση της Δεύτερης Δημοκρατίας της Αυστρίας, κάτι στο οποίο παραπέμπει και η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της του 1955.
Μόνον που η επίσημη μεταπολεμική Αυστρία φαίνεται να κράτησε από τη Διακήρυξη της Μόσχας μόνον το ένα της σημείο, εκείνο δηλαδή του «πρώτου θύματος του Χίτλερ», αγνοώντας ηθελημένα την υπόμνησή στη Διακήρυξη, για την ευθύνη από τη συμμετοχή στα ναζιστικά εγκλήματα. Πολλές μεταπολεμικές ηγεσίες στη Βιέννη εκμεταλλεύθηκαν επιλεκτικά τη Διακήρυξη της Μόσχας για να στηρίξουν το αποκαλούμενο «δόγμα του θύματος».
Στη στάση αυτή ανάγεται και το γεγονός πως μέχρι πρόσφατα, η Αυστρία δεν είχε διαχειριστεί, δεν είχε επεξεργασθεί και δεν είχε ξεκαθαρίσει με το παρελθόν της, με ακριβώς αυτή τη μελανή εποχή της ιστορίας της. Μόνο στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και συγκεκριμένα το 1986 με τις αποκαλύψεις για το ναζιστικό παρελθόν τού τότε εκλεγέντα ως προέδρου της χώρας, πρώην γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Κουρτ Βάλντχαϊμ, η ιστορία φάνηκε να ξεπερνά τους Αυστριακούς και να τους θέτει αντιμέτωπους με την πραγματικότητα.
Αρκετοί ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες προσπαθούν να αποσαφηνίσουν τους όρους, δηλαδή τι είναι «θύμα» και ποιος είναι «Αυστρία» και, σύμφωνα με τον γνωστό καθηγητή Πολιτειολογίας του Πανεπιστημίου του Ινσμπρουκ και της Βουδαπέστης, Αντον Πελίνκα, εάν η τότε Αυστρία (κατά την προσάρτησή της το 1938) ορίζεται ως κυρίαρχο κράτος, τότε ισχύει η θεωρία του «πρώτου θύματος», εάν όμως ορίζεται ως κοινωνία, ως σύνολο ανθρώπων, τότε αυτή η θεωρία δεν ισχύει.
Γεγονός είναι πως η Αυστρία είναι μία από τις ελάχιστες χώρες, η οποία δύο φορές μέσα στα τελευταία 100 χρόνια βρέθηκε με τελείως ανοιχτό το μέλλον της κρατικής οντότητάς της.
Η πρώτη φορά ήταν στα 1918, όταν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο -που είχαν προκαλέσει οι Αψβούργοι– βρέθηκε να αποτελεί ένα μικρό υπόλοιπο της μισητής από τους λαούς της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων, στο οποίο κανείς δεν έδινε πιθανότητες επιβίωσης.
Η δεύτερη φορά ήταν πριν από ακριβώς 70 χρόνια, όταν τη στιγμή της Διακήρυξης της Μόσχας δεν υπήρχε πλέον ως κράτος, αφού είχαν περάσει πεντέμισι χρόνια από την προσάρτησή της στη χιτλερική Γερμανία.
http://www.efsyn.gr/?p=142899
